Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Romantyzm

Ballady i romanse - opracowanie

Autor: Karolina Marlga

Wydany pod koniec czerwca 1822 roku w Wilnie pierwszy tom „Poezyj”, w skład którego wchodził cykl ballad zatytułowany „Ballady i romanse” (drugą część „Poezyj” stanowiły „Wiersze różne”), autorstwa Adama Mickiewicza uchodzi za dzieło przełomowe, manifest wczesnego romantyzmu polskiego.

Czesław Zgorzelski, jeden z najbardziej znanych badaczy twórczości naszego narodowego wieszcza, w artykule „O pierwszych balladach Mickiewicza” pisze: „W ówczesnym życiu literackim utwory te stały się wydarzeniem tak znaczącym, że od nich zwykliśmy rozpoczynać dzieje poezji romantycznej w Polsce” (Cz. Zgorzelski, „O pierwszych balladach Mickiewicza”, [w:] tegoż, „O sztuce poetyckiej Mickiewicza. Próby zbliżeń i uogólnień”, Warszawa 2001).

W skład „Ballad i romansów” wchodzi czternaście utworów:

  • „Pierwiosnek”,

  • „Romantyczność”,

  • „Świteź”,

  • „Świtezianka”,

  • „Rybka”,

  • „Powrót taty”,

  • „Kurhanek Maryli”,

  • „Do przyjaciół”,

  • „To lubię”,

  • „Rękawiczka”,

  • „Pani Twardowska”,

  • „Tukaj”,

  • „Lilije”,

  • „Dudarz”.


„Ballady i romanse” Mickiewicza przyczyniły się do popularyzacji gatunku ballady, obecnego w polskiej tradycji literackiej już znacznie wcześniej. Ballady szybko stały się wówczas podstawową formą ekspresji lirycznej romantyzmu, służąc jako oręż w polemice z tradycją oświecenia. Z czasem jednak gatunek zaczął tracić na znaczeniu ze względu na swoją wtórność – wypracowane przez Mickiewicza charakterystyczne elementy, jak obecność świata nadprzyrodzonego czy głębokie zakorzenienie w polskim folklorze, bezmyślnie kopiowane przez następców wieszcza straciły swoją moc oddziaływania na wyobraźnię odbiorców. Ballada stała się w późniejszym etapie rozwoju rodzimego romantyzmu jedynie pustą formą, nie wnoszącą niczego wartościowego do dorobku kultury narodowej.
Przez lata badacze polskiej literatury toczyli spór, czy „Ballady i romanse” można rzeczywiście nazwać cyklem. Z jednej strony padały głosy, iż wybrane przez Mickiewicza czternaście utworów nic ze sobą nie łączy, są odmienne zarówno pod względem formy, budowy, jak i tematyki oraz nastroju. Bardziej interesujące wydają się być jednak argumenty ich licznych adwersarzy (między innymi: Marii Grabowskiej, Kazimierza Cysewskiego, Jarosława Maciejewskiego), którzy dowodzili, i wciąż dowodzą (jak na przykład Marta Piwińska), iż wspomniane czternaście elementów tworzy jedną spójną całość, posiada wspólny mianownik.

Wspomniany już Zgorzelski wykłada swoje argumenty bardzo jasno w rozdziale „Owoce wileńsko-kowieńskiej twórczości lirycznej” pochodzącym z pracy „O sztuce poetyckiej Mickiewicza. Próby zbliżeń i uogólnień”: A jakie sną znamiona jednolitości cyklu? Łatwo je dostrzec w podobieństwach struktury gatunkowej. Wszystkie ballady – z wyjątkiem „Pierwiosnka’ i „Kurhanka Maryli” – budują swój świat na zrębach fabuły sensacyjnej z natury swej są epickie. Zważmy jednak, iż przeważnie prowadzą narrację poprzez konkretne sceny uwspółcześnionych napięć dramatycznych: rozmowy Karusi ze zjawą Jasia, przysięgi strzelca i złamania jej pod przemożnym urokiem Świtezianki, napadu długobrodych zbójców, niesamowitej przygody z upiorem dziewczyny przy mostku koło Ruty, próby sił Twardowskiego i diabła w karczmie, wahań i namysłów Tukaja, nagłej katastrofy Pani, która zabiła męża… (Cz. Zgorzelski, dz. cyt.).

Podane przez znamienitego badacza przykłady wskazują na posługiwanie się przez Mickiewicza techniką ukazywania zdarzeń fabularnych tak, jakby działy się one właśnie na oczach narratora.

strona:    1    2    3    4    5    6    7  

Zobacz inne artykuły:

Mickiewicz Adam
Oda do młodości - interpretacja i analiza
Cisza morska - interpretacja i analiza
Stepy akermańskie - interpretacja i analiza
„Sonety krymskie” - streszczenie ogólne
Romantyzm „Sonetów krymskich”
Recepcja „Sonetów krymskich”
Język „Sonetów krymskich”
Problematyka „Sonetów krymskich”
Podział wewnętrzny „Sonetów krymskich”
Zmagania Mickiewicza z sonetem
Okoliczności powstania „Sonetów krymskich”
Polały się łzy - interpretacja i analiza
Nad wodą wielką i czystą - interpretacja i analiza
Snuć miłość - interpretacja i analiza
Liryki lozańskie - geneza i charakterystyka
Do matki Polki - interpretacja i analiza
Niepewność - interpretacja i analiza
Do M*** - interpretacja i analiza
Zima miejska - interpretacja i analiza
Lilje - interpretacja i analiza
Pani Twardowska - interpretacja i analiza
To lubię - interpretacja i analiza
Powrót taty - interpretacja i analiza
Rybka - interpretacja i analiza
Świtezianka - interpretacja i analiza
Ajudah - interpretacja i analiza
Świteź - interpretacja i analiza
Pielgrzym - interpretacja i analiza
Pierwiosnek - interpretacja i analiza
Czatyrdah - interpretacja i analiza
Ballady i romanse - opracowanie
Bajdary - interpretacja i analiza
Bakczysaraj - interpretacja i analiza
Widok gór ze stepów Kozłowa - interpretacja i analiza
Burza - interpretacja i analiza
Żegluga - interpretacja i analiza

Norwid Cyprian Kamil
Bema pamięci żałobny rapsod - interpretacja i analiza
Bema pamięci żałobny rapsod - wiadomości wstępne
Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie? - interpretacja i analiza
Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie? - wiadomości wstępne
Moja ojczyzna - interpretacja i analiza
Moja ojczyzna - wiadomości wstepne
Pielgrzym - interpretacja i analiza
Pielgrzym - wiadomości wstępne
Pióro - interpretacja i analiza
Pióro - wiadomości wstępne
W Weronie - interpretacja i analiza
W Weronie - wiadomości wstępne
Moja piosnka II - interpretacja i analiza
Do obywatela Johna Browne'a - interpretacja i analiza
Do obywatela Johna Browne'a - wiadomości wstępne
Fortepian Szopena - analiza
Fortepian Szopena - interpretacja
Fortepian Szopena - wiadomości wstępne

Słowacki Juliusz
Rozmowa z piramidami - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - motyw mogiły, grobu
Smutno mi Boże - interpretacja i analiza
Smutno mi, Boże! - wiadomości wstępne
Sowiński w okopach Woli - interpretacja i analiza
Sowiński w okopach Woli - wiadomości wstępne
Testament mój - interpretacja i analiza
Testament mój - wiadomości wstępne
Rozłączenie - interpretacja i analiza

Inne
Analiza porównawcza utworów „Oda do młodości” Adama Mickiewicza i „Do młodych” Adama Asnyka



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies