Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Krzyżacy

Geneza „Krzyżaków”

Autor: Dorota Blednicka

Proces twórczy nad dziełem spowalniały również liczne problemy osobiste, z którymi borykał się w tym czasie autor: skandal wokół jego drugiego małżeństwa, kłopoty z dziećmi, pogarszający się stan zdrowia oraz wędrowny tryb życia. W licznych listach do przyjaciół pisarz chętnie dzielił się wiadomościami o Krzyżakach i z łatwością można odtworzyć miejsce i czas powstania poszczególnych rozdziałów. Niewiele natomiast wspominał o przyczynach, które zadecydowały, że przystąpił do pracy nad utworem. Można tu wyróżnić dwa czynniki – natury osobistej i politycznej.

Powieść miała być napisana na jubileusz pracy pisarskiej Sienkiewicza. Temat wynikał z zainteresowań pisarza czasami Krzyżaków oraz stał się analogią do ówczesnej sytuacji Polaków pod zaborem pruskim.

Sienkiewicz od wielu lat pasjonował się tematyką krzyżacką. Wielokrotnie poruszał temat średniowiecza w publikowanych opiniach na temat obrazów Jana Matejki Bitwa pod Grunwaldem i Hołd pruski oraz w recenzji powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego Krzyżacy. Swoim dziełem zamierzał również ukoronować dwudziestopięciolecie pracy pisarskiej i ostatecznie utrwalić swoją pozycję jako najwybitniejszego twórcy powieści historycznej.

Głównym bodźcem do napisania Krzyżaków była pogarszająca się sytuacja Polaków w zaborze pruskim i wzrost potęgi cesarstwa niemieckiego, które w opinii Sienkiewicza zagrażało przyszłości Europy i jej kultury. W polityce Bismarcka, skierowanej przeciwko ludności polskiej, dostrzegał zagrożenie własnego narodu zjawiskiem „Drang nach Osten”. Jako znawca dziejów Polski z niepokojem obserwował proces historyczny trwający od wieków, a za jego niepokojący przejaw uważał działalność Zakonu krzyżackiego i wzrost jego potęgi, powstrzymanej bitwą pod Grunwaldem.

W Krzyżakach pisarz bardzo precyzyjnie przedstawił wewnętrzną sytuację w Zakonie, wskazując na analogię do ówczesnej polityki Niemiec. Pod koniec XIX wieku Prusy pod rządami „żelaznego kanclerza” prowadziły na terenie zaboru, a zwłaszcza na terenach Wielkiego Księstwa Poznańskiego i Śląska, politykę określaną mianem Kulturkampf, zmierzającą do całkowitego wynarodowienia społeczności polskiej. Ograniczanie praw obywateli polskich, wzmagające się represje, germanizacja szkolnictwa, rugi pruskie, wykup ziem oraz działalność Hakaty wzbudzały liczne protesty Polaków. Sienkiewicz wielokrotnie zabierał głos w sprawie polskiej w artykułach na łamach „Gazety Polskiej” w latach 1879 – 1880.
Najdobitniej swoje stanowisko wobec polityki Bismarcka wyraził w roku 1895, w odpowiedzi dla berlińskiego tygodnika „Gegenwart”, który zwrócił się do dwudziestu najpopularniejszych pisarzy i artystów w Europie (w tym również do Sienkiewicza) z pytaniem: „Co myśli Pan o Bismarcku”. Pisarz w obszernym liście, opublikowanym w prasie polskiej i niemieckiej, skorzystał ze „sposobności do wypowiedzenia paru słów prawdy i do pozbycia się trochę żółci zebranej od całych lat”. Również jego utwory, napisane w tamtym okresie: Czy ci najmilszy, Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela, Bartek Zwycięzca, Kozieł i wilk, Kwiaty i korzenie, nacechowane były wyraźną antypruską wymową. Przyświecała ona Sienkiewiczowi również w procesie twórczym nad powieścią grunwaldzką. Jak sam określił, jego dzieło powstało „z odczucia chwały narodowej w przeciwstawieniu do dzisiejszej niedoli”.

Powieścią Krzyżacy Henryk Sienkiewicz zamknął najwybitniejszy okres swej pracy pisarskiej. Dziełem uświetnił również, zgodnie z zamiarem, własny jubileusz obchodzony w 1900 roku jako święto narodowe we wszystkich większych miastach Wielkiego Księstwa Poznańskiego i Galicji.

strona:    1    2  

Szybki test:

Powieść ukazywała się w odcinkach w „Tygodniku Ilustrowanym”:
a) od 1896 roku 1900
b) od 1897 roku 1900
c) od 1897 roku 1905
d) od 1899 roku 1903
Rozwiązanie

Sienkiewicz, pracując nad „Krzyżakami”, nie oparł się na:
a) „Kronikach” Janka z Czarnkowa
b) dziełach Dantyszka
c) monografii Szajnochy „Jagiełło i Jadwiga”
d) „Historii Polski” Jana Długosza
Rozwiązanie

Szkic historyczny „Spytko z Melsztyna” powstał:
a) podczas pobytu Sienkiewicza w Królewcu
b) w 1865 roku
c) bezpośrednio przed rozpoczęciem pracy nad „Krzyżakami”
d) jako ostatnie dzieło Sienkiewicza
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

Inne
Geneza „Krzyżaków”
„Krzyżacy” – streszczenie szczegółowe
Czas i miejsce akcji „Krzyżaków”
Zbyszko z Bogdańca – szczegółowa charakterystyka postaci
Kompozycja i artyzm powieści Henryka Sienkiewicza „Krzyżacy”
Główne wątki „Krzyżaków”
Jurand ze Spychowa – szczegółowa charakterystyka postaci
Maćko z Bogdańca – szczegółowa charakterystyka postaci
Streszczenie „Krzyżaków” w pigułce
Życiorys Henryka Sienkiewicza
Realia i obyczaje średniowiecza w „Krzyżakach”
Obraz Zakonu Krzyżackiego w „Krzyżakach” Sienkiewicza
Obraz rycerstwa w „Krzyżakach” Henryka Sienkiewicza
„Krzyżacy” jako powieść historyczna
Danusia Jurandówna – szczegółowa charakterystyka postaci
Jagienka ze Zgorzelic – szczegółowa charakterystyka postaci
Motywy literackie w „Krzyżakach” Henryka Sienkiewicza
Charakterystyka postaci epizodycznych w „Krzyżakach”
Charakterystyka postaci drugoplanowych w „Krzyżakach”
Plan wydarzeń „Krzyżaków”
Charakterystyka postaci historycznych w „Krzyżakach”
Ekranizacja „Krzyżaków”
Henryk Sienkiewicz - kalendarium twórczości
Henryk Sienkiewicz - kalendarium życia
O „Krzyżakach” powiedzieli…
Henryk Sienkiewicz - ciekawostki
O Sienkiewiczu powiedzieli...
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies