Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Mistrz i Małgorzata
Bułhakow zastosował w Mistrzu i Małgorzacie chwyt „powieści w powieści”. W jego utworze pojawia się fikcyjny bohater – mistrz, który sam pisze powieść – dzieło dotyczące Poncjusza Piłata. Wątek powieści mistrza został „wpleciony” do utworu i powtarza się co pewien czas, niekiedy przybiera formę rękopisów odczytywanych przez Małgorzatę, innym razem relacji Wolanda, a czasem cytatu świadczącego o znajomości treści dzieła przez innych bohaterów - przykład Azazella cytującego powieściowy akapit Małgorzacie, zaczynający się od słów: „W białym płaszczu z podbiciem koloru krwawnika posuwistym krokiem kawalerzysty wczesnym rankiem czternastego dnia wiosennego miesiąca nisan pod krytą kolumnadę łączącą oba skrzydła pałacu Heroda Wielkiego wyszedł procurator Judei Poncjusz Piłat.”
Fragmenty prozy mistrza opowiadają o tym, co się zdarzyło przed wiekami w Jerozolimie (Jeruszalaim). Są parafrazą – przeróbką i rozwinięciem tekstu biblijnego. Odwołują się do znanych wątków biblijnych, na przykład: wkroczenia Jezusa do Jerozolimy i witania Go przez tamtejszy lud, sceny sądu Chrystusa, śmierci Syna Bożego i pochowania Go. Wspomniane wątki nie odzwierciedlają fragmentów Pisma Świętego, jedynie do niego nawiązują. Postać Jeszui, stojącego przed Poncjuszem Piłatem, przywołuje na myśl Chrystusa, Juda z Kiriatu kojarzy się z Judaszem, Bar Raban z Barabaszem, a Mateusz Lewita z Apostołem – świętym Mateuszem.
W tekście zaznaczają się różne „formy” - gatunki literackie. Niektóre fragmenty żywo naśladują na przykład powieść psychologiczną (przeżycia wewnętrzne, myśli procuratora Judei Poncjusza Piłata), powieść kryminalną czy sensacyjną („tajny” plan „ocalenia” Judy z Kiriatu, tropienie kiriaczyka i zabicie go).
Dzieło anonimowego twórcy „dotyka” istotnych problemów egzystencji: wypełnienia życiowej „misji”, przeznaczenia, „skazania” na śmierć. Podejmuje problematykę władzy i odpowiedzialności. Wiąże się z zagadnieniami etyczno – filozoficznymi: czy dobroć, wiara mogą zostać ukarane i czy może zatriumfować zło, na ile człowiek musi pozostawać bezsilny, bądź jaką siła powinien się wykazać, by zgodzić się na śmierć, czy powinna istnieć potrzeba buntu, gdzie przebiega granica między tym, co możliwe, a co nieuniknione?
Poncjusz Piłat i Jeszua Ha – Nocri – bohaterowie symbole – pierwszy władzy i, jak się potem okazuje, niemocy – tchórzostwa, drugi – wiary i wewnętrznej siły, ale jednocześnie bierności. „Powieść w powieści” na przykładzie „Mistrza i Małgorzaty”
Autor: Ewa PetniakBułhakow zastosował w Mistrzu i Małgorzacie chwyt „powieści w powieści”. W jego utworze pojawia się fikcyjny bohater – mistrz, który sam pisze powieść – dzieło dotyczące Poncjusza Piłata. Wątek powieści mistrza został „wpleciony” do utworu i powtarza się co pewien czas, niekiedy przybiera formę rękopisów odczytywanych przez Małgorzatę, innym razem relacji Wolanda, a czasem cytatu świadczącego o znajomości treści dzieła przez innych bohaterów - przykład Azazella cytującego powieściowy akapit Małgorzacie, zaczynający się od słów: „W białym płaszczu z podbiciem koloru krwawnika posuwistym krokiem kawalerzysty wczesnym rankiem czternastego dnia wiosennego miesiąca nisan pod krytą kolumnadę łączącą oba skrzydła pałacu Heroda Wielkiego wyszedł procurator Judei Poncjusz Piłat.”
Fragmenty prozy mistrza opowiadają o tym, co się zdarzyło przed wiekami w Jerozolimie (Jeruszalaim). Są parafrazą – przeróbką i rozwinięciem tekstu biblijnego. Odwołują się do znanych wątków biblijnych, na przykład: wkroczenia Jezusa do Jerozolimy i witania Go przez tamtejszy lud, sceny sądu Chrystusa, śmierci Syna Bożego i pochowania Go. Wspomniane wątki nie odzwierciedlają fragmentów Pisma Świętego, jedynie do niego nawiązują. Postać Jeszui, stojącego przed Poncjuszem Piłatem, przywołuje na myśl Chrystusa, Juda z Kiriatu kojarzy się z Judaszem, Bar Raban z Barabaszem, a Mateusz Lewita z Apostołem – świętym Mateuszem.
W tekście zaznaczają się różne „formy” - gatunki literackie. Niektóre fragmenty żywo naśladują na przykład powieść psychologiczną (przeżycia wewnętrzne, myśli procuratora Judei Poncjusza Piłata), powieść kryminalną czy sensacyjną („tajny” plan „ocalenia” Judy z Kiriatu, tropienie kiriaczyka i zabicie go).
Dzieło anonimowego twórcy „dotyka” istotnych problemów egzystencji: wypełnienia życiowej „misji”, przeznaczenia, „skazania” na śmierć. Podejmuje problematykę władzy i odpowiedzialności. Wiąże się z zagadnieniami etyczno – filozoficznymi: czy dobroć, wiara mogą zostać ukarane i czy może zatriumfować zło, na ile człowiek musi pozostawać bezsilny, bądź jaką siła powinien się wykazać, by zgodzić się na śmierć, czy powinna istnieć potrzeba buntu, gdzie przebiega granica między tym, co możliwe, a co nieuniknione?
Postacie o skrajnych osobowościach, kolizyjnych samych w sobie obrazują „niespójność” człowieka, jego walkę ze sobą, ze światem, na który mogą wpłynąć, bądź pasywnie„dryfować” na jego obrzeżach. „Rękopisy nie płoną” – powiada Woland, utwór mistrza pozostanie „nieśmiertelny”, bo wiekopomne jest jego przesłanie – dotyczące ludzkiej natury i jej „ułomności”.
„Powieść w powieści” – zawoalowana koncepcja Bułhakowa, dzieło, na które nie godzi się krytyka. Utwór mistrza „ociera się” o zakazany temat „piłatyzmu” i chrześcijaństwa. Proza autora Mistrza i Małgorzaty również należała do pism „przeklętych”. Wielokrotnie nie pozwalano wydawać jego dzieł, ponieważ naruszały ogólnonarodowe prawidła. „godziły” w system, ośmieszały i ukazywały „w krzywym zwierciadle” ówczesną władzę i politykę. Bułhakow cierpiał z tego powodu, podobnie jak cierpiał wykreowany przez niego bohater – mistrz. Obydwaj: twórca (powieściopisarz) i mistrz przypominają Tego, który przed wiekami mężnie znosił to, o co Go oskarżano, bo wierzył, że Jego męka ma sens, a czas „utrze nosa” obłudzie i ukaże prawdziwe oblicze rzeczywistości. I tak się stało, jeśli wierzyć przekazom literackim, biblijnym i historycznym...
Szybki test:
Powieść mistrza nie odwołuje się bezpośrednio do:a) sceny sądu Chrystusa
b) wkroczenia Jezusa do Jerozolimy
c) Ostatniej Wieczerzy
d) śmierci Syna Bożego
Rozwiązanie
Mistrz pisze powieść – dzieło dotyczące postaci:
a) Mateusza Lewity
b) Jeszui Ha-Nocri
c) Poncjusza Piłata
d) Judy z Kiriatu
Rozwiązanie
Słowa „Rękopisy nie płoną” wypowiada:
a) Małgorzata
b) Woland
c) mistrz
d) Azazello
Rozwiązanie
Więcej pytań
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies