Konwencje literackie w „ChÅ‚opach” ostatnidzwonek.pl
Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Chłopi

Konwencje literackie w „ChÅ‚opach”

Autor: Karolina Marlêga

W powieści mamy do czynienia z modnymi wówczas literackimi przedstawieniami tematu. Na kartach Chłopów odnajdujemy: impresjonizm, naturalizm, symbolizm i realizm.

Impresjonizm to kierunek artystyczny, zapoczątkowany przez francuskich malarzy (Monet, Renoir, Degas, Manet), skąd pisarze zaadoptowali go na potrzeby literatury. Polega na zapisie ulotnych wrażeń z subiektywnego punktu odbiorcy. Rejestrował chwile ciągle zmieniającego się świata, z powodu tego wprowadził technikę synestezji (łączenie ze sobą efektów dźwiękowych, kolorystycznych, zapachowych i dotykowych).

Impresjonizm widoczny jest głównie w pisarskiej technice opisów przyrody: „A pod nimi, jak okiem ogarnąć, leżaÅ‚y szare pola niby olbrzymia misa o modrych wrÄ™bach lasów - misa, przez którÄ…, jak srebrne przÄ™dziwo rozbÅ‚ysÅ‚e w sÅ‚oÅ„cu, migotaÅ‚a siÄ™ w skrÄ™tach rzeka spod olch i Å‚ozin nadbrzeżnych. WzbieraÅ‚a w poÅ›rodku wsi w ogromny podÅ‚użny staw i uciekaÅ‚a na północ wyrwÄ… wÅ›ród pagórków; na dnie kotliny, dokoÅ‚a stawu, leżaÅ‚a wieÅ› i graÅ‚a w sÅ‚oÅ„cu jesiennymi barwami sadów - niby czerwono-żółta liszka, zwiniÄ™ta na szarym liÅ›ciu Å‚opianu, od której do lasów wyciÄ…gaÅ‚o siÄ™ dÅ‚ugie, splÄ…tane nieco przÄ™dziwo zagonów, pÅ‚achty pól szarych, sznury miedz peÅ‚nych kamionek i tarnin-tylko gdzieniegdzie w tej srebrnawej szaroÅ›ci rozlewaÅ‚y siÄ™ strugi zÅ‚ota - Å‚ubiny żółciÅ‚y siÄ™ kwiatem pachnÄ…cym, to bielaÅ‚y omdlaÅ‚e, wyschÅ‚e Å‚ożyska strumieni albo leżaÅ‚y piaszczyste senne drogi i nad nimi rzÄ™dy potężnych topoli z wolna wspinaÅ‚y siÄ™ na wzgórza i pochylaÅ‚y ku lasom”.

Oprócz tego obszernego fragmentu z pierwszych kart dzieÅ‚a, w którym natura jest malowana przez Reymonta jasnymi i kolorowymi plamami, z naciskiem na dziaÅ‚anie powietrza i Å›wiatÅ‚a oraz ulotność chwili, wnikliwy czytelnik odnajdzie cechy tego kierunku również w innych, późniejszych fragmentach: „DzieÅ„ siÄ™ już czyniÅ‚ coraz wiÄ™kszy, zorze rozsÄ…czaÅ‚y siÄ™ w martwe sinoÅ›ci, że na niebie poczynaÅ‚y gorzeć jakoby krwawe Å‚uny pożarów jeszcze nie dojrzanych, i tak siÄ™ galanto rozwidniaÅ‚o, iż ano bory wyrastaÅ‚y dokoÅ‚a czarnÄ… obrÄ™czÄ…, a wielka droga, obsiadÅ‚a rzÄ™dami topoli pochylonych, utrudzonych jakoby w ciężkim chodzie pod wzgórze, dźwigaÅ‚a siÄ™ coraz widniej na Å›wiatÅ‚ość, zaÅ› wsie, potopione w mrokach przyziemnych, wyzieraÅ‚y gdzieniegdzie pod zorze, kieby te czarne kamienie spod wody spienionej, i poniektóre już drzewa co bliższe srebrzyÅ‚y siÄ™ caÅ‚e w rosach i brzaskach. SÅ‚oÅ„ca jeszcze nie byÅ‚o, czuÅ‚o siÄ™ jeno, że leda pacierz wyÅ‚upie siÄ™ z tych zórz rozgorzaÅ‚ych i padnie na Å›wiat, któren dolegiwaÅ‚ ostatków, ozwieraÅ‚ ciężko mgÅ‚awicami zasnute oczy, poruchiwaÅ‚ siÄ™ ździebko, przecykaÅ‚ z wolna, ale jeszczech siÄ™ leniÅ‚ w sÅ‚odkim, odpoczywajÄ…cym doÅ›piku, bo cichość padÅ‚a barzej w uszach dzwoniÄ…ca, jakoby ziemia dech przytaiÅ‚a - jeno wiater, jako to dychanie dzieciÄ…tka, cichuÅ›ki powiaÅ‚ od lasów, aż rosy potrzÄ™sÅ‚y siÄ™ z drzew”.
Naturalizm to kierunek artystyczny, który zapoczÄ…tkowaÅ‚ francuski pisarz Emil Zola. W swym szkicu krytycznym, zatytuÅ‚owanym „Powieść eksperymentalna”, sformuÅ‚owaÅ‚ główne zaÅ‚ożenia naturalizmu. U Å›wiatopoglÄ…dowych podstaw tego nurtu leże wiara, że ludzki Å›wiat podlega przede wszystkim biologicznym prawom natury: walki o byt, dziedziczeniu cech. WedÅ‚ug tego, postÄ™powanie czÅ‚owieka, który jest integralnÄ… częściÄ… natury, jest zdeterminowane biologicznymi popÄ™dami, instynktami, odruchami, a nie odczuwanymi emocjami. Jako technika pisarska naturalizm charakteryzuje siÄ™ surowym opisem, zarzucaniem czytelnika makabrycznymi szczegółami, ponieważ nie dba o estetyczne wrażenia. Za cel stawia sobie obnażanie drastycznej prawdy o rzeczywistoÅ›ci.

Naturalizm obecny jest we fragmentach opisujÄ…cych życie mieszkaÅ„ców Lipiec. CharakteryzujÄ… siÄ™ one drobiazgowoÅ›ciÄ… i naciskiem na szczegóły brzydoty Å›wiata, jak i eksponowaniem fizjologii czy biologii otoczenia. Najbardziej znanym jest fragment dotyczÄ…cy przedÅ›miertnych chwil Kuby Sochy, w których Jambroży odkrywa, że parobek odrÄ…baÅ‚ sobie chorÄ… nogÄ™: „Weszli do stajni, Jambroży zabraÅ‚ siÄ™ ostro do trzeźwienia; Kuba leżaÅ‚ bezwÅ‚adny, dychaÅ‚ coÅ› niecoÅ› i rzÄ™ziÅ‚ przez zwarte zÄ™by, że trzeba byÅ‚o je nożem podważać by mu nieco wody wlać do gardÅ‚a. NogÄ™ miaÅ‚ przerÄ…banÄ… w kolanie, ledwie siÄ™ trzymaÅ‚a na skórze i obficie krwawiÅ‚a. Na progu czerwieniÅ‚y siÄ™ plamy krwi i leżaÅ‚a okrwawiona siekiera, a taczalnik do naostrzania, któren zawsze staÅ‚ pod okapem stajni, walaÅ‚ siÄ™ teraz pod progiem. - JuÅ›ci, sam sobie obciÄ…Å‚. BaÅ‚ siÄ™ szpitala, myÅ›laÅ‚ gÅ‚upi, że sobie pomoże, ale twardy chÅ‚op, ale zawziÄ™ty! Jezus, żeby sobie samemu obcinać kulasa! Prosto nie do wiary! Krew go mocno odeszÅ‚a. Kuba otworzyÅ‚ naraz oczy i wodziÅ‚ nimi dosyć przytomnie. - OdleciaÅ‚a? DziobnÄ…Å‚em dwa razy, ale mnie zamroczyÅ‚o... - szeptaÅ‚.”.

strona:    1    2  

Szybki test:

Naturalizm obecny jest we fragmentach:
a) opisujÄ…cych lipieckÄ… przyrodÄ™
b) opisujących życie mieszkańców Lipiec
c) opisujÄ…cych hierarchiÄ™ wiejskÄ…
d) przedstawiających następstwo pór roku
RozwiÄ…zanie

Przykładem odwołania się do symboli jest m.in.:
a) opowieść Rocha
b) scena śmierci Macieja Boryny
c) bitwa o las
d) scena wesela Boryny
RozwiÄ…zanie

Impresjonizm widoczny jest głównie w pisarskiej technice opisów:
a) zwyczajów i obrzędów
b) prac polowych
c) wyglądu mieszkańców
d) przyrody
RozwiÄ…zanie

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
„ChÅ‚opi” – streszczenie szczegółowe
„ChÅ‚opi” – streszczenie w piguÅ‚ce
Życiorys Stanisława Władysława Reymonta
Geneza „ChÅ‚opów”
JÄ™zyk „ChÅ‚opów”
Problematyka „ChÅ‚opów”
Kompozycja „ChÅ‚opów”
Narracja „ChÅ‚opów”
Czas i miejsce akcji „ChÅ‚opów”
Kalendarium twórczości Reymonta
„ChÅ‚opi” jako epopeja
„ChÅ‚opi” – mÅ‚odopolska powieść czy epopeja?
Motywy literackie w „ChÅ‚opach”
Konwencje literackie w „ChÅ‚opach”
Interpretacja tytuÅ‚u „ChÅ‚opi”
„ChÅ‚opi” na dużym ekranie
Najważniejsze cytaty z „ChÅ‚opów”
Bibliografia




Bohaterowie
Hanka – szczegółowa charakterystyka
Jagna – szczegółowa charakterystyka
Antek – szczegółowa charakterystyka
Maciej Boryna – szczegółowa charakterystyka
Charakterystyka pozostaÅ‚ych bohaterów „ChÅ‚opów”
Jagustynka - charakterystyka postaci



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies