Geneza „Fausta” ostatnidzwonek.pl
JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Faust

Geneza „Fausta”

Autor: Dorota Blednicka

Johann Wolfgang Goethe pracowaÅ‚ nad Faustem prawie sześćdziesiÄ…t lat, wielokrotnie powracajÄ…c do pisania utworu, zmieniajÄ…c niektóre sceny i dopisujÄ…c nowe fragmenty. Już w latach 1773-75 pisarz zainteresowaÅ‚ siÄ™ postaciÄ… Fausta, którÄ… znaÅ‚ miÄ™dzy innymi z jarmarcznej książki, wydanej w 1587 roku przez Johanna Spiessa, pod tytuÅ‚em: Historia o doktorze Johannie FauÅ›cie oraz dzieÅ‚a Chrostophera Marlowe’a: Tragiczne dzieje doktora Fausta, wydanego w 1601 roku. Goethe w swoim dramacie odszedÅ‚ od pierwowzoru postaci Fausta, którego postrzegano jako heretyka i oszusta. UczyniÅ‚ z niego postać pozytywnÄ…. Pisarze doby oÅ›wiecenia, poczÄ…wszy od Lessinga, chÄ™tnie poruszali problematykÄ™ faustowskÄ…. Doktor filozofii z Wittenbergi, żyjÄ…cy w latach 1480-1540, staÅ‚ siÄ™ dla nich symbolem poszukiwania prawdy i reprezentowaÅ‚ stanowisko, które w czasach oÅ›wiecenia uznawano za typowe dla prawdziwego czÅ‚owieka. DziÄ™ki swemu pragnieniu zdobywania wiedzy i nieustannemu poszukiwaniu nieosiÄ…galnej dla przeciÄ™tnego czÅ‚owieka prawdy, Faust staÅ‚ siÄ™ symbolem epoki. W podobny sposób zinterpretowaÅ‚ postać doktora mÅ‚ody Goethe. Dla niego Faust byÅ‚ oryginalnym geniuszem, który swÄ… humanistycznÄ… postawÄ… zdecydowanie przekreÅ›laÅ‚ Å‚Ä…czÄ…cÄ… siÄ™ z autentycznÄ… postaciÄ… Johanna Fausta legendÄ™ o diabelskich mocach.

Pierwsze sceny dramatu Goethe napisaÅ‚ już na poczÄ…tku lat siedemdziesiÄ…tych XVIII wieku. PrzywiózÅ‚ je ze sobÄ… do Weimaru. Fragmenty te zachowaÅ‚y siÄ™ dziÄ™ki odpisowi damy dworu, Luizie von Göchhausen i znane sÄ… jako Profaust. Profaust ukazaÅ‚ siÄ™ drukiem dopiero w 1887 roku. Pisarz wielokrotnie przerabiaÅ‚ poszczególne sceny, niektóre dodawaÅ‚, inne usuwaÅ‚. TworzyÅ‚ je w porzÄ…dku niechronologicznym i dopiero w przygotowaniach do wydania książkowego uzyskaÅ‚y one ukÅ‚ad znany czytelnikom.

NajwczeÅ›niej powstaÅ‚y: pierwszy monolog Fausta, stanowiÄ…cy ekspozycjÄ™ dramatu, rozmowa Fausta z Wagnerem i Mefistofelesa z uczniem oraz historia nieszczęśliwej miÅ‚oÅ›ci MaÅ‚gorzaty. Monolog Fausta napisaÅ‚ poeta podczas pobytu we Frankfurcie w roku 1773. W dwa lata później (1775) pracowaÅ‚ nad scenami, dotyczÄ…cymi MaÅ‚gorzaty. PomysÅ‚ tragicznych losów dziewczyny zaczerpnÄ…Å‚ z autentycznych wydarzeÅ„ – w 1771 roku odbyÅ‚a siÄ™ egzekucja Zuzanny MaÅ‚gorzaty Brandt, która zamordowaÅ‚a wÅ‚asne dziecko, aby uniknąć haÅ„by i potÄ™pienia ze strony opinii publicznej. W Rzymie, w 1788 roku, powstaÅ‚a scena Kuchnia Czarownicy oraz Las i jaskinia, o której pisaÅ‚ Goethe 1 marca 1788 roku w „Zweiter römischer Aufenthalt”: „Najpierw powstaÅ‚ plan do „Fausta” i zdaje mi siÄ™, że operacja ta mi siÄ™ udaÅ‚a. OczywiÅ›cie, co innego jest napisać dramat teraz, a co innego piÄ™tnaÅ›cie lat temu; myÅ›lÄ™ jednakże, że utwór nic na tym nie straci, zwÅ‚aszcza, że ufam, iż odnalazÅ‚em wÄ…tek. Pocieszam siÄ™ także co do tonu caÅ‚oÅ›ci; opracowaÅ‚em już jednÄ… nowÄ… scenÄ™ („Las i jaskinia”) i gdybym osmaliÅ‚ papier, wydaje mi siÄ™, że nikt by jej spoÅ›ród starych scen nie rozpoznaÅ‚.”. w rok później powstaÅ‚a Piwnica Auerbacha. W 1790 roku pisarz przygotowaÅ‚ pierwszÄ… edycjÄ™ zbiorowÄ… swych dzieÅ‚ i wÅ‚Ä…czyÅ‚ do niej przerobione fragmenty Profausta. Fragmenty pisane prozÄ… zastÄ…piÅ‚ wówczas wierszem, wykreÅ›liÅ‚ część scen i dopisaÅ‚ inne. Wydanie to zatytuÅ‚owaÅ‚ „Faust. Fragment”.
W 1797 roku, w okresie przyjaźni z Schillerem, Goethe powróciÅ‚ do przerwanej pracy nad Faustem. Wielokrotnie zwracaÅ‚ siÄ™ do przyjaciela z proÅ›bÄ… o wskazówki przy pisaniu dramatu. To wÅ‚aÅ›nie Schiller zasugerowaÅ‚ poecie, że Faust powinien prowadzić aktywne życie i wykazywać siÄ™ inicjatywÄ…. WskazaÅ‚ również na możliwość poÅ‚Ä…czenia w jednÄ… caÅ‚ość podania ludowego z warstwÄ… filozoficznÄ…. Goethe postÄ…piÅ‚ zgodnie z radami przyjaciela i intensywnie przystÄ…piÅ‚ do ukoÅ„czenia I części dzieÅ‚a. W 1797 roku napisaÅ‚ Prolog w niebie, którego główny motyw – współzawodnictwa Mefistofelesa z Bogiem o duszÄ™ bohatera – zaczerpnÄ…Å‚ z „KsiÄ™gi Hioba” (1, 6-12). 24 czerwca tegoż roku dopisaÅ‚ Przypisanie!. Później rozpoczÄ…Å‚ pracÄ™ nad Snem Nocy Walpurgi, który miaÅ‚ być poczÄ…tkowo uzupeÅ‚nieniem Ksenii i ukazać siÄ™ w czasopiÅ›mie „Musenalmanach”. Ostatecznie pisarz doÅ‚Ä…czyÅ‚ tÄ™ scenÄ™, która powstaÅ‚a pod wpÅ‚ywem Snu nocy letniej Szekspira i operetki Wranitzky’ego: Oberon, król Elfów, do I części Fausta. 5 maja 1798 roku napisaÅ‚ do Schillera: „Niektóre sceny tragiczne napisane byÅ‚y prozÄ…; w stosunku do innych scen sÄ… one nieznoÅ›ne ze wzglÄ™du na ich naturalność i siÅ‚Ä™ wyrazu. PróbujÄ™ wiÄ™c teraz przerobić je na wierszowane, gdyż wtedy idea przyÅ›wieca jak przez zasÅ‚onÄ™, a bezpoÅ›rednie wrażenie ogromnego tematu zostaje przytÅ‚umione.”. PrzerabiajÄ…c gotowe sceny, pisarz pracowaÅ‚ również nad nowymi fragmentami dramatu. W II poÅ‚owie 1798 roku powstaÅ‚ Prolog w teatrze. Na głównÄ… koncepcjÄ™ sceny miaÅ‚ znaczny wpÅ‚yw znany poecie dramat indyjski Kalidasy z V w.p.n.e: Siakuntala. W scenie tej zwarÅ‚ również wÅ‚asne refleksje z czasu, kiedy byÅ‚ dyrektorem teatru w Weimarze. Pierwsza część Fausta ukazaÅ‚a siÄ™ drukiem w 1808 roku i zatytuÅ‚owana byÅ‚a Faust. Tragedia.

strona:    1    2  

Szybki test:

W założeniach Goethego Faust miał być:
a) testamentem
b) największym dziełem literatury europejskiej
c) ostrzeżeniem dla potomnych
d) autobiografiÄ…
RozwiÄ…zanie

Najwcześniej powstały:
a) wszystkie odpowiedzi sÄ… poprawne
b) pierwszy monolog Fausta
c) rozmowa Mefistofelesa z uczniem
d) rozmowa Fausta z Wagnerem
RozwiÄ…zanie

Prawdziwy Johann Faust żył:
a) w latach 1480-1520
b) w latach 1480-1540
c) w latach 1470-1510
d) w latach 1460-1540
RozwiÄ…zanie

Więcej pytań

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
„Faust” – streszczenie szczegółowe
Johann Wolfgang Goethe – biografia
Geneza „Fausta”
Problematyka i uniwersalizm dzieła Goethego
Czas i miejsce akcji „Fausta”
Faust jako bohater romantyczny
„Faust” jako dramat romantyczny. Kompozycja
Główne wÄ…tki w „FauÅ›cie”
Plan wydarzeÅ„ „Fausta”
Johann Wolfgang Goethe – kalendarium życia i twórczoÅ›ci
Symbole w „FauÅ›cie”
Sztuka i zadania artysty – trzy koncepcje poezji w „FauÅ›cie”
„Faust” – najważniejsze cytaty
Bibliografia




Bohaterowie
Faust – charakterystyka bohatera
Mefistofeles - charakterystyka bohatera
Małgorzata - charakterystyka bohaterki



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies