Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Dziady

Spór światopoglądowy – polemika Gustawa – romantyka z Księdzem – racjonalistą

Autor: Dorota Blednicka

Z liryczno – emocjonalnego monologu Gustawa – nieszczęśliwego kochanka wyłania się także inne oblicze – polemisty wobec racjonalnych poglądów Księdza. Cierpiący Gustaw jest również obrońcą romantycznych ideałów, spirytualizmu i dziwów natury, które nie są znane filozofom.

Jako człowiek zmarły posiadł dar przenikania tajemnic bytu, których nie może dostrzec „mędrca oko”. Atakuje argumenty Księdza, który stara się wyjaśnić każdy cud. Gustaw jest zajadłym i namiętnym polemistą, niepotrafiącym się pogodzić z poglądami zdroworozsądkowego Księdza. Historia młodzieńca zaprzecza teoriom mędrców, którzy radzili pogodzić się z życiem i wyrokami losu. Gustaw uosabia emocjonalną wrażliwość młodego pokolenia. Jest człowiekiem nieszczęśliwym i pogrążonym we wspomnieniach. Zarzuca Księdzu brak zainteresowania tym, co się dzieje na świecie, tym, że narody upadają, a on gnuśnieje w „błogosławionym, małym domku” wśród dzieci. Według Gustawa Ksiądz myśli wyłącznie o boskiej chwale, skupiając się wyłącznie na swoich obowiązkach. Przez swój skostniały sposób postrzegania świata ma „serce skamieniałe na głosy duszy”. Gustaw obwinia swego dawnego nauczyciela, że to on nauczył go czytać i pokazał mu książki, które zniszczyły jego normalne postrzeganie świata. Jest również gorliwym obrońcą prastarego obrzędu Dziadów, w którym widzi pomoc dla udręczonych dusz czyśćcowych.

Ksiądz nie rozumie cierpienia Gustawa, który rozpacza po stracie ukochanej, choć ona nadal żyje. Stracił rodziców, dwoje dzieci i małżonkę, lecz potrafił się z tym pogodzić, gdyż było to najwyraźniej wolą Boga. Miłość ucznia jest dla niego czymś niepojętym. Według Księdza człowiek został stworzony nie dla łez i śmiechu, ale dla dobra innych ludzi. Próbuje w racjonalny sposób szukać wyjaśnienia dla gasnących nieoczekiwanie świec. Uważa Gustawa za szaleńca i nieszczęśnika, który dobrowolnie skazał się na przeżywane udręki. Dla niego Dziady są jedynie zabobonem, z którym należy walczyć.

Ostatecznie Gustaw jako polemista odnosi zwycięstwo nad Księdzem. Przebija się sztyletem, lecz nie umiera. Z kantorka słychać tajemniczy głos, który jest prawdopodobnie głosem pokutującej duszy. Te niezwykłe zjawiska sprawiają, że załamują się zdroworozsądkowe zasady, które dla Księdza stanowiły wykładnik praw rządzących światem.


Szybki test:

W polemice księdza z Gustawem w IV cz. „Dziadów”:
a) nikt nie odnosi zwycięstwa
b) wygrywają odwieczne prawdy
c) ostatecznie wygrywa Gustaw
d) wygrywają przekonania księdza
Rozwiązanie

Dla księdza z IV cz. „Dziadów” obrzęd Dziadów jest:
a) zabobonem
b) zaślepieniem
c) wymysłem szatana
d) grzechem
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

Dziady cz. I
„Dziady” cz. I - streszczenie szczegółowe

Dziady cz. II
Czas i miejsce akcji oraz wątki w „Dziadach cz. II”
„Dziady”cz. II - streszczenie szczegółowe
„Dziady” cz. II - krótkie streszczenie
Ludowość w „Dziadach cz. II”
Geneza II cz. „Dziadów”
„Dziady cz. II” jako synteza dramatu romantycznego i antycznego
„Dziady” cz. II - charakterystyka postaci
Wymień opisane w przedmowie fakty dotyczące obrzędu dziadów, które mają odzwierciedlenie w tekście dramatu Adama Mickiewicza
Rodzaje duchów w „Dziadach” cz. II
Obrzęd dziadów i jego funkcja w dramacie
Prawdy moralne w II cz. „Dziadów”
Cechy II cz. „Dziadów” jako dramatu romantycznego
Kompozycja i styl „Dziadów” cz. II
Plan wydarzeń „Dziadów cz. II”
Przebieg obrzędu „Dziadów” w punktach
Najważniejsze problemy II cz. Dziadów”
Wina, kara i sposób odkupienia w „Dziadach” cz. II
Tematyka II cz. „Dziadów”
Znaczenie tytułu dramatu „Dziady”?
Znaczenie motta w „Dziadach” cz. II
Na czym polegał obrzęd „Dziadów”
Kim była ostatnia zjawa z „Dziadów” Adama Mickiewicza?
Charakterystyka pasterki Zosi w „Dziadach” cz. II
Motywy w „Dziadach” cz. II

Dziady cz. III
Czas i miejsce akcji oraz wątki w III cz. „Dziadów”
„Dziady” cz. III - streszczenie szczegółowe
„Dziady” jako dramat romantyczny
„Wielka Improwizacja” - monolog wygłoszony przez Konrada
Okoliczności powstania „Dziadów" cz. III
Interpretacja Wielkiej Improwizacji
Martyrologia narodu polskiego w III cz. „Dziadów”
Struktura i konstrukcja świata przedstawionego W III części „Dziadów”
Mesjanizm „Dziadów” cz. III
Tematyka „Dziadów” cz. III
„Polska – Chrystusem narodów” czy „Polska – Winkelriedem narodów” – dwie koncepcje mesjanizmu
„Dziady” cz. III jako dramat romantyczny i arcydramat polski
Interpretacja Małej Improwizacji
Obraz społeczeństwa rosyjskiego w III cz. „Dziadów”
Obraz społeczeństwa polskiego w III cz. „Dziadów”
Postawa Konrada wobec Boga w „Wielkiej Improwizacji”
Historia Rollisona
Historia Cichowskiego
Motyw Polaków w III cz. „Dziadów”
Interpretacja Widzenia Księdza Piotra
Widzenie Ewy – interpretacja sceny IV dramatu
Plan wydarzeń III cz. „Dziadów”
„Dziady” cz. III - charakterystyka postaci
Sens przemiany głównego bohatera dziadów Gustawa w Konrada
Scharakteryzuj grupę przy stoliku i grupę przy drzwiach ze sceny VII „Salon warszawski”
Scharakteryzuj Konrada jako wieszcza
Pani Rollison jako przykład matki-Polki
„Pieśń zemsty” Konrada
Motywy obecne w „Dziadach” cz. III

Dziady cz. IV
Czas i miejsce akcji oraz wątki w IV cz. „Dziadów”
„Dziady” cz. IV - streszczenie szczegółowe
Portret tragicznego kochanka i romantycznego bohatera z IV cz. Dziadów
Konrad jako romantyczny Prometeusz (bunt prometejski)
Kompozycja i styl III cz. „Dziadów”
Gustaw z IV cz. „Dziadów” jako bohater werterowski
Biografia romantycznego kochanka, w IV cz. „Dziadów”
„Dziady cz. IV” - charakterystyka postaci
„Dziady” cz. IV jako romantyczne studium miłości
Spór światopoglądowy – polemika Gustawa – romantyka z Księdzem – racjonalistą
Plan wydarzeń IV części „Dziadów”

Inne
Ballada „Upiór” - interpretacja
Geneza „Dziadów” Mickiewicza
Życiorys Adama Mickiewicza
Motywy literackie w „Dziadach” Mickiewicza
Najważniejsze inscenizacje „Dziadów”
W jaki sposób Mickiewicz buduje nastrój w „Dziadach”
Mickiewicz - kalendarium twórczości
Życie i twórczość Adama Mickiewicza - kalendarium
Opinie wybitnych o Mickiewiczu
Najważniejsze cytaty „Dziadów”
Bibliografia
Czym różni się patriotyzm romantyczny od patriotyzmu współczesnego



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies