Scena 1

Rejent spisuje zeznania murarzy biorących udział w bójce o mur. Odpowiednimi argumentami nakłania ich do składania fałszywych oświadczeń. Zaznacza, że wszelkie poniesione przez nich straty pokryje sąsiad.

Rejent, Murarze

Akcja dzieje się w części zamku należącej do Rejenta. Milczek spisuje zeznania murarzy, przy czym nakłania ich do składania fałszywych oświadczeń. Mają twierdzić, że podczas bójki na murze zostali znacznie poturbowani, prze co nie mogą wykonywać swoich obowiązków:

„Mieć więc ranę tyle znaczy,
Co mieć ciało skaleczone;
Że zaś raną jest drapnięcie,
Więc zapewnić możem święcie,
Że jesteście skaleczeni –
Przez to chleba pozbawieni.”

Rejent zmyśla zeznania, notuje, że robotnicy nie mogą utrzymywać swoich rodzin, choć żaden z nich nie ma żony ani dzieci. Kierowany żądzą zemsty, pragnie, by zaświadczyli, że Cześnik nastawał na jego życie, zaznacza przy tym, że wszelkie szkody pokryje jego sąsiad. Oni zaprzeczają: „Wołał wprawdzie: Daj gwintówki! - / Lecz chciał strzelać do makówki” Na koniec życząc zdrowia, wypycha ich za drzwi i zastanawia się, jak dalej pokierować planem zemsty, by „wykurzyć” Cześnika z zamku.

Scena 2

Rejent, pałając nienawiścią do Cześnika i próbując mu zrobić na złość, nakłania syna do ożenku z Podstoliną. Oświadcza, że zna szczegóły jego znajomości z wdową. Wacław nie chce się zgodzić i błaga ojca o litość, ale ten jest nieprzejednany. Twierdzi, że przygotował już cały plan, a jego częścią jest intercyza – umowa przedślubna.

Rejent, Wacław

Rejent rozmawia ze swoim synem. Zapewnia go, że pragnie, aby był szczęśliwy, i że wszystko robi dla jego dobra. Obawia się tylko, że te zamiary mogą zniweczyć wrogowie:

„W tobie jedna ma nadzieja,
Lecz zazdroszczą mi jej wrogi;
Syna z ojcem chcą rozdzielić
Chcą się smutkiem mym weselić (...)”

Ojciec tłumaczy Wacławowi, że wie o uczuciach, które syn żywi do starościanki Klary, ale nigdy nie zgodzi się na ich ślub. Nie będzie pojednania pomiędzy dwoma rodami. Przeszkadza mu porywczość Cześnika. Za to „upatrzył” Wacławowi inną żonę – tą, z którą niegdyś młodzieniec romansował – Podstolinę. Rejent wyznaje, że wiedział o ich znajomości.

Wacław stara się wyperswadować ojcu ów pomysł. Mówi, że kocha Klarę i nie będzie szczęśliwy z Podstoliną, a ponadto ta jest zaręczona z Raptusiewiczem. Rejent nie wierzy w to, twierdzi, że wdowa bardzo chętnie ożeni się z młodym Wacławem. Zapobiegliwie sporządził już intercyzę – umowę przedślubną – regulującą sprawy majątkowe, do której załączył klauzulę (zastrzeżenie): „Która zechce zerwać strona, / Ta zapłaci sto tysięcy.” Kwota jest abstrakcyjna, ponieważ żadna ze stron nie posiada tak wygórowanej sumy. Sprawa małżeństwa Wacława wydaje się być przesądzona.

Milczek przykazuje młodzieńcowi, by poddał się jego woli. Syn próbuje jeszcze przekonać ojca do zmiany decyzji, sugeruje, że Cześnik, ze względu na porywczy charakter, może się na nich zemścić za zniewagę odebrania narzeczonej. Rejent jest nieprzebłagany, a wszelkie prośby kwituje powiedzonkiem: „Niech się dzieje wola Nieba, / Z nią się zawsze zgadzać trzeba.”

Scena 3

Rejent zastanawia się nad motywami działania Podstoliny, rozmyśla o tym, co mogło ją skłonić do przyjęcia oświadczyn Cześnika. Przygotowuje „zgrabny” plan zemsty, którego skutków sam się obawia, ale powierza wszystko boskiej „pieczy”.

Rejent

Rejent zastanawia się, co skłoniło Podstolinę do przyjęcia oświadczyn Cześnika. Chce „wystrychnąć go na dudka” i wyswatać wdówkę ze swoim synem. Obawia się, że sąsiad może nie przeżyć takiego dyshonoru, ale wszystko powierza opiece boskiej. Uwypukla to jego fałszywą pobożność:

„Ale Cześnik, gdy postrzeże,
Że na dudka wystychnięty,
Może... może... strach mnie bierze,
Apopleksją będzie tknięty...
Niech się dziej wola Nieba,
Z nią się zawsze zgadzać trzeba.”

Scena 4

Papkin, oddelegowany przez Cześnika, idzie powiadomić Rejenta o planowanym pojedynku. W domu sąsiada zachowuje się zuchwale, narzeka na jakość podanego trunku i sławi swoją odwagę. Milczek zamierza wyrzucić zuchwalca. Papkin informuje go o planowanym ślubie Cześnika z Podstoliną, ale gospodarz udaje, że mu nie wierzy i przywołuje wdówkę.

Rejent, Papkin

Papkin nawiedza Rejenta. Ma mu do przekazania wiadomość o planowanym przez Cześnika pojedynku na szable. Nieśmiało przestępuje progi wrogiego sąsiada, lecz gdy ten pokornie go wita, nabiera pewności siebie i zaczyna być zuchwały. Przedstawia się jako dzielny wojownik: „Jestem Papkin, lew Północy, / Rotmistrz sławny i kawaler (...)” Chwali się urojoną walecznością, ponoć ostrze jego szabli – słynnej Artemizy zna cała „kula ziemska”. Bezczelnie nakazuje podać sobie wina, a gdy gospodarz go częstuje, narzeka na cierpki smak i kiepską jakość trunku: „cienkusz”, „deresz” – mówi. Prosi o „zaserwowanie” czegoś lepszego, a przy tym psioczy na szlachciców mieszkających na wsi:

strona:    1    2    3    4    5    6    7  

Szybki test:

Wacław pojmany przez Papkina podaje się za:
a) komisarza
b) sędziego
c) rejenta
d) podstolego
Rozwiązanie

Papkin by zostać mężem Klary miał milczeć przez:
a) rok i sześć dni
b) sześć miesięcy
c) dwa miesiące
d) dziesięć miesięcy
Rozwiązanie

Szabla Papkina to słynna:
a) Arsteda
b) Akerbuza
c) Ajatella
d) Artemiza
Rozwiązanie

Więcej pytań

Zobacz inne artykuły:

Inne

Kto jest kim w „Zemście” „Zemsta” Aleksandra Fredry - szczegółowe streszczenie Plan wydarzeń „Zemsty” Geneza „Zemsty” Rejent Milczek – charakterystyka szczegółowa Cześnik charakterystyka szczegółowa Biografia Aleksandra Fredry „Zemsta” – sterszczenie w pigułce Czas i miejsce akcji w „Zemście” „Zemsta” Fredry bawi czy skłania do refleksji? Kompozycja i styl „Zemsty” Józef Papkin – charakterystyka postaci Komizm „Zemsty” Podaj przykłady manipulacji w „Zemście” Fredry Humor w „Zemście” Najważniejsze problemy w „Zemście” Cechy gatunkowe komedii Historia zemsty w „Zemście” Charakterystyka pozostałych bohaterów Znaczenie tytułu komedii Aleksandra Fredry „Zemsta” Język „Zemsty” Jaki morał płynie z „Zemsty” Aleksandra Fredry? Dlaczego „Zemsta” Fredry to komedia intrygi Wywiad z Papkinem, postacią z „Zemsty" Aleksandra Fredry Gatunek „Zemsty” Aleksandra Fredry i jego cechy Jaki jest sens motta utworu „Zemsta” Fredry? Jak powstała książka Aleksandra Fredry „Zemsta”? Kto się na kim i za co mści w „Zemście” Aleksandra Fredry? Charakterystyka Papkina z „Zemsty” Aleksandra Fredry, jako bohatera, który najbardziej śmieszy Motywy w „Zemście” Fredry Twórczość Aleksandra Fredry Która z postaci w „Zemście” Fredry wzbudza niechęć i dlaczego? Kalendarium twórczości Fredry Symbolika muru i jego rola w „Zemście” Przyczyny konfliktu w „Zemście” Aleksandra Fredry Najważniejsze cytaty z „Zemsty” Inscenizacje i ekranizacje „Zemsty” Słynne powiedzonka w „Zemście” Aleksandra Fredry Cytaty z Aleksandra Fredry Fredro - kalendarium życia Bibliografia Co oznacza skrót JW w „Zemście” Aleksandra Fredry Czym była Artemiza? Wyjaśnij cytat: „Jeśli nie chcesz mojej zguby, krokodyla daj mi luby” Słynne mury w historii i kulturze Zinterpretuj słowa Papkina „Jestem Papkin, lew Północy...”

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies