Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Romantyzm

Do obywatela Johna Browne'a - wiadomości wstępne

Autor: Karolina Marl�ga

Kamil Cyprian Norwid stworzył wiele wierszy upamiętniających wybitne jednostki czy zwracających uwagę opinii społecznej na ważne wydarzenia. Jednym z takich utworów – obok „Fortepianu Szopena”, „Bema pamięci żałobny-rapsod” czy „Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie?” jest liryk „Do obywatela Johna Browne'a”.
Romantyczny poeta poświęcił go planowanej egzekucji tytułowego bohatera-bojownika w walce o wyzwolenie czarnoskórych mieszkańców kraju. Amerykański farmer, przywódca nieudanego powstania (16 października 1859 roku wraz z grupa kilkunastu osób zaatakował arsenał Harpers-Terry w Stanie Wirginia), domagając się zniesienia niewolnictwa Murzynów został skazany na śmierć przez powieszenie wyrokiem Rządu Stanów Zjednoczonych.

Sylwetkę bojownika oraz szczegóły jego walki w swoim opracowaniu przybliżył Zbigniew Libera:
„John Brown urodził się w 1800 roku w Tonington w rodzinie purytańskiego farmera. Od młodości należał do żarliwych przeciwników niewolnictwa i przywódców ruchu abolicjonistycznego. Kiedy w 1859 roku walka między plantatorami z Południa i farmerami z Północy przeniosła się z Kansas do stanu Wirginia, Brown przybył tam, aby wywołać powstanie niewolników. Na czele niewielkiego oddziału składającego się z kilkunastu ludzi, w którym znajdowali się trzej jego synowie i dwaj zięciowie, zdobył arsenał rządowy w miasteczku Harpers Feny. Idea wywołania ogólnego powstania Murzynów nie powiodła się. Oddział po krwawej walce został zmuszony do poddania się. Ciężko rannego przywódcę aresztowano i przekazano sądowi w Charleston, który wydał na niego wyrok śmierci przez powieszenie” (Z. Libera, Norwid o Johnie Brownie, w: Nowe studia o Norwidzie, Warszawa 1961, s. 87).
W uzasadnieniu wyroku napisano, iż John Brown dopuścił się zdrady stanu. Werdykt wykonano 2 grudnia 1859 r. Nie pomogły interwencje ludzi z całego świata:
„John Brown został skazany na karę śmierci 2 listopada 1852 r. i dokładnie miesiąc później stracony. Norwid, który poznał wcześniej społeczeństwo amerykańskie, a także znany francuski pisarz W. Hugo protestowali przeciwko wykonaniu kary. Do ich wypowiedzi dołączyły się głosy światowej opinii publicznej. Próby ocalenia obrońcy Murzynów okazały się jednak daremne, ku przestrodze innych stracono przeciwnika rasizmu i przemocy” (D. Polańczyk, „Poezje Kamila Cypriana Norwida”, Lublin 2002).
To wydarzenie stało się punktem zapalnym w konflikcie północnych i południowych stanów USA w sprawie niewolnictwa, doprowadzając pośrednio do wybuchu wojny secesyjnej. To właśnie poświęcona temu tragicznemu wydarzeniu pieśń „John Brown's Body” stała się jedną z pieśni bojowych armii Unii.

Prócz analizowanego tekstu, przebywający w Ameryce w latach 1852-1854 Norwid tej bulwersującej ówczesną opinię publiczną sprawie poświęcił także inny, zatytułowany „John Brown”. Poeta docenił rolę, jaką bohater spełnił w dążeniach emancypacyjnych wśród czarnoskórych obywateli Ameryki.

Napisany na wieść o skazaniu farmera (dokładnie po zapadnięciu wyroku, lecz jeszcze przed jego wykonaniem) liryk ma formę listu poetyckiego, w którym podmiot liryczny, utożsamiany z racji prezentowanych poglądów i znajomości biografii autora, wyraża swoje poparcie dla postawy Brown, snuje refleksję o dążeniu człowieka do wolności, jasno angażując się przeciwko niesprawiedliwości społecznej.

Wybrana forma była jednym z ulubionych sposobów organizowania swoich poglądów i rozmyślań w poetyckim kształcie:
„Swoje poglądy o sztuce, pracy, biegu dziejów i udziału człowieka w tworzeniu historii Cyprian Norwid zawierał w różnych swoich wypowie¬dziach – od liryki poprzez traktaty filozoficzne po teksty o charakterze bardziej osobistym, czyli listy. Wszechstronnie utalentowany i zaintere-sowany historią sztuki chętnie zabierał głos na temat dokonań innych twórców. Fascynował się osobowością Leonarda da Vinci, doceniał na¬rodowy charakter muzyki Szopena, interesował się powstającą w jego czasach poezją i malarstwem” (D. Polańczyk, dz. cyt.).

Zobacz inne artykuły:

Mickiewicz Adam

Norwid Cyprian Kamil

Słowacki Juliusz

Rozmowa z piramidami - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - motyw mogiły, grobu
Smutno mi Boże - interpretacja i analiza
Smutno mi, Boże! - wiadomości wstępne
Sowiński w okopach Woli - interpretacja i analiza
Sowiński w okopach Woli - wiadomości wstępne
Testament mój - interpretacja i analiza
Testament mój - wiadomości wstępne
Rozłączenie - interpretacja i analiza

Inne

Analiza porównawcza utworów „Oda do młodości” Adama Mickiewicza i „Do młodych” Adama Asnyka

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies