Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Granica
Dzieło Zofii Nałkowskiej porusza zasadnicze kwestie filozoficzne. Autorka zadaje pytania o istotę człowieczeństwa. Pyta o wolność wyboru i rolę jednostki w społeczeństwie. Porusza także kwestie typowo filozoficzne, przedstawiając stanowisko ontologii materialistycznej i teologicznej.
Nałkowska w „Granicy” przedstawia rozważania na temat istoty człowieczeństwa. Pierwsze z nasuwających się pytań to zagadnienie, dotyczące poszukiwania odpowiedzi na pytanie, kim jest człowiek i jak kształtuje się jego osobowość.
Problemy kształtowania się charakteru i osobowości człowieka zostały przedstawione na przykładzie losów Zenona Ziembiewicza. Ziembiewicz to bohater, żyjący w przekonaniu suwerenności i niezależności. Twierdzi, że sam wpływa na swój charakter i losy, że decyduje o swoich poczynaniach. Młody Zenon jest osobą o ugruntowanym charakterze i skrystalizowanych poglądach. Jako jednostka, ze swymi zasadami i cechami charakteru oraz szlachetnymi intencjami, zderza się ze światem. Świat jednak wywiera na niego wpływ.
Wpływ środowiska, społeczeństwa, kultury i innych płaszczyzn życia zbiorowego, zmienia go. Wrzucony w wir kariery stopniowo porzuca swoje poglądy i zaczyna robić rzeczy, których od niego oczekiwano. W tym momencie przekroczona zostaje granica suwerenności jednostki na rzecz zbiorowości. Odzywa się w nim również jego przeszłość, zmienia się jego sposób myślenia. Z młodego idealisty przeistacza się powoli w osobę o szlacheckim usposobieniu, odziedziczonym po ojcu. Zaczyna powielać jego błędne i krytykowane wcześniej zachowania. Nałkowska dzięki głębokiej analizie postaci, uchwyciła granice istniejące pomiędzy jednostką a ogółem. Uchwyciła również sposób przekraczania tej granicy. Początkowo przedstawia Zenona jako silną jednostkę, lecz z czasem zostaje on zdominowany przez uwarunkowania społeczne – determinizm.
W tym samym momencie nasuwa się pytanie o wolność wyboru i możliwość decydowania o samym sobie. Zenon jako człowiek chciał być uczciwy, dokonał wyboru swojej drogi, lecz twarde nią podążanie stało się niemożliwe. Wpływ na wybór jednostki zostaje ograniczony poprzez dominację ogółu.
Pisarka w dziele snuje refleksje nad istotą natury ludzkiej, nadzieją i klęską człowieczeństwa. W sensie filozoficznym Nałkowska porusza temat możliwości ludzkiego poznania oraz przedstawia dwa odmienne poglądy na istotę człowieczeństwa. Skrajnie różne są poglądy księdza Czerlona oraz Karola Wąbrowskiego. Ksiądz Czerlon twierdzi, iż człowiek jest istotą, miotającą się w sprzecznościach życia. Życie oparte jest na grzechu, męce i niepokoju. Prawdziwy spokój istnienia jest możliwy poprzez pogodzenie się z losem i marnością „robaka ludzkiego”. Określenie człowieka jest możliwe jedynie poprzez zespolenie się z Bogiem, a nie poszukiwania w innym człowieku. Należy dlatego znosić godnie męczeństwo istnienia, przepełnione strachem i niepokojem. Bóg jest według księdza Czerlona istotą przynoszącą człowiekowi spokój, który można uzyskać poprzez pogodzenie się z cierpieniem. Filozofia w „Granicy” - „Jakimi ludźmi jesteśmy naprawdę? Czy takimi, jakimi nas widzą inni, czy też takimi, za jakich sami się uważamy?”
Autor: Dorota BlednickaDzieło Zofii Nałkowskiej porusza zasadnicze kwestie filozoficzne. Autorka zadaje pytania o istotę człowieczeństwa. Pyta o wolność wyboru i rolę jednostki w społeczeństwie. Porusza także kwestie typowo filozoficzne, przedstawiając stanowisko ontologii materialistycznej i teologicznej.
Nałkowska w „Granicy” przedstawia rozważania na temat istoty człowieczeństwa. Pierwsze z nasuwających się pytań to zagadnienie, dotyczące poszukiwania odpowiedzi na pytanie, kim jest człowiek i jak kształtuje się jego osobowość.
Problemy kształtowania się charakteru i osobowości człowieka zostały przedstawione na przykładzie losów Zenona Ziembiewicza. Ziembiewicz to bohater, żyjący w przekonaniu suwerenności i niezależności. Twierdzi, że sam wpływa na swój charakter i losy, że decyduje o swoich poczynaniach. Młody Zenon jest osobą o ugruntowanym charakterze i skrystalizowanych poglądach. Jako jednostka, ze swymi zasadami i cechami charakteru oraz szlachetnymi intencjami, zderza się ze światem. Świat jednak wywiera na niego wpływ.
Wpływ środowiska, społeczeństwa, kultury i innych płaszczyzn życia zbiorowego, zmienia go. Wrzucony w wir kariery stopniowo porzuca swoje poglądy i zaczyna robić rzeczy, których od niego oczekiwano. W tym momencie przekroczona zostaje granica suwerenności jednostki na rzecz zbiorowości. Odzywa się w nim również jego przeszłość, zmienia się jego sposób myślenia. Z młodego idealisty przeistacza się powoli w osobę o szlacheckim usposobieniu, odziedziczonym po ojcu. Zaczyna powielać jego błędne i krytykowane wcześniej zachowania. Nałkowska dzięki głębokiej analizie postaci, uchwyciła granice istniejące pomiędzy jednostką a ogółem. Uchwyciła również sposób przekraczania tej granicy. Początkowo przedstawia Zenona jako silną jednostkę, lecz z czasem zostaje on zdominowany przez uwarunkowania społeczne – determinizm.
W tym samym momencie nasuwa się pytanie o wolność wyboru i możliwość decydowania o samym sobie. Zenon jako człowiek chciał być uczciwy, dokonał wyboru swojej drogi, lecz twarde nią podążanie stało się niemożliwe. Wpływ na wybór jednostki zostaje ograniczony poprzez dominację ogółu.
Odmienne poglądy reprezentuje Karol Wąbrowski. Twierdzi, że o człowieku stanowi on sam i jego czyny. Przejawia wiarę w nieograniczone możliwości jednostki ludzkiej jako elementu składowego świata. Świat jest materialny i dynamiczny. Elementem tej wiary jest swobodna możliwość poznania „widzialnego” świata.
Obaj twardo bronią swych poglądów. Ksiądz Czerlon reprezentuje ontologię teologiczną – poza Bogiem jest tylko okrutny świat, a człowiek jest istotą słabą i strachliwą. Nie ma również możliwości poznania ogromu rzeczywistości. Według Czerlona granica poznania nie jest możliwa do przekroczenia przez człowieka. Karol natomiast, w swych poglądach, prezentuje stanowisko ontologii materialistycznej. Człowiek, jako element świata materialnego, ma nieograniczone możliwości poznania samego siebie, jak i rzeczywistości. Dla Karola kwestia granic poznania nie istnieje, gdyż przed człowiekiem istnieje „otwarty horyzont”.
Granice filozoficzne w powieści poruszają kwestie poznawalności i możliwości człowieka wobec świata.
Szybki test:
Karol Wąbrowski twierdzi, że o człowieku stanowi:a) on sam i jego czyny
b) przeznaczenie
c) Bóg
d) inny człowiek
Rozwiązanie
Bóg jest według księdza Czerlona istotą przynoszącą człowiekowi:
a) spokój
b) miłość
c) cierpienie
d) szczęście
Rozwiązanie
Ontologia teologiczna zakładała, że poza Bogiem:
a) nie ma miłości
b) jest tylko okrutny świat
c) jest pustka
d) nie ma niczego
Rozwiązanie
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies