Proces - opracowanie

Plan wydarzeń „Procesu”
1. Aresztowanie Józefa K.

2. Rozmowa z nadzorcą.

3. K. udaje się do banku.

4. Rozmowa z panią Grubach i jej zarzuty pod względem panny B�rstner.

5. Rozmowa K. z panną B�rstner.

6. Wiadomość o pierwszym przesłuchaniu.

7. Wystąpienie K. w sali rozpraw.

8. Kolejna wizyta K. w sali rozpraw.

9. Rozmowa aresztowanego z żoną woźnego.

10. K. odkrywa na strychu kancelarie sądowe.

11. Zniknięcie panny B�rstner.

12. Przyjazd wuja Karola.

13. Wizyta u adwokata Hulda.

14. K. poznaje Leni.

15. Rozmowa K. z fabrykantem.

16. Józef K. udaje się do malarza Titorellego.

17. K. poznaje kupca Blocka.

18. Odebranie pełnom... więcej

* * *
Czas i miejsce akcji „Procesu”
Czas i miejsce akcji powieści nie zostały ściśle sprecyzowane pod względem historycznym i geograficznym – autor nie podaje żadnej konkretnej daty, nie pada żadna nazwa miejscowości. Realia życia głównego bohatera i wymienione rekwizyty (samochody, telefony) wskazują, że jest to współczesność – prawdopodobnie pierwsza połowa XX wieku.

Akcja Procesu rozgrywa się w zurbanizowanym mieście, w którym znajdują się bank, katedra, pensjonat pani Grubach oraz na biednych przedmieściach, gdzie mieszczą się na strychach domów kancelarie sądowe, mieszkanie adwokata Hulda i pracowania malarza... więcej

* * *
Główny wątek „Procesu” Kafki
Proces Józefa K. – jest to główny wątek powieści Franza Kafki. Akcja powieści rozpoczyna się w dniu, w którym młodzieniec dowiaduje się, że został aresztowany i w jego sprawie toczy się dochodzenie, a kończy w dniu, w którym najwyraźniej zapada wyrok w procesie, ponieważ w mieszkaniu K. zjawiają się dwaj urzędnicy, którzy wykonują wyrok śmierci. Proces całkowicie zmienia życie głównego bohatera.

Początkowo Józef K. lekceważy swoją sytuację, mając świadomość, że nie popełnił nic złego i żyje w praworządnym państwie. Dochodzenie toczy się pomimo, że nikt nie poinformował go o wi... więcej

* * *
Motywy literackie w „Procesie”
Motyw samotności –

Bohater powieści Franza Kafki jest człowiekiem samotnym i wyalienowanym ze środowiska. Jest to samotność na własne życzenie. Bankier, skupiony wyłącznie na karierze i dobrobycie materialnym, traci poczucie, że istnieją wartości wyższe – przyjaźń, miłość. Wiedzie monotonny tryb życia, ludzi traktuje zależnie od ich pozycji w społeczeństwie, kobiety – instrumentalnie. Nie ma przyjaciół, nie ma ukochanej kobiety. Nie utrzymuje nawet kontaktów z krewnymi.

Motyw buntu

Józef K. buntuje się przeciwko władzy sądowej, która bez udowodnienia mu winy, wszczę... więcej

* * *
Geneza „Procesu” Kafki
Pierwsze informacje o Procesie można odnaleźć w Dziennikach Franza Kafki pod datą 15 sierpnia 1914 roku: „Piszę od paru dni, oby to potrwało. Nie jestem dzisiaj tak całkiem zabezpieczony i zagłębiony w pracy, jak byłem przed dwoma laty, zawsze jednak zyskałem pewien sens istnienia, a moje regularne, puste, szaleńcze życie kawalerskie ma jakieś uzasadnienie. Mogę znowu wieść sam z sobą dwugłosy dialog i nie wytrzeszczam już tak oczu w bezwzględną pustkę. Tylko na tej drodze możliwe jest dla mnie polepszenie”.

W ciągu trzech kolejnych miesięcy pisarz każdy wieczór poświ�... więcej

* * *
Wyjaśnienie tytułu utworu
Tytuł powieści Franza Kafki można rozumieć dwojako:

1. Proces jako określenie postępowania sądowego;

2. Proces jako ciąg wydarzeń, prowadzących do określonych skutków.

Proces w pierwszym znaczeniu rozgrywa się na oczach czytelnika – główny bohater utworu zostaje pewnego dnia aresztowany i przez rok toczy się dochodzenie w jego sprawie. Józef K. nie zostaje poinformowany o winie, nie wie nic o postępowaniu sądowym i początkowo stara się je lekceważyć. Z czasem jednak nie potrafi przestać myśleć o oskarżeniu, próbuje dowieść swojej niewinności i z przerażeniem dostrzega, że są... więcej

* * *
Labirynt Kafki - kreacja przestrzeni w „Procesie”
Przestrzeń w powieści Franza Kafki została ukazana jako świat, który powstaje na oczach głównego bohatera, Józefa K. Jest ona zbudowana z elementów realnych, które w świadomości bankiera ulegają deformacji. W toku akcji przestrzeń nabiera również znaczenia symbolicznego.

Przestrzeń w Procesie nie jest skonkretyzowana – brak tu szczegółowych, plastycznych opisów przedmiotów, miejsc czy też widoków. Tworzy ją świat zurbanizowany, miasto, w którym jest bank, katedra, plac sprawiedliwości, jeżdżą po nim samochody, a ludzie korzystają z telefonów. Jest to więc przestrzeń cywiliz... więcej

* * *
W poszukiwaniu winy Józefa K. – problem winy niezawinionej
Aresztowanie i proces Józefa K., głównego bohatera powieści Franza Kafki, można określić jako absurdalne. Bohater utworu został oskarżony przez sąd, choć nie popełnił żadnego przestępstwa i „żył przecież w państwie praworządnym, wszędzie panował pokój, wszystkie prawa były przestrzegane”. Nic złego nie zrobił, a jednak wszczęto przeciwko niemu dochodzenie i w chwili śmierci „było tak, jak gdyby wstyd miał go przeżyć”. To uczucie mogłoby wskazywać na to, że istniała jakaś obciążająca bankiera wina, której ten najwyraźniej się wstydził. W czasie ... więcej

* * *
„Proces” jako powieść o idealnym aparacie władzy
Proces Franza Kafki to powieść o aparacie władzy, wobec którego jednostka jest całkowicie bezbronna. Aparat ten posiada cechy charakterystyczne dla państwa totalitarnego. Już od pierwszych kart dzieła czytelnik dostrzega ogromną przewagę instytucji nad człowiekiem. Instytucja jest dla zwykłego obywatela czymś anonimowym, odpersonifikowaną siłą i bezdusznym mechanizmem, w którego trybach może znaleźć się każdy. Józek K. jest zupełnie bezradny i nie posiada żadnych praw wobec sądu. Proces przebiega bez jego udziału, a oskarżony nie ma możliwości zrozumienia, dlaczego został skazany na śmi... więcej

* * *
„Proces” jako powieść absurdu
Proces można interpretować jako powieść absurdu. Kafka ukazuje w utworze świat absurdalny i absurdalną sytuację. Wszystko w tej powieści jest dziwne, przekraczające granice racjonalnego postrzegania świata. Wydarzenia, ukazane w dziele, dzieją się poza historią i w bliżej nieokreślonej przestrzeni. Są to czasy współczesne, na co wskazują pewne przedmioty (samochody, telefony), lecz niewskazana zostaje żadna konkretna data. Przestrzeń ogranicza się do miasta, lecz nie można tak naprawdę zlokalizować miejsca akcji.

Realna rzeczywistość zostaje zdeformowana, zaczyna zmieniać się w ko... więcej

* * *
„Proces” – kompozycja, narracja i styl powieści
Franz Kafka stworzył nowatorski rodzaj powieści, zrywając z powszechnymi w jego czasach koncepcjami tego gatunku literackiego. Wykreowany w Procesie świat to świat absurdu, przypominający bardziej senny koszmar niż rzeczywistość znaną czytelnikom.

Proces utrzymany jest w poetyce surrealizmu. W utworze uwidaczniają się cechy charakterystyczne dla tego kierunku: sprzeciw wobec nowoczesnej cywilizacji technicznej, zinstytucjonalizowanych form życia społecznego, etyki i obyczajowości. W literaturze surrealizm objawiał się konstrukcją scen, które rozgrywały się w sposób nieprzewidziany i zagad... więcej

* * *
Interpretacje „Procesu”
Powieść Franza Kafki Proces można interpretować w różnoraki sposób: jako powieść – parabolę, powieść o zbiurokratyzowanym świecie, metaforę ludzkiego życia, studium totalitaryzmu, powieść o poszukiwaniu samoświadomości oraz utwór o śmierci i samotności.
Proces jako powieść – parabola zyskuje znaczenie przenośne i uniwersalne. Autor podjął próbę zilustrowania praw, rządzących ludzką egzystencją. Ukazał bezradność człowieka wobec machiny biurokratycznej: urzędów, sądów, a w szerszym znaczeniu wobec państwa.

Główny bohater powieści zostaje wciągn... więcej

* * *
Józef K. – tragizm postaci
Dzieje Józefa K., głównego bohatera powieści Franza Kafki, są tragiczne. Główny bohater uosabia egzystencjalne lęki każdego człowieka i pokazuje uniwersalne postawy wobec losu. Kreacja bohatera łączy się z parabolicznym charakterem powieści.

Przede wszystkim Józef K. jest marionetką. Pewnego dnia jego spokój jego niezwykle monotonnego życia zostaje zburzony – w pokoju mężczyzny zjawia się urzędnik, który informuje go, że właśnie został aresztowany. K. nie rozumie sytuacji, nie poznaje swojej winy – wie jedynie, że przeciwko niemu toczy się proces. Jego codzienność zdaje się by... więcej

* * *
Józef K. - everyman
Everyman – człowiek - każdy – wywodzi się ze średniowiecznego moralitetu. Jest to specyficzna kreacja bohatera literackiego, który został pozbawiony cech indywidualnych, stając się dzięki temu reprezentantem całej ludzkości, z którym może utożsamiać się każdy człowiek.

Głównego bohatera Procesu Franza Kafki można określić mianem everymana. Józef K. to człowiek bez biografii, bez rysów twarzy, borykający się z problemami, znanymi każdemu człowiekowi. Autor skupia się w dużej mierze na wewnętrznych przeżyciach mężczyzny, sprawiając, że K. zyskuje cechy anonimowości i przec... więcej

* * *
Uniwersalizm powieści Franza Kafki
Proces, dzięki problematyce i technice pisarskiej, zastosowanej przez Franza Kafkę, zyskał charakter uniwersalny i ponadczasowy. W utworze brak jest ścisłej konkretyzacji czasu i miejsca akcji, a sceneria przestrzeni sugeruje, że opisane wydarzenia mogą wydarzyć się wszędzie, niezależnie od epoki. Również kreacja postaci, przede wszystkim głównego bohatera, sprawia, że może utożsamiać się z nim każdy człowiek. Józef K. został pozbawiony cech indywidualnych, stając się w ten sposób everymanem – każdym.

Uniwersalny charakter powieści podkreśla także problematyka utworu. Franz K... więcej

* * *
Problematyka „Procesu” Kafki
Różnorakie próby interpretacji Procesu Franza Kafki wiążą się również z problematyką utworu. Autor na kartach powieści poruszył zagadnienia władzy i jednostki, winy i niewinności oraz samotności i alienacji.

Proces jest przede wszystkim powieścią o wszechpotężnym, bezdusznym i wszechobecnym aparacie władzy, któremu zostaje podporządkowana bezbronna wobec niego jednostka. Owej potęgi władzy doświadcza główny bohater utworu, który przekonuje się, że sąd jest wszędzie, a on z niezrozumiałych dla siebie powodów zostaje aresztowany. Jego prywatność zostaje zakłócona – urzędn... więcej

* * *
Artyzm „Procesu” Franza Kafki
Proces Franza Kafki łączy w sobie elementy powieści psychologicznej, powieści absurdu i paraboli. Pisarz wykazał się ogromnym nowatorstwem w kreacji świata przedstawionego oraz postaci bohaterów. Stworzył świat odrealniony, który jednocześnie posiada cechy rzeczywistości subiektywnej, powstającej w świadomości głównego bohatera.

Kompozycja powieści opiera się na strukturze parabolicznej. Całość dzieła spina swoista klamra – jest nią niespodziewane przybycie do pokoju Józefa K. dwóch tajemniczych mężczyzn w pierwszym i ostatnim rozdziale utworu. Poszczególne rozdziały Procesu nie są... więcej

* * *
„Proces” – ekranizacje, sztuki teatralne, nawiązania w literaturze i sztuce
Film:

- Francuska ekranizacja powieści Kafki w reżyserii Orsona Wellesa. Premiera światowa odbyła się 21 grudnia 1962 roku. W roli Józefa K. wystąpił Anthony Perkins.
- Remake filmu z 1962 roku w reżyserii Davida Hugh Jonesa. Światowa premiera odbyła się 13 maja 1993 roku. W roli Józefa K. wystąpił Kyle MacLachlan.

Teatr:

Powieść Franza Kafki została wielokrotnie zaadoptowana na potrzeby teatru na całym świecie. W Polsce najbardziej znanymi adaptacjami są:
l Proces w reżyserii Adama Hanuszkiewicza w roku 1972, wystawiony na deskach Teatru Narodowego.
- Proces w adaptacji i reży... więcej

* * *
Bibliografia
1.Brod M., Franz Kafka. Opowieść biograficzna, Warszawa 1982

2.Camus A., Nadzieja i absurd w dziele Franza Kafki, w: Eseje, Warszawa 1974

3.Canetti E., Drugi proces, w: Franz Fafka: Listy do Felicji i inne z lat 1912 – 1916, t. II, Warszawa 1982

4.Karst R., Drogi samotności. Rzecz o Franzu Kafce, Warszawa 1960

5.Waiser M., Opis formy. Studium o Kafce, Warszawa 1972

6.Wydmuch M., Franz Kafka, Warszawa 1982... więcej

* * *

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies