Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Proces
Franz Kafka stworzył nowatorski rodzaj powieści, zrywając z powszechnymi w jego czasach koncepcjami tego gatunku literackiego. Wykreowany w Procesie świat to świat absurdu, przypominający bardziej senny koszmar niż rzeczywistość znaną czytelnikom.
Proces utrzymany jest w poetyce surrealizmu. W utworze uwidaczniają się cechy charakterystyczne dla tego kierunku: sprzeciw wobec nowoczesnej cywilizacji technicznej, zinstytucjonalizowanych form życia społecznego, etyki i obyczajowości. W literaturze surrealizm objawiał się konstrukcją scen, które rozgrywały się w sposób nieprzewidziany i zagadkowy. Realne z założenia obrazy, zestawione ze sobą, tworzyły tzw. „rzeczywistość nadrealną”. Taki właśnie jest świat przedstawiony dzieła Kafki.
Główny bohater zostaje wtłoczony w machinę biurokratyczną i podejmuje samotną, absurdalną walkę z władzą sądowniczą, której biura mieszczą się na strychach domów. Jego poszukiwania sprawiedliwości przypominają wędrówkę po labiryncie, który tworzą długie, ponure korytarze, drzwi, prowadzące do sądów, pomieszczenia, charakteryzujące się dusznym i zatęchłym zapachem. Świat Józefa K. jest przerażający, ciemny, brak tu światła, zieleni, radości. Wydarzenia opisane są w porządku chronologicznym, lecz każdy epizod, choć można odnaleźć jakiś ciąg przyczynowo-skutkowy, może stanowić odrębną całość.
Konstrukcję powieści spina swoista klamra – akcja powieści trwa rok , zaczyna się w dniu trzydziestych urodzin głównego bohatera i kończy się w przeddzień jego trzydziestych pierwszych urodzin. Klamrą spinającą akcję dzieła są także urzędnicy, pojawiający się nieoczekiwanie w pierwszym rozdziale z wiadomością o wszczęciu procesu przeciwko K. i w ostatnim rozdziale, kiedy zjawiają się, aby wykonać wyrok śmierci.
Charakterystyczna dla utworu Kafki jest również konstrukcja czasu i przestrzeni. Czas nie został ściśle sprecyzowany, co podkreśla uniwersalną wymowę dzieła. Z ponadczasowością Procesu wiąże się konstrukcja przestrzeni – sceneria sugeruje, że opisane wydarzenia mogą zajść wszędzie. Przestrzeń powieści ma charakter zamknięty – akcja najczęściej rozgrywa się w pomieszczeniach, w biurze, na strychach domów.
Konstrukcji przestrzeni towarzyszy atmosfera grozy i niesamowitości. Świat, w którym żyje Józef K. nabiera rysów osaczenia, jego poczynaniom towarzyszy napięcie i rodzące się nieustannie pytanie – kto i za co oskarża głównego bohatera. „Proces” – kompozycja, narracja i styl powieści
Autor: Dorota BlednickaFranz Kafka stworzył nowatorski rodzaj powieści, zrywając z powszechnymi w jego czasach koncepcjami tego gatunku literackiego. Wykreowany w Procesie świat to świat absurdu, przypominający bardziej senny koszmar niż rzeczywistość znaną czytelnikom.
Proces utrzymany jest w poetyce surrealizmu. W utworze uwidaczniają się cechy charakterystyczne dla tego kierunku: sprzeciw wobec nowoczesnej cywilizacji technicznej, zinstytucjonalizowanych form życia społecznego, etyki i obyczajowości. W literaturze surrealizm objawiał się konstrukcją scen, które rozgrywały się w sposób nieprzewidziany i zagadkowy. Realne z założenia obrazy, zestawione ze sobą, tworzyły tzw. „rzeczywistość nadrealną”. Taki właśnie jest świat przedstawiony dzieła Kafki.
Główny bohater zostaje wtłoczony w machinę biurokratyczną i podejmuje samotną, absurdalną walkę z władzą sądowniczą, której biura mieszczą się na strychach domów. Jego poszukiwania sprawiedliwości przypominają wędrówkę po labiryncie, który tworzą długie, ponure korytarze, drzwi, prowadzące do sądów, pomieszczenia, charakteryzujące się dusznym i zatęchłym zapachem. Świat Józefa K. jest przerażający, ciemny, brak tu światła, zieleni, radości. Wydarzenia opisane są w porządku chronologicznym, lecz każdy epizod, choć można odnaleźć jakiś ciąg przyczynowo-skutkowy, może stanowić odrębną całość.
Konstrukcję powieści spina swoista klamra – akcja powieści trwa rok , zaczyna się w dniu trzydziestych urodzin głównego bohatera i kończy się w przeddzień jego trzydziestych pierwszych urodzin. Klamrą spinającą akcję dzieła są także urzędnicy, pojawiający się nieoczekiwanie w pierwszym rozdziale z wiadomością o wszczęciu procesu przeciwko K. i w ostatnim rozdziale, kiedy zjawiają się, aby wykonać wyrok śmierci.
Charakterystyczna dla utworu Kafki jest również konstrukcja czasu i przestrzeni. Czas nie został ściśle sprecyzowany, co podkreśla uniwersalną wymowę dzieła. Z ponadczasowością Procesu wiąże się konstrukcja przestrzeni – sceneria sugeruje, że opisane wydarzenia mogą zajść wszędzie. Przestrzeń powieści ma charakter zamknięty – akcja najczęściej rozgrywa się w pomieszczeniach, w biurze, na strychach domów.
Bohaterowie powieści nie są scharakteryzowani. Pojawiają się i znikają, a czytelnik zyskuje jedynie fragmentaryczną wiedzę o nich. W podobny sposób autor przybliża odbiorcy głównego bohatera – Józefa K., który jest pozbawiony cech indywidualnych, a narracja skupiona jest przede wszystkim na jego wewnętrznych przeżyciach, prowadzona z perspektywy mężczyzny. Franz Kafka stworzył w ten sposób bohatera, z którym może utożsamić się każdy człowiek, wykorzystując znany już od czasów średniowiecza model everymana.
Powieść napisana jest językiem prostym, pozbawionym plastycznych opisów. Nie ma tu obrazowych epitetów, porównań czy też przenośni. Charakterystyczny jest brak indywidualizacji języka postaci, który stanowi jedność stylizacyjną z narracją. Kafka mistrzowsko połączył rzeczowy, precyzyjny styl pisarski z dziwacznymi, odrealnionymi wydarzeniami, tworząc świat złożony z odrażających miejsc i ludzi. Narrator jest obiektywny, relacjonuje wydarzenia bez komentarzy i wskazówek dla czytelnika, który musi samodzielnie ocenić bohatera i opisane wydarzenia.
Konstrukcja Procesu opiera się na strukturze parabolicznej – ma ubogą, schematyczną fabułę, skupiając się na przekazaniu treści uniwersalnych, związanych z ludzką egzystencją.
Szybki test:
„Proces” utrzymany jest w poetyce:a) dadaizmu
b) faszyzmu
c) surrealizmu
d) biurokratyzmu
Rozwiązanie
Poszukiwania sprawiedliwości przez Józefa K. przypominają wędrówkę po:
a) gettcie
b) piekle
c) pajęczej sieci
d) labiryncie
Rozwiązanie
Powieść nie jest napisana językiem:
a) prostym
b) pozbawionym plastycznych opisów
c) pozbawionym obrazowych epitetów, porównań czy też przenośni
d) zindywidualizowanym
Rozwiązanie
Więcej pytań
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies