Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nie-Boska komedia

Kompozycja „Nie – Boskiej komedii”

Autor: Ewa Petniak

„Nie – Boska komedia” składa się z czterech części, a każdą z nich poprzedza wstęp. Nie pełnią one jednakowych funkcji i każdy pisany jest w innym celu. Wstęp Części I adresowany jest do Poezji, Części II do małego chłopca, w którym narrator przedstawia go jako wrażliwą istotę, nietypowego malca. Część III zapoczątkowana jest apelem „Do pieśni – do pieśni!” , dalej autor wyraża ubolewanie nad ginącymi wartościami świata, zwraca się też bezpośrednio do odbiorcy: „Ktokolwiek jesteś, powiedz mi, w co wierzysz – łatwiej byś życia się pozbył, niż wiarę jaką wynalazł, wzbudził wiarę w sobie.” W Części IV zarysowany jest obraz Okopów Świętej Trójcy, gdzie ma się rozegrać bitwa.

Poszczególne epizody rozgraniczają didaskalia - tekst poboczny (nie ma podziału na akty, sceny, odsłony) dotyczące zmieniającej się scenerii i wizerunku bohaterów, np.: „Komnata podłużna – obrazy dam i rycerzy, porozwieszane po ścianach – w głębi filar z tarczą herbową – Mąż siedzi przy stoliku marmurowym, na którym lampa, para pistoletów, pałasz i zegar (...)”.

Brak w utworze jednego miejsca akcji – akcja przenosi się z pomieszczeń zamkniętych (zamek hrabiego, katedra w zamku Świętej Trójcy) w plenery: fantastyczny lot Męża za Dziewicą, okolice warowni Świętej Trójcy, wędrówka hrabiego Henryka z Przechrztą przez obóz rewolucjonistów. Czas i fabuła również nie są ograniczone.

Krasiński zrywa z tradycyjną (antyczną) regułą trzech jedności: miejsca, czasu, akcji. Wykazuje się w tym zakresie dowolnością, łączy sceny wizyjne, monologi wewnętrzne z fragmentami zapisu odpowiadającemu życiowemu realizmowi. Scenicznym miniaturom (rozważający przed nadejściem Pankracego hrabia) nadaje taki sam sens jak dłuższym sytuacjom budowanym na zasadzie ciągłości (polemika przywódców: Pankracy – hrabia Henryk).

Poeta pisze w oparciu o własne życiowe doświadczenia, uczucia, refleksje. W „Nie – Boskiej komedii” zawiera wewnętrzny autoportret, komponuje dzieło o sobie. Pod postacią hrabiego Henryka ukrywa prywatne rozterki oraz cechy swojej warstwy społecznej (arystokracji). W monologu rozłożonym na głosy: Henryka i Pankracego wskazuje dualizm poglądów. Kamufluje rozważania o sensie istnienia w historii i istnienia w ogóle, wyodrębnia temat sztuki. Z duchowego chaosu tworzy swoisty „scenariusz myśli”. Mimo że jego dzieło kompozycyjnie przypomina powieść, ze względu na dowolność i układ materiału, to nie brak w tej „powieści” „żywiołu lirycznego i epickiego” oraz dramatyzmu. Autor nie przestrzega reguł klasycznej dramaturgii i nie liczy się z wymogami sceny teatralnej, ale panuje nad własną fantazją. „Nie – Boską komedię” traktującą o ludzkim życiu, zmaganiach ze sobą, światem i z historią w pełni definiuje określenie romantyczny poemat dramatyczny.
„(...) Dowolność układu i swoboda w posługiwaniu się różnymi sposobami przedstawiania, różnymi poziomami stylistycznymi, odpowiada przecież bogactwu wydarzeń i różnorodności spraw w realnym życiu. Jest bowiem w realnym życiu człowieka społecznego sfera przeżyć, to, co się dzieje w jego myśli (żywioł liryczny), jest otaczający go świat, pełen zmienności i ruchu (a więc jest i perspektywa epicka), jest na koniec nieuchronność konfliktów, zderzenie dążeń ludzkich (dramatyzm). Jest wzniosłość spraw wielkich, ostatecznych jak życie i śmierć, jest i codzienność, jest banał zwyczajnych, śmiesznych przez swą powtarzalność czynności. Jest także porządek w tym chaosie. Takim czynnikiem porządkującym (...), jest osoba hrabiego Henryka. Określony bohater i czas historyczny, w którym mu przyszło żyć. Arystokrata w dobie kryzysu arystokracji. Ale i poeta. (...)” (Stefan Treugutt [w:] Z. Krasiński „Nie – Boska komedia”)

Szybki test:

„Nie – Boska komedia” składa się z:
a) trzech części
b) czterech części
c) pięciu części
d) sześciu części
Rozwiązanie

„Nie – Boska komedia” kompozycyjnie przypomina:
a) balladę
b) powieść
c) epos
d) moralitet
Rozwiązanie

We wstępie Części IV:
a) poeta zwraca się bezpośrednio do czytelnika
b) autor zwraca uwagę na upadek arystokracji
c) zarysowany jest obraz Okopów Świętej Trójcy
d) występuje apostrofa do Poezji
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

Inne
Geneza „Nie – Boskiej komedii” Krasińskiego
„Nie – Boska komedia” – streszczenie szczegółowe
Streszczenie „Nie – Boskiej komedii” w pigułce
„Nie – Boska komedia” jako dramat romantyczny
Biografia Zygmunta Krasińskiego - „poety ruin”
Stylistyka i artyzm „Nie – Boskiej komedii”
Kompozycja „Nie – Boskiej komedii”
Motyw rewolucji i porewolucyjnej przyszłości w „Nie – Boskiej komedii” Krasińskiego
Motyw poezji i poety w „Nie – Boskiej komedii”
„Nie – Boska komedia” jako dramat społeczny - „Dwa orły z nas – ale gniazdo twoje strzaskane piorunem” – polemika Pankracego i Hrabiego Henryka
Znaczenie tytułu „Nie – Boska komedia” – związki z Dantem
„Nie – Boska komedia” jako dramat metafizyczny
Charakterystyka pozostałych bohaterów „Nie – Boskiej komedii”
„Świat rozbitych form” – tragizm i etyka w „Nie – Boskiej komedii”
Motyw szaleństwa w „Nie – Boskiej komedii”
Realizm i fantastyka w „Nie – Boskiej komedii”
Tło historyczne „Nie – Boskiej komedii”
Prozaiczna żona czy poetycka kochanka? – motyw miłości, rodziny i małżeńskiego szczęścia w „Nie – Boskiej komedii”
Dramatyzm głównych bohaterów „Nie – Boskiej komedii” Krasińskiego
Twórczość Zygmunta Krasińskiego
Plan wydarzeń „Nie-Boskiej komedii”
Krasiński o „Nie – Boskiej komedii”
Funkcje symboli religijnych w dziełach romantycznych twórców
Realizacje sceniczne „Nie – Boskiej komedii” i uwagi krytyków
Delfina Potocka – muza i kochanka Zygmunta Krasińskiego
Uwagi i recenzje o „Nie – Boskiej komedii” w publikacjach XX – wiecznych
Sądy współczesnych poecie o „Nie – Boskiej komedii” (XIX wiek)
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies