Świteź - interpretacja i analiza ostatnidzwonek.pl
JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Romantyzm

Świteź - interpretacja i analiza

Autor: Karolina Marlêga

Utwór „Åšwiteź”, dedykowany MichaÅ‚owi Wereszczace, otwiera w „Balladach i romansach” Adama Mickiewicza cykl ballad „rusaÅ‚czanych”, jako okreÅ›liÅ‚ to badacz twórczoÅ›ci poety CzesÅ‚aw Zgorzelski. Krytyk i historyk zauważa: W Åšwitezi mamy do czynienia po raz pierwszy bodaj w poezji polskiej z wyzyskaniem opisu dla wywoÅ‚ania wizji, poetycko sugestywnej, zmierzajÄ…cej do wzbudzenia przeżycia nieskoÅ„czonoÅ›ci i odczucia tajemnych, nieodgadnionych siÅ‚ przyrody. (Cz. Zgorzelski, „O pierwszych balladach Mickiewicza”, [w:] tegoż, „O sztuce poetyckiej Mickiewicza. Próby zbliżeÅ„ i uogólnieÅ„”, Warszawa 2001).

Oparta na ludowych przekazach ballada przytacza legendę o powstaniu jeziora Świteź, należącego do majątku Wereszczaków w Płużynach na Nowogródczyźnie.

Mickiewicz posłużył się bardzo interesującą kreacją narratora. Niesłychaną opowieść przytacza odbiorcom wytrawny gawędziarz, człowiek ostrożnie wnioskujący, rozważny. Jego opowieść rozwija się miarowo, dość nieśpiesznie, a opisy są niezwykle szczegółowe, choć pozbawione osobistej refleksji. Narrator skupia się przede wszystkim na tym, by możliwie jak najwierniej przekazać przebieg niezwykłych wydarzeń, które miały miejsce w przeszłości dość odległej. Mężczyzna był ich nie tylko naocznym świadkiem, ale czynnie brał w nich udział.

Ballada opowiada o śmiałym czynie włościanina z Płużyn, który, chcąc zadać kłam gminnym przekonaniom o tym, iż nad jeziorem Świteź straszy, postanawia zbadać dno zbiornika. Sam narrator czuł przerażenie na myśl o tym, co działo się nocami wokół toni:
„Bo jakie szatan wyprawia tam harce!
Jakie się larwy szamocą! Drżę cały, kiedy bają o tym starce,
I strach wspominać przed nocÄ…”.

Według relacji okolicznych chłopów, nocami z jeziora dobiegał gwar niczym z miejskiego bazaru, któremu co jakiś czas towarzyszyły wybuchy ogni i gęstego dymu. Można by przypuszczać, że na dnie jeziora toczy się jakaś niepojęta walka, jakby ktoś najeżdżał na bezbronne miasto, o czym świadczyły kobiece wrzaski i wszechogarniające bicie dzwonów.
Ponieważ „Pan na PÅ‚użynach” byÅ‚ czÅ‚owiekiem wierzÄ…cym, postaraÅ‚ siÄ™, by caÅ‚e przedsiÄ™wziÄ™cie miaÅ‚o wsparcie duchownego – za nawowÄ… narratora:
Ja ostrzegałem: że w tak wielkim dziele
Dobrze, kto z Bogiem poczyna,
Dano więc na mszą w niejednym kościele
I ksiÄ…dz przyjechaÅ‚ z Cyryna”.

Z bożym błogosławieństwem zarzucono na dno Świtezi nadzwyczaj mocne sieci.

Zgromadzeni na brzegu jeziora nie mogli uwierzyć co wyłowiono z dna. Nawet narrator zdaje sobie sprawę, iż większość czytelników nie da mu wiary:
„Powiemże, jakie zÅ‚owiono straszydÅ‚o?
Choć powiem, nikt nie uwierzy.
Powiem jednakże: nie straszydło wcale,
Żywa kobieta w niewodzie,
Twarz miała jasną, usta jak korale,
WÅ‚os biaÅ‚y skÄ…pany w wodzie”.

Niewiasta zwróciła się bezpośrednio do odważnego szlachcica zapewniając go, iż gdyby to ktoś inny zdecydował się na taką śmiałość, to przypłaciłby to życiem. Kobieta powiedziała:
„Lecz że to kraj byÅ‚ twojego pradziada,
Å»e w tobie nasza krew pÅ‚ynie –
Choć godna kary jest ciekawość pusta,
Lecz żeście z Bogiem poczęli,
Bóg wam przez moje opowiada usta
Dzieje tej cudnej topieli”.

Od tego momentu niewiasta, która przedstawiła się jako córka Tuhana, zaczęła snuć opowieść o historii jeziora.

Wedle legendy na miejscu zbiornika wodnego znajdowaÅ‚o siÄ™ kiedyÅ› wspaniaÅ‚e, bogate miasto Åšwiteź, skÄ…d widać „byÅ‚o Nowogródzkie mury, / Litwy naówczas stolicÄ™”. Gród przez pokolenia znajdowaÅ‚ siÄ™ pod rzÄ…dami Tuhanów – starego rodu książęcego. Miasto rosÅ‚o w siÅ‚Ä™ i rozwijaÅ‚o siÄ™ do momentu, kiedy wojska cara Rusi nie zagroziÅ‚y Mendongowi – przyjacielowi rodu Tuhanów. Wybór przed którym stanÄ…Å‚ książę Åšwitezi byÅ‚ nie do pozazdroszczenia, bowiem udajÄ…c siÄ™ na ratunek druhowi musiaÅ‚by zostawić bezbronne miasto peÅ‚ne kobiet, dzieci i starców. Po zapewnieniach córki: „Ojcze, odpowiem, lÄ™kasz siÄ™ niewczeÅ›nie, / Idź, kÄ™dy sÅ‚awa ciÄ™ woÅ‚a, / Bóg nas obroni: dziÅ› nad miastem we Å›nie / WidziaÅ‚am jego anioÅ‚a”, podjÄ…Å‚ decyzjÄ™ o wyruszeniu w bój.

strona:    1    2    3    4  

Zobacz inne artykuły:

Mickiewicz Adam
Oda do młodości - interpretacja i analiza
Cisza morska - interpretacja i analiza
Stepy akermańskie - interpretacja i analiza
„Sonety krymskie” - streszczenie ogólne
Romantyzm „Sonetów krymskich”
Recepcja „Sonetów krymskich”
JÄ™zyk „Sonetów krymskich”
Problematyka „Sonetów krymskich”
PodziaÅ‚ wewnÄ™trzny „Sonetów krymskich”
Zmagania Mickiewicza z sonetem
OkolicznoÅ›ci powstania „Sonetów krymskich”
Polały się łzy - interpretacja i analiza
Nad wodÄ… wielkÄ… i czystÄ… - interpretacja i analiza
Snuć miłość - interpretacja i analiza
Liryki lozańskie - geneza i charakterystyka
Do matki Polki - interpretacja i analiza
Niepewność - interpretacja i analiza
Do M*** - interpretacja i analiza
Zima miejska - interpretacja i analiza
Lilje - interpretacja i analiza
Pani Twardowska - interpretacja i analiza
To lubiÄ™ - interpretacja i analiza
Powrót taty - interpretacja i analiza
Rybka - interpretacja i analiza
Åšwitezianka - interpretacja i analiza
Ajudah - interpretacja i analiza
Świteź - interpretacja i analiza
Pielgrzym - interpretacja i analiza
Pierwiosnek - interpretacja i analiza
Czatyrdah - interpretacja i analiza
Ballady i romanse - opracowanie
Bajdary - interpretacja i analiza
Bakczysaraj - interpretacja i analiza
Widok gór ze stepów Kozłowa - interpretacja i analiza
Burza - interpretacja i analiza
Żegluga - interpretacja i analiza

Norwid Cyprian Kamil
Bema pamięci żałobny rapsod - interpretacja i analiza
Bema pamięci żałobny rapsod - wiadomości wstępne
Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie? - interpretacja i analiza
Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie? - wiadomości wstępne
Moja ojczyzna - interpretacja i analiza
Moja ojczyzna - wiadomości wstepne
Pielgrzym - interpretacja i analiza
Pielgrzym - wiadomości wstępne
Pióro - interpretacja i analiza
Pióro - wiadomości wstępne
W Weronie - interpretacja i analiza
W Weronie - wiadomości wstępne
Moja piosnka II - interpretacja i analiza
Do obywatela Johna Browne'a - interpretacja i analiza
Do obywatela Johna Browne'a - wiadomości wstępne
Fortepian Szopena - analiza
Fortepian Szopena - interpretacja
Fortepian Szopena - wiadomości wstępne

SÅ‚owacki Juliusz
Rozmowa z piramidami - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - motyw mogiły, grobu
Smutno mi Boże - interpretacja i analiza
Smutno mi, Boże! - wiadomości wstępne
Sowiński w okopach Woli - interpretacja i analiza
Sowiński w okopach Woli - wiadomości wstępne
Testament mój - interpretacja i analiza
Testament mój - wiadomości wstępne
Rozłączenie - interpretacja i analiza

Inne
Analiza porównawcza utworów „Oda do mÅ‚odoÅ›ci” Adama Mickiewicza i „Do mÅ‚odych” Adama Asnyka



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies