Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Oświecenie

Kruk i lis - interpretacja i analiza

Autor: Karolina Marl�ga

Obok satyr czy dłuższych utworów narracyjnych, Ignacy Krasicki stworzył również niezapomniane zbiór piętnujących najczęstsze ludzkie przywary bajek. Uniwersalność poruszanych w nich problemów, prosty język przy zachowaniu wielopłaszczyznowości ukrytych znaczeń sprawiły, iż ten oświeceniowy twórca po dziś dzień jest nazywany jednym z najważniejszych autorów polskich bajek, przeznaczonych zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych.

O motywach, kierujących oświeceniowym twórcą przy podejmowaniu prac nad swoimi bajkami, w jednym z najnowszych i najpełniejszych opracowań twórczości Krasickiego pisze Zbigniew Goliński:
„Z tej samej potrzeby wewnętrznej co pisanie pamiętnika powzięta została myśl notowania ogólnych prawd o świecie układów społecznych i indywidualnym miejscu człowieka w różnych sytuacjach życiowych. Mniej pociągające wydały się Krasickiemu złote myśli, maksymy, których wspaniałe zbiory, zwłaszcza antyczne, francuskie, a i polskie także, znajdowały się w czytelniczym obiegu. Interesowało go bowiem nie tylko odczytywanie różnych sytuacji ludzkiej kondycji, lecz także wydobywanie racjonalnych sensów, praktycznych nauk. Wybrał bajkę, której apologię ogłosił przed laty w „Monitorze”, jako rodzaj zapisu literackiego, w którym pod przypowieścią, pod alegorią można w sposób wyrazisty przeprowadzić niejako dowody takiego lub innego stanu rzeczy, inaczej niż w maksymach, które dawały gotowe substraty określonych prawd do wierzenia. Bajki miały stać się dla Krasickiego rodzajem intymnego pamiętnika i sumariusza doświadczeń życiowych. W osobnym notatniku rozpoczął doraźne zapisywanie tematów, materii bajek i jednocześnie podejmował wstępne próby ich literackiego opracowania” (Zbigniew Goliński, „Krasicki”, Warszawa 2002, s. 204).

Utwór „Kruk i lis” przez wielu krytyków i miłośników pióra Krasickiego nazywany jest jedną z najważniejszych i najpopularniejszych bajek autora. Wiersz powstał wskutek inspiracji utworami legendarnego Ezopa i wzbogacił czwartą część zbioru „Bajki nowe”, wydanego w 1802 roku i wypełnionego tekstami rozbudowanymi, narracyjnymi i zróżnicowanymi pod względem gatunkowym.

Bajka „Kruk i lis” składa się z szesnastu nieregularnych wersów, scalonych rymami o układzie AABB (parzyste, dokładne, żeńskie). Podobnie jak w innych tego typu utworach, autorstwa Ignacego Krasickiego, tekst rozpoczyna się uniwersalną filozoficzną myślą, wypływającą z przesłania historii o tytułowych zwierzętach:
„Bywa często zwiedzionym,
Kto lubi być chwalonym”.

Po wstępnym zarysowaniu problemu, podmiot liryczny pełniący rolę opowiadacza i nieujawniający się w tekście, przystępuje do zarysowania sytuacji lirycznej. Krukowi udało się zdobyć duży kawał sera. Trzymając go ciasno w „pysku”, napotkał na swej drodze zachowującego się bardzo skromnie lisa. Nie przeczuwając nadchodzących problemów, wysłuchał słów znajomego, który wpatrując się w niego niczym w ósmy cud świata, rzekł:
„Miły bracie,
Nie mogę się nacieszyć, kiedy patrzę na cię!
Cóż to za oczy!
Ich blask aż mroczy!
Czyż można dostać
Takową postać?
A pióra jakie!
Szklniące, jednakie.
A jeśli nie jestem w błędzie,
Pewnie i głos śliczny będzie”.

Słysząc pochwały swojego wyglądu i głosu, kruk zapragnął udowodnić lisowi, iż nie są to nieuzasadnione komplementy i…otworzył dziób by wydobyć jakiś dźwięk!
„Więc kruk w kantaty; skoro pysk rozdziawił,
Ser wypadł, lis go porwał i kruka zostawił”.

Płynące z opowieści o łasym na pochwały, naiwnym i nieco próżnym kruku i przebiegłym, sprytnym i niezwykle inteligentnym lisie przesłanie jest ponadczasowe. Ignacy Krasicki kolejny raz obnażył najczęstsze ludzkie słabości, większą dezaprobatą traktując dawanie wiary pochlebcom, niż sięganie po puste pochwały w celu oszustwa czy kradzieży.

strona: 1 2

Zobacz inne artykuły:

Karpiński Franciszek

Laura i Filon - interpretacja i analiza
Do Justyny. Tęskność na wiosnę - interpretacja i analiza
Pieśń o Narodzeniu Pańskim

Krasicki Ignacy

Inne

Motywy w bajkach Krasickiego
Satyry Krasickiego

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies