Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Król Edyp
Kategorie związane z tragedią:
Tragizm
Tak jak komizm czy groteska jest kategorią estetyczną, określa rodzaj dzieła. Polega na umiejscowieniu bohaterów w sytuacji konfliktu tragicznego, w starciu dwóch równorzędnych racji. Wybór którejkolwiek racji przynosi w rezultacie klęskę, a nawet śmierć. Bohater zostaje zatem uwikłany w sytuację bez wyjścia. Każdy z wyborów, jakiego dokona, kończy się dla niego tragicznie.
Konflikt tragiczny
Jest istotą tragedii. Zakłada istnienie dwóch równorzędnych racji, pomiędzy którymi nie sposób dokonać wyboru, na przykład losy bohaterów Sofoklesa.
Tragedia
Gatunek dramatyczny powstały w starożytnej Grecji. Oto definicja Kulawika, autora Poetyki: „Nazwa gatunkowa tragedia wywodzi się ze słów greckich tragom – kozioł i ode – pieśń i oznaczała pierwotnie pieśń kozłów”. Obejmuje utwory, których ośrodkiem i motorem akcji jest nieprzezwyciężony konflikt między dążeniami wybitnej jednostki a siłami wyższymi, czyli „tragizm”. Bohaterowie tragedii są uwikłani w konflikt tragiczny, a ich czas, działanie są uzależnione od siły wyższej, fatum.
Ironia tragiczna
To inaczej „nieszczęśliwe zbłądzenie” bohatera, które polega na zderzeniu rzeczywistej sytuacji bohatera z tym, co wie on na własny temat, na przykład popełnia zbrodnię, czyn wynikający z niewiedzy. Przykładem sytuacji, w której zaistniała ironia tragiczna jest moment, kiedy Edyp zabija Lajosa i żeni się z Jokastą, nie wiedząc, że są to jego rodzice, a wręcz przeciwnie, przecież uciekł z Koryntu, by uniknąć spełnienia przepowiedni, iż zabije własnego ojca i ożeni się z matką.
Fatum
Inaczej „przeznaczenie, los”. Łacińskie „fatum” znaczy: to, co przepowiedziane, zrządzone przez bogów. Starożytni Grecy byli przekonani, że los każdego człowieka jest z góry określony, a on sam nie ma żadnego wpływu na bieg dziejących się w jego życiu wypadków. Nad ich przebiegiem czuwają Mojry – boginie przeznaczenia. Klato i Lachezis przędły nić ludzkiego życia, Atropos przecinała ją, gdy nadchodziła chwila śmierci. Przedstawiono je jako poważne niewiasty z kądzielą, wagą, nożycami lub zwojem papirusu, na którym zapisywały wyroki przeznaczenia. Innymi bóstwami przeznaczenia były Parki, Sybille i rzymskie bóstwo – Fatum.
Fatalizm to postawa człowieka, który wierzy w przeznaczenie, w ów odgórny scenariusz wypisany każdemu człowiekowi – nieodwołalny, konieczny. Słowniczek pojęć z zakresu tragedii antycznej
Autor: Karolina MarlgaKategorie związane z tragedią:
Tragizm
Tak jak komizm czy groteska jest kategorią estetyczną, określa rodzaj dzieła. Polega na umiejscowieniu bohaterów w sytuacji konfliktu tragicznego, w starciu dwóch równorzędnych racji. Wybór którejkolwiek racji przynosi w rezultacie klęskę, a nawet śmierć. Bohater zostaje zatem uwikłany w sytuację bez wyjścia. Każdy z wyborów, jakiego dokona, kończy się dla niego tragicznie.
Konflikt tragiczny
Jest istotą tragedii. Zakłada istnienie dwóch równorzędnych racji, pomiędzy którymi nie sposób dokonać wyboru, na przykład losy bohaterów Sofoklesa.
Tragedia
Gatunek dramatyczny powstały w starożytnej Grecji. Oto definicja Kulawika, autora Poetyki: „Nazwa gatunkowa tragedia wywodzi się ze słów greckich tragom – kozioł i ode – pieśń i oznaczała pierwotnie pieśń kozłów”. Obejmuje utwory, których ośrodkiem i motorem akcji jest nieprzezwyciężony konflikt między dążeniami wybitnej jednostki a siłami wyższymi, czyli „tragizm”. Bohaterowie tragedii są uwikłani w konflikt tragiczny, a ich czas, działanie są uzależnione od siły wyższej, fatum.
Ironia tragiczna
To inaczej „nieszczęśliwe zbłądzenie” bohatera, które polega na zderzeniu rzeczywistej sytuacji bohatera z tym, co wie on na własny temat, na przykład popełnia zbrodnię, czyn wynikający z niewiedzy. Przykładem sytuacji, w której zaistniała ironia tragiczna jest moment, kiedy Edyp zabija Lajosa i żeni się z Jokastą, nie wiedząc, że są to jego rodzice, a wręcz przeciwnie, przecież uciekł z Koryntu, by uniknąć spełnienia przepowiedni, iż zabije własnego ojca i ożeni się z matką.
Fatum
Inaczej „przeznaczenie, los”. Łacińskie „fatum” znaczy: to, co przepowiedziane, zrządzone przez bogów. Starożytni Grecy byli przekonani, że los każdego człowieka jest z góry określony, a on sam nie ma żadnego wpływu na bieg dziejących się w jego życiu wypadków. Nad ich przebiegiem czuwają Mojry – boginie przeznaczenia. Klato i Lachezis przędły nić ludzkiego życia, Atropos przecinała ją, gdy nadchodziła chwila śmierci. Przedstawiono je jako poważne niewiasty z kądzielą, wagą, nożycami lub zwojem papirusu, na którym zapisywały wyroki przeznaczenia. Innymi bóstwami przeznaczenia były Parki, Sybille i rzymskie bóstwo – Fatum.
Katharsis
Dosłownie znaczy „oczyszczenie”. Jest to pojęcie związane z terapeutyczną funkcją tragedii, jaką przypisywał tragedii Arystoteles. Wstrząs uczuciowy oznaczało wyzwolenie duszy z win, oczyszczenie ze złych emocji poprzez przeżycie uczucia „litości i trwogi”. Widz, śledząc akcję tragedii, miał doznać uczucia litości, gdy obserwował tragedię niewinnego człowieka, natomiast trwoga miała być jego udziałem, kiedy oglądał dramat człowieka, w którym odnajdywał samego siebie. W efekcie katharsis prowadziła do wyzwolenia z tych uczuć.
Arystoteles pisał: „Można wprawdzie litość i trwogę wywołać za pomocą wystawy scenicznej poprzez ukazanie na scenie gwałtownych i szokujących zdarzeń, ale mogą się one też wyłonić ze samego układu zdarzeń, i to jest przedniejsze i godniejsze lepszego poety. Trzeba bowiem i bez względu na przedstawienie tak ułożyć fabułę, aby już słyszenie tego, co się dzieje, wywoływało uczucie trwogi i litości wobec samych zdarzeń. Tego może niejeden doznać przy lekturze fabuły o Edypie”.
Wielkie Dionizje
Wiosną obchodzono w miastach Wielkie Dionizje, trwające początkowo pięć, a potem sześć dni. Uroczystości zaczynały się pod koniec marca, a kończyły na początku kwietnia. Oto plan święta:
· Pierwszy dzień: złożenie Dionizosowi ofiary z kozła, czemu towarzyszyło śpiewanie przez chłopięcy chór dytyrambów. Drugi dzień: w uroczystym pochodzie przenoszono posąg Dionizosa ze świątyni u stóp Akropolis do gaju Akademosa.
strona: 1 2
Szybki test:
Na przełomie grudnia i stycznia odbywały się:a) Antesterie
b) Wielkie Dionizje
c) Małe Dionizje
d) Lenaje
Rozwiązanie
Komos oznacza:
a) śpiewy dziękczynne
b) monologi teatralne
c) biczowania
d) procesje
Rozwiązanie
Katharsis dosłownie znaczy:
a) oczyszczenie
b) grę aktorską
c) kuluminację
d) maskę teatralną
Rozwiązanie
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies