Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Szatan z siódmej klasy
Niewiele jest powieści dla młodzieży tak nasyconych aluzjami, cytatami czy łacińskimi sentencjami. Świadczy to o wielkiej erudycji autora oraz łatwości, z jaką wplata w treść książki sensacyjnej fragmenty dzieł i powiedzeń innych. „Szatan z siódmej klasy” to ponadto utwór pełen humoru i ironii.
Śmiech wzbudzają zarówno postacie, takie jak roztargniony profesor Gąsowski czy jego brat o tubalnym głosie i kruczoczarnej brodzie, jak i liczne dialogi i opisy sytuacji. Czytamy między innymi, że na lekcji historii: „Kaczanowski szedł do swojej ławki takim posuwistym i leniwym krokiem, jakby tam miał kupić własną trumnę, a do tego na kredyt”. Z kolei o lekcji matematyki narrator pisze: „godzina cyframi najeżona jak madejowe łoże kolcami”. W powieści roi się od zabawnych powiedzonek, np.: „Zje pan diabła z buraczkami!”.
W utworze występują barwne porównania, jak na przykład: „Stado mustangów na prerii nie rży tak radośnie na widok wody, jak umiała rżeć rozgłośnym śmiechem klasa siódma.” czy „Adaś wlazł w przeszłość jak łakomy bąk w kielich nasturcji”. Występują hiperbolizacje: „Czort z pierwszej ławki, ów Cisowski – miano to będzie w historii przeklęte!”, „potężne oko Cisowskiego wbije się jak sztylet w mrok i czarność”. Bogate są również przytoczone związki i zwroty frazeologiczne oraz przysłowia: „plecie jak Piekarski na mękach”, „Inne wiadomości drzewa dobrego i złego”, „zamieniony w słup soli (o Kaczanowskim), „jedna jaskółka wiosny nie czyni”, „raz kozie śmierć”, „Bóg działa przez Franków”. Warto także zwrócić uwagę na interesujące słownictwo, dziś już bardzo rzadko spotykane: „baszybuzuk” (hultaj, zawadiaka) , „mołojec” (ktoś odważny, dzielny, zaradny, zuch), „szachrajstwo” (oszustwo, zwykle w niezbyt ważnych sprawach; krętactwo).
Język powieści jest zindywidualizowany. W rozmowie z rówieśnikami Cisowski używa młodzieżowego slangu, zaś wypowiedzi profesora Gąsowskiego pełne są ciekawych aluzji i odniesień do szeroko rozumianej kultury. Występują często określenia, zwroty i sentencje łacińskie np. „silva rerum” – las rzeczy, „cubiculum” – pokój sypialny; „De omnibus rebus et quibusdam aliis” – o wszystkich rzeczach i niektórych innych; „Periculum in mora” - niebezpieczeństwo w zwłoce; „Habent sua fata libelli” - i książki mają swoje własne losy. Z łaciny pochodzą takie wyrażenia, jak: „opstupuerunt omnes” (zdumieli się wszyscy), „kadawer” (trup), „fugas chrustas” – uciec w krzaki – żartobliwe wyrażenie utworzone niby od łac. „fuga” – ucieczka. Spotkamy też włoskie porzekadło: „Non c'e sabbato senza sole!” – „Nie ma soboty bez promyczka słońca!”.
Liczne są także odwołania do Biblii: trąba jerychońska, osioł berberyjski, drabina jakubowa oraz do mitologii – Mars – bóg wojny, charonowy tron. Przywołanych zostaje wiele historycznych postaci, m. in. Napoleon, Alcybiades, Cezar, Hannibal, Brutus, Herodes, Homer, Attyla, Mojżesz, Salomon, Bayard Pierre du Yerraril, Tacyt, Justynian, Kalif Omar, Apelles, Sokrates. Ponadto narrator odwołuje się do terminologii muzycznej - „w molowej tonacji” - miękko, smętnie. Język „Szatana z siódmej klasy”
Autor: Jakub RudnickiNiewiele jest powieści dla młodzieży tak nasyconych aluzjami, cytatami czy łacińskimi sentencjami. Świadczy to o wielkiej erudycji autora oraz łatwości, z jaką wplata w treść książki sensacyjnej fragmenty dzieł i powiedzeń innych. „Szatan z siódmej klasy” to ponadto utwór pełen humoru i ironii.
Śmiech wzbudzają zarówno postacie, takie jak roztargniony profesor Gąsowski czy jego brat o tubalnym głosie i kruczoczarnej brodzie, jak i liczne dialogi i opisy sytuacji. Czytamy między innymi, że na lekcji historii: „Kaczanowski szedł do swojej ławki takim posuwistym i leniwym krokiem, jakby tam miał kupić własną trumnę, a do tego na kredyt”. Z kolei o lekcji matematyki narrator pisze: „godzina cyframi najeżona jak madejowe łoże kolcami”. W powieści roi się od zabawnych powiedzonek, np.: „Zje pan diabła z buraczkami!”.
W utworze występują barwne porównania, jak na przykład: „Stado mustangów na prerii nie rży tak radośnie na widok wody, jak umiała rżeć rozgłośnym śmiechem klasa siódma.” czy „Adaś wlazł w przeszłość jak łakomy bąk w kielich nasturcji”. Występują hiperbolizacje: „Czort z pierwszej ławki, ów Cisowski – miano to będzie w historii przeklęte!”, „potężne oko Cisowskiego wbije się jak sztylet w mrok i czarność”. Bogate są również przytoczone związki i zwroty frazeologiczne oraz przysłowia: „plecie jak Piekarski na mękach”, „Inne wiadomości drzewa dobrego i złego”, „zamieniony w słup soli (o Kaczanowskim), „jedna jaskółka wiosny nie czyni”, „raz kozie śmierć”, „Bóg działa przez Franków”. Warto także zwrócić uwagę na interesujące słownictwo, dziś już bardzo rzadko spotykane: „baszybuzuk” (hultaj, zawadiaka) , „mołojec” (ktoś odważny, dzielny, zaradny, zuch), „szachrajstwo” (oszustwo, zwykle w niezbyt ważnych sprawach; krętactwo).
Język powieści jest zindywidualizowany. W rozmowie z rówieśnikami Cisowski używa młodzieżowego slangu, zaś wypowiedzi profesora Gąsowskiego pełne są ciekawych aluzji i odniesień do szeroko rozumianej kultury. Występują często określenia, zwroty i sentencje łacińskie np. „silva rerum” – las rzeczy, „cubiculum” – pokój sypialny; „De omnibus rebus et quibusdam aliis” – o wszystkich rzeczach i niektórych innych; „Periculum in mora” - niebezpieczeństwo w zwłoce; „Habent sua fata libelli” - i książki mają swoje własne losy. Z łaciny pochodzą takie wyrażenia, jak: „opstupuerunt omnes” (zdumieli się wszyscy), „kadawer” (trup), „fugas chrustas” – uciec w krzaki – żartobliwe wyrażenie utworzone niby od łac. „fuga” – ucieczka. Spotkamy też włoskie porzekadło: „Non c'e sabbato senza sole!” – „Nie ma soboty bez promyczka słońca!”.
W powieści Makuszyńskiego zaskakuje ilość literackich przywołań, aluzji i cytatów i to zarówno do utworów polskich, jak i zagranicznych. Rozpoznać można Trawestację fragmenty „Żeńców” Szymona Szymonowica w zwrocie „oko dnia pięknego”. Liczne są cytaty z „Pana Tadeusza”: „Idąc kłaniał się damom, starcom i młodzieży…”, „…I była chwila ciszy. I powietrze stało głuche, milczące, jakby z trwogi oniemiało”, pola „malowane zbożem rozmaitem”; odwołania do twórczości Słowackiego: „Z księżycem przez szpary”, „I słychać jęk szatanów w sosen szumie”. Poznamy też fragmenty Zemsty Aleksandra Fredry: „nie znana mu przyczyna, co w nikczemne jego progi marsowego wiedzie syna”; „Ha, co widzę – tu śniadanie!” (kwestia Papkina) czy „Wesela” Wyspiańskiego: „Pon mi razy dwa nie powi” (słowa Czepca). Wśród cytatów z literatury obcej natrafić można na cytat z „Hamleta”, fragment „Eneidy” Wergiliusza - „Quantum mutatus!” („całkiem odmieniony”), wspomnienie powieści Edgara Alana Poe. Uważny czytelnik nie przeoczy cytatów z twórczości Goethego: „Da sten ich nun, ich armer Tor, und bin so klug, als wiezuvor!” — „Tkwię tu, nieszczęsny głupiec, tak samo mądry teraz, jak i wprzódy!”, a także Moliera: „A lichoż mi kazało na ten statek włazić! Przygoda — piękna rzecz! Wyborna rzecz!”.
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies