Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Krzyżacy

„Krzyżacy” jako powieść historyczna

Autor: Dorota Blednicka

Sienkiewicz w powieści grunwaldzkiej wiernie ukazał wydarzenia historyczne z przełomu XIV i XV wieku, wprowadził w tok powieści postacie historyczne oraz oddał realia życia rycerzy w średniowieczu.

Stefan Kulczycki w rozprawie Rzeczywistość historyczna wyróżnił trzy rodzaje powieści historycznej: „pierwszy, w którym fakty historyczne tak przytłaczają treść utworu i życie jego bohaterów, że właściwie powieść staje się zbeletryzowaną historią; drugi, w którym historia istnieje tylko z nazwy i daty, ale ludzi i ich dzieje nie pasują do epoki, są bądź współcześni czasom autora, bądź istnieją poza czasem tak, iż z ich życia, zachowania i kultury materialnej, wśród której bytują, nie można odgadnąć, jaką epokę w istocie przedstawiają; trzeci wreszcie rodzaj to utwór, w którym wydarzenia dają ramy historyczne, epoka – imiona właściwych jej bohaterów, autor zaś bohaterów tych ukazuje takimi, jakimi mogli być lub byli ludzie owej epoki, jakim było ich życie oraz kultura duchowa i materialna.”.

Powieści historyczne Henryka Sienkiewicza można zaliczyć do trzeciej wyszczególnionej kategorii. Pisarz uważał, że „fantazja autora, dopełniona badaniami i intuicją, dopełnia historię ze strony prywatnej, dając tej ostatniej przewagę nad polityczną” i zgodnie z tymi założeniami konstruował fabułę swoich dzieł. Takie tendencje przyświecają również Krzyżakom.

Jak zauważył Julian Krzyżanowski pisarz „z przeszłości wybierał te tylko elementy, które były mu przydatne jako efektowne tworzywo literackie. Zwracał tedy uwagę na wydarzenia o silnym dynamizmie dramatycznym, bogate w barwne kontrasty, zaskakujące czytelnika niezwykłością, przemawiające do niego pięknem bohaterskiego gestu”.

Sienkiewicz osnuł fabułę powieści grunwaldzkiej na kanwie wydarzeń historycznych z przełomu XIV i XV wieku, wybierając z przeszłości te elementy, które były konieczne do przekazania ideowej wymowy dzieła.

Początki konfliktu polsko – krzyżackiego sięgają do roku 1226, kiedy to ówczesny władca Mazowsza, Konrad książę z rodu Piastów, sprowadził braci zakonnych, oddając im ziemię dobrzyńską. Konradowi przyświecał jeden cel – chciał dzięki pomocy Krzyżaków schrystianizować ludność pogańskich Prus i w ostateczności podporządkować ich sobie, by zwiększyć teren swojego księstwa. Wydarzenie to stało się znamienne dla dalszych dziejów Polski, która od tego czasu zyskała nowego, niezwykle potężnego i groźnego wroga. Stosunki między Królestwem Polskim a państwem krzyżackim stopniowo pogarszały się, a Zakon zaczął prowadzić nader agresywną i zaborczą politykę, opartą na najazdach i próbach zagarnięcia jak największej ilości ziem polskich.
Akcja utworu, rozgrywająca się w latach 1399 – 1410, została ujęta w ramę dwóch istotnych zdarzeń w historii Polski: śmierci królowej Jadwigi i bitwy pod Grunwaldem. Na przestrzeni dziesięciu lat Sienkiewicz zaakcentował również: powstanie na Żmudzi w 1401 roku, rozmowy polsko – krzyżackie w Raciążu, śmierć Konrada von Jungingena i objęcie urzędu wielkiego mistrza przez Ulryka, sprawę Drezdenka i wybuch wojny między Polską a Zakonem.

Fabuła powieści obejmuje ponadto informacje z przeszłości o chrzcie Litwy, unii polsko – litewskiej, bitwie pod Płowcami, rzezi Łęczycy, zniszczeniu Sieradza, napadzie na Złotoryję i uprowadzeniu księcia Janusza przez Krzyżaków, wojnie z Tatarami, prowadzonej przez kniazia Witolda oraz wybiega nieco w przyszłość, do roku 1466, kiedy po pokoju toruńskim polski wojewoda wkracza do Malborka, a Polska odzyskuje utracone wcześniej ziemie. Pisarz główny nacisk położył na ukazaniu konfliktu polsko – krzyżackiego oraz metod działania Zakonu, który na przełomie XIV i XV stulecia był potężną machiną polityczną, opartą na bogactwie, międzynarodowych wpływach i doskonałej wewnętrznej organizacji.

strona:    1    2    3  

Szybki test:

Najwięcej nieścisłości w „Krzyżakach” pojawia się w literackim przedstawieniu:
a) księcia Janusza
b) królowej Jadwigi
c) Ulryka von Jungingena
d) księżnej Anny Danuty
Rozwiązanie

Akcja „Krzyżaków” nie dotyczy:
a) powstania na Żmudzi
b) objęcia urzędu wielkiego mistrza przez Winrycha von Kniprode
c) rozmów polsko – krzyżackich w Raciążu
d) śmierci Konrada von Jungingena
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

Inne
Geneza „Krzyżaków”
„Krzyżacy” – streszczenie szczegółowe
Czas i miejsce akcji „Krzyżaków”
Zbyszko z Bogdańca – szczegółowa charakterystyka postaci
Kompozycja i artyzm powieści Henryka Sienkiewicza „Krzyżacy”
Główne wątki „Krzyżaków”
Jurand ze Spychowa – szczegółowa charakterystyka postaci
Maćko z Bogdańca – szczegółowa charakterystyka postaci
Streszczenie „Krzyżaków” w pigułce
Życiorys Henryka Sienkiewicza
Realia i obyczaje średniowiecza w „Krzyżakach”
Obraz Zakonu Krzyżackiego w „Krzyżakach” Sienkiewicza
Obraz rycerstwa w „Krzyżakach” Henryka Sienkiewicza
„Krzyżacy” jako powieść historyczna
Danusia Jurandówna – szczegółowa charakterystyka postaci
Jagienka ze Zgorzelic – szczegółowa charakterystyka postaci
Motywy literackie w „Krzyżakach” Henryka Sienkiewicza
Charakterystyka postaci epizodycznych w „Krzyżakach”
Charakterystyka postaci drugoplanowych w „Krzyżakach”
Plan wydarzeń „Krzyżaków”
Charakterystyka postaci historycznych w „Krzyżakach”
Ekranizacja „Krzyżaków”
Henryk Sienkiewicz - kalendarium twórczości
Henryk Sienkiewicz - kalendarium życia
O „Krzyżakach” powiedzieli…
Henryk Sienkiewicz - ciekawostki
O Sienkiewiczu powiedzieli...
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies