Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Pozytywizm

Analiza porównawcza utworów „Oda do młodości” Adama Mickiewicza i „Do młodych” Adama Asnyka

Autor: Karolina Marl�ga

W polskiej literaturze istnieje wiele porównań utworów napisanych w całkowicie różnych epokach. Wystarczy wspomnieć chociażby takie zestawienia, jak „Koniec wieku XIX” Kazimierza Przerwy-Tetmajera oraz „Schyłek wieku” Wisławy Szymborskiej czy „Hymn” Juliusza słowackiego oraz „Smutno mi, Boże” Antoniego Słonimskiego.

Podobnej analizie można poddać wiersze wywodzących się z różnych epok poetów – piastującego tytuły autora polskiej epopei narodowej i najwybitniejszego twórcy romantycznego, Adama Mickiewicza, oraz reprezentanta poezji „czasów niepoetyckich”, czyli pozytywizmu – Adama Asnyka.

Noszący to samo imię poeci stworzyli dzieła-manifesty, w których podjęli ten sam wątek - motyw konfliktu generacyjnego, wyrażające założenia programowe czasów, w jakich przyszło im tworzyć, oraz zapowiadające nadejście czegoś nowego, „lepszego”.

Obok będącej przedmiotem analizy „Ody do młodości” (1820), Mickiewicz jest autorem także innego przełomowego wiersza, traktującego o starciu odmiennych idei. To w „Romantyczności” autor przyjrzał się konfliktowi romantyków z klasykami, zamykając w słowach nieśmiertelną prawdę o sile wiary:
„Czucie i wiara silniej mówi do mnie
Niż mędrca szkiełko i oko […]
Miej serce i patrzaj w serce!”.

Podobnie jak jego poprzednik, Asnyk także ma na swoim koncie dwa teksty-manifesty. Prócz „Do młodych” (1880) pozytywistyczny poeta napisał jeszcze przejmujący liryk „Daremne żale”, będący próbą rozrachunku z odchodzą epoką.

Jak już zostało wspomniane, zarówno „Oda do młodości”, jak i wiersz „Do młodych” podejmują motyw rozliczenia z założeniami odchodzącej epoki. O ile pierwszy z utworów dotyczy relacji artystów oświecenia i romantyzmu, tak drugi - podejmuje próbę zaniechania sporu między romantykami a pozytywistami.

Najważniejszą cechą wspólną obu tekstów jest forma manifestu, w jakiej zostały napisane. Stworzony przez Mickiewicza wiersz jest nazywany apelem nie tylko literackim, lecz także politycznym oraz pokoleniowym. Podobnie jest z tekstem „Do młodych”. Napisany w epoce, która obfitowała w największą w historii polskiej literatury ilość powieści, utwór Asnyka wyraża postulaty ideowo-artystyczne epoki wyrosłej z przewartościowania podstawowych założeń romantyzmu. Oba wiersze ukazują najważniejsze ideały czasów, w których zostały napisane, są lirycznymi zapowiedziami przemian społecznych.

Kolejną cechą łączącą dzieła jest ich adresat. Manifesty zostały skierowane do ludzi młodych, co jest widoczne już w ich tytułach. U Mickiewicza młodość zostaje przedstawiona jako cnota, wartość i cecha umysłu, zostaje wysunięta na pierwszy plan i pretenduje do roli pośredniej, abstrakcyjnej bohaterki liryku. Zamiast wybitnej jednostki czy doniosłego wydarzenia zmieniającego bieg historii, Mickiewicz w swojej odzie afirmuje stan fizyczny (wiek) bądź psychiczny (światopogląd, nastawienie do życia) człowieka:

„Młodość określana jest w Odzie przy pomocy słów: zapał, nowość, nadzieja, kojarzy się z miłością i przyjaźnią, zdolna jest do wzlotu nad światem i jego racjonalnej oceny. Podmiot liryczny mówi o niej: orla twych lotów potęga, sugerując jej wielkie możliwości. Spojrzenie z góry, z lotu ptaka, na obszar gnuśności zalany odmętem pozwala objąć wzrokiem rozległe tereny, wielkie przestrzenie i na podstawie tych obserwacji ocenić wartość oglądanej rzeczywistości” (D. Polańczyk, „Poezje Adama Mickiewicza – cz. I”, Lublin).
Autor w powtarzających się apostrofach ukazuje młodość jako siłę sprawczą nowego świata. Tytułowa bohaterka wzleci nad światem, doda ludziom skrzydeł:

strona: 1 2 3

Zobacz inne artykuły:

Asnyk Adam

Analiza porównawcza utworów „Oda do młodości” Adama Mickiewicza i „Do młodych” Adama Asnyka
Limba - interpretacja i analiza
Limba - wiadomości wstępne
Daremne żale - interpretacja i analiza
Między nami nic nie było - interpretacja
Do młodych - interpretacja
Do młodych - wiadomosci wstępne

Konopnicka Maria

Rota – analiza i interpretacja
O Wrześni - interpretacja i analiza
O Wrześni - geneza
Wolny najmita - analiza
Wolny najmita - interpretacja

Inne

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies