Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Syzyfowe prace

Morfologia, składnia oraz stylistyka „Syzyfowych prac”

Autor: Karolina Marl�ga

1. Morfologia
W powieści występują liczne zdrobnienia (w dialogach i opisach) i rzadsze zgrubienia (w narracji). Zdrobnień używa Helena Borowiczowa w stosunku do swego ukochanego syna Marcinka. Kobieta w chwili oddawania chłopca do szkoły w Owczarach mówi do jedynaka: kochanku, chłopcze, malutki, przez co podkreśla stan swych uczuć.
Słodkowski pisze: „Użyte przez pisarza deminutywy z przyrostkami –ka, np. kobietka, dziewczynka, żoneczka, czarnobrewka, staruszka, nóżka, -ko, np. dziewczątko, chudziątko, dzieciątko, -ek, np. Polaczek, jedynaczek, paniczek; -ik, np. głosik, -yk, np. warkoczyk i in. – bardziej wyraziście charakteryzują postaci utworu, ukazują ich cechy i określają przynależność do danego środowiska”.

Funkcją mniej licznych zgrubień jest uwydatnienie silnych uczuć i myśli. Słodkowski zauważa: „Charakteryzując niemiłą karczmarkę, określa ją pisarz jako „tłuste babsko”, o brudnej służącej u Wiechowskich mówi: „dziewczysko”, Radek w karczmie pije: „piwsko”, Szymon Noga lubi: „gorzałczysko””.

2. Składnia
Na płaszczyźnie składniowej zauważyć można występowanie zdań złożonych, na ogół rozwiniętych, w związkach współrzędnych i podrzędnych. Prócz tego dużo jest zdań wykrzyknikowych, wiele o niepełnej budowie, pytań retorycznych, równoważników. Te ostatnie, wraz ze zdaniami niepełnymi cechują mowę postaci najczęściej w chwilach zdenerwowania i onieśmielenia.

Pisarz używa również elementów stylu przemówień i stylu naukowego. Pierwszy pojawia się na przykład w wypowiedzi dyrektora do sprawców strzelaniny: Borowicz i Szwarca: „- Borowicz, Szwarc... - rzekł dyrektor głosem zimnym i uroczystym, - wiecie dobrze, coście wczoraj zrobili. Nie będę długo z wami rozprawiał. Rada pedagogiczna wezwała waszych rodziców. Będziecie obadwaj wydaleni z gimnazjum, zarówno jak dwaj inni wasi wspólnicy, ale rada musi nadto wiedzieć, czy rzeczywiście strzelaliście z pistoletu nabitego prochem, gdyż takie jest co do waszych zeznań wymaganie władzy policyjnej. Szwarc, czy strzelałeś z pistoletu, nabitego prochem strzelniczym?”. Drugi z kolei występuje kila razy w narracji autora, na przykład w omówieniu roli książki T. Buckle’a: „Był to rosyjski przekład History of civilisation in England Henryka Tomasza Buckle'a. (...) Świetnie ustawione paradoksy genjalnego samouka oddziałały na umysły wychowańców klerykowskich, niby nagły błysk pochodni, ukazujący wśród ciemności przedmioty, niewyraźne kształty ł stosunek tego, co widzieć można do dalekiego, pełnego tajemnic przestworu! Dowodzenie prawidłowości w następstwie zjawisk duchowych ze statystyki spełnionych występków, małżeństw zawartych i listów niezaadresowanych przez roztargnienie - stało się odrazu ewangelją myślenia pewnej grupy młodzieży. Wystąpienie przeciwko nauce teologów o predestynacji i przeciwko teorji metafizyków o wolnej woli, było rodzajem lewara, założonego pod gmach wierzeń religijnych, a rozważenie wpływu czterech czynników fizycznych: klimatu, żywności, gleby i ogólnych zjawisk przyrody, na umysł człowieka i na organizację społeczeństw zrodziło istną furję filozoficzną”.

3. Metaforyka
S. Adamczewski powiedział, że w metaforyce Żeromskiego łączą się dwie wyobraźnie pisarza: liryczno-rozlewna i rzeczowo-epicka. One sprawiają, że: „tęcze jego mają u podstawy także granity”.
Słodkowski widzi w „bardzo ciekawym doborze przenośni, porównań i epitetów, w wielorakich podziałach i znaczeniach tych środków, zarówno formalnych, jak i treściowych pole do wyrażenia cech ekspresyjnych i impresyjnych stylu artystycznego powieści”.

Autor monografii Żeromskiego podzielił przenośnie w powieści na sześć kategorii o typie:
I. zwykłych-utartych: „szczyty wzgórz kurzyły się nieustannie od przelatującej zadymki”, „oczy zamglone niewymowną miłością i łzami”, „pot zimny występował mu na czoło”, „owiewał go strach”, „tłoczył sobie w pamięć wszystko”. Pojawiają się one w utworach Żeromskiego i innych pisarzy, zatraciły przez to swe metaforyczne znaczenie i weszły do mowy potocznej.

strona: 1 2 3

Zobacz inne artykuły:

Streszczenia	Opracowanie
Streszczenie „Syzyfowych prac” „Syzyfowe prace” streszczenie w pigułce	Stefan Żeromski - biografia „Napisać muszę książkę, gdzie wypowiem, ze historia mego czasu była przedmiotem mego badania i bólu mego serca”, czyli powstanie powieści Geneza i autobiografizm „Syzyfowych prac” Czas i miejsce akcji „Syzyfowych prac” Język i styl „Syzyfowych prac” Kompozycja „Syzyfowych prac” Znaczenie tytułu powieści Metody rusyfikacji polskiej młodzieży na podstawie „Syzyfowych prac” Artyzm „Syzyfowych prac” Żeromskiego Rusyfikacja ziem polskich w XIX wieku Szczegółowy plan wydarzeń „Syzyfowych prac” Rusyfikacja ziem polskich w XIX wieku „Syzyfowe prace” na wielkim i małym ekranie Morfologia, składnia oraz stylistyka „Syzyfowych prac” Krytycy i badacze o „Syzyfowych pracach” Żeromski - kalendarium twórczości Twórczość Stefana Żeromskiego Najważniejsze cytaty „Syzyfowych prac” Bibliografia
Bohaterowie
Charakterystyka Marcina Borowicza Charakterystyka Andrzeja Radka Charakterystyka Bernarda Zygiera (Siegera) Charakterystyka pozostałych bohaterów

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies