Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Opowiadania Borowskiego

Historia w opowiadaniach Tadeusza Borowskiego

Autor: Karolina Marlga

W swych „Opowiadaniach” Tadeusz Borowski przedstawia proces zniewolenia ludności zamieszkującej Polskę w momencie wybuchu wojny. II wojna światowa wybuchła pierwszego września 1939 roku. Dziewięć dni potem nastąpił atak 4. niemieckiej dywizji pancernej na Warszawę. Bohaterska obrona trwała do honorowej kapitulacji 27 września. Wówczas to rozpoczęła się pięcioletnia okupacja stolicy, a życie jej mieszkańców uległo zmianie. Nic już miało nie być takie samo…

Borowski opisał w „Maturze na Targowej” i „Pożegnaniu z Marią” życie w okupowanej przez Niemców Warszawie. Nie ukazał w nich walki z ciemiężycielem, działania ruchu oporu czy konspiracji, lecz walkę człowieka o przetrwanie, człowieka nękanego ciągłymi łapankami. Przedstawił codzienne zmagania ludzi o zdobycie pożywienia, ich strach przed łapanką i wywiezieniem do obozów.

Łapanka – to jeden z głównych sposobów używanych przez Niemców w dla zatrzymania większej liczby więźniów. Polegała na nagłym i szczelnym okrążeniu przez oddziały Gestapo, SS i żołnierzy Wermachtu większego terenu miejskiego i zatrzymaniu części bądź wszystkich znajdujących się tam ludzi. Nie mieli oni często możliwości zawiadomienia rodziny o tym fakcie, jechali do obozów po kilkanaście dni w lekkim ubraniu i starych butach. Był to główny element miejskiego terroru.

W czasie pięciu lat okupacji Polski jej rodowici mieszkańcy, a wraz z nimi Żydzi i inne mniejszości narodowe, byli wywożeni do obozów koncentracyjnych (w latach 1933-45 władze nazistowskie III Rzeszy zorganizowały na swym terytorium oraz na ziemiach państw okupowanych przynajmniej 12 tysięcy obozów i podobozów kierowanych przez SA, a później SS, policję i Wehrmacht). W stolicy założono getto, w którym w 1940 roku zamknięto warszawskich semitów (15 października 1941 r. Niemcy wydali rozporządzenie o karze śmierci dla Żydów opuszczających getto oraz dla Polaków udzielających im pomocy).

W „Chłopcu z Biblią” Borowski opisał, na czym polegało życie człowieka czekającego na wywiezienie do obozu („Chłopiec z Biblią”, gdy bohater przebywał w celi na Pawiaku Pawiak – to nieistniejące już więzienie, które zbudowali w Warszawie Rosjanie w latach 1829-1835, na terenie dzisiejszego osiedla Muranów, między ulicą Dzielną i Pawią. W okresie międzywojennym znajdował się tam areszt śledczy dla politycznych i kryminalnych więźniów. W czasie okupacji niemieckiej, w latach 1939-1944, przetrzymywano tam około 100 tysięcy mężczyzn i 20 tysięcy kobiet, w większości zatrzymanych podczas łapanki ulicznej , oraz los takiego skazańca („U nas, w Auschwitzu…”, „Ludzie, którzy szli”, „Dzień na Harmenzach”, „Proszę państwa do gazu”, „Śmierć powstańca”), przebywającego w Oświęcimiu, pracującego przy rozładowywaniu transportów ludzi, walczącego o prztrwanie.
W ostatnim z opowiadań – „Bitwie pod Grunwaldem” – czytamy z kolei relację Tadka z życia po „wyzwoleniu”, gdy siedział z ogromem ludzi w poesesmańskich koszarach w obozie dipisów.
Historie Borowskiego są tym bardziej autentyczne, ponieważ dużo jest w nich wątków autobiograficznych (patrz Wątki autobiograficzne w opowiadaniach Borowskiego).

Szybki test:

Życie w okupowanej przez Niemców Warszawie Borowski opisuje w opowiadaniach:
a) "Bitwa pod Grunwaldem" i "Śmierć powstańca"
b) "Śmierć powstańca" i "Pożegnanie z Marią”
c) "Chłopiec z Biblią" i "Bitwa pod Grunwaldem"
d) „Matura na Targowej” i „Pożegnanie z Marią”
Rozwiązanie

Jednym z głównych sposobów używanych przez Niemców w dla zatrzymania większej liczby więźniów było:
a) urządzenie łapanki
b) likwidowanie wsi w okolicach wielkich miast
c) zatrzymywanie korzystających z transportu publicznego
d) otoczenie getta
Rozwiązanie

Pawiak – to:
a) funkcjonujące do dziś więzienie w Warszawie
b) funkcjonujące do dziś więzienie, które powstało w dwudziestoleciu miedzywojennym
c) nieistniejące w Warszawie zbudowane przez hitlerowców
d) nieistniejące już więzienie, które zbudowali w Warszawie Rosjanie
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
Pożegnanie z Marią - streszczenie
Matura na Targowej - streszczenie
Chłopiec z Biblią - streszczenie
U nas, w Auschwitzu… - streszczenie
Ludzie, którzy szli - streszczenie
Dzień na Harmenzach - streszczenie
Proszę państwa do gazu - streszczenie
Śmierć powstańca - streszczenie
Bitwa pod Grunwaldem - streszczenie
Biografia Tadeusza Borowskiego
„Oto jest dziwne opętanie człowieka przez człowieka” - człowiek zlagrowany
Historia w opowiadaniach Tadeusza Borowskiego
Narracja opowiadań Borowskiego
Wątki autobiograficzne w opowiadaniach Borowskiego
„Bo żywi zawsze mają rację przeciw umarłym”, czyli rola opowiadań Borowskiego w powojennym świecie
Cechy opowiadań Borowskiego
Ważne cytaty z opowiadań Borowskiego
Słownictwo obozowe w opowiadaniach Borowskiego
Bibliografia
Opowiadania Borowskiego na wielkim ekranie




Bohaterowie



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies