JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Dzieje Tristana i Izoldy
W Å›redniowieczu autorzy pragnÄ™li zachować anonimowość, dlatego czÄ™sto nie spisywali swych utworów, tylko przekazywali je w formie ustnej z pokolenia na pokolenie. Takie rycerskie legendy, o miÅ‚oÅ›ci czy walce, byÅ‚y potem rozpowszechniane także dziÄ™ki trubadurom czy truwerom, którzy ukÅ‚adali z nich pieÅ›ni zwane chansons de geste (pieÅ›ni o czynach). TakÄ… wÅ‚aÅ›nie pieÅ›niÄ… byÅ‚y „Dzieje Tristana i Izoldy”.
W Å›redniowieczu twórcy dzieÅ‚ pragnÄ™li zachować anonimowość, ponieważ to nie czÅ‚owiek miaÅ‚ być w centrum poznania (antropocentryzm – w renesansie, epoce późniejszej), lecz Bóg (teocentryzm, czyli „teo” – Bóg w centrum).
Chansons de geste – termin ten pochodzi z jÄ™zyka starofrancuskiego, w którym oznaczaÅ‚ „pieÅ›ni o czynie” (sÅ‚owo gesta zostaÅ‚o zaczerpniÄ™te z jÄ™zyka Å‚aciÅ„skiego). OkreÅ›lamy nim epickÄ… poezjÄ™, która swój poczÄ…tek wiąże z poczÄ…tkami literatury francuskiej. Zaliczamy do tych pieÅ›ni poematy rycerskie powstaÅ‚e miÄ™dzy XI a XIII wiekiem, mówiÄ…ce o przygodach (czynach) historycznych i legendarnych bohaterów. Gdy pieÅ›ni o czynach siÄ™ pojawiÅ‚y, funkcjonowaÅ‚y w przekazach ustnych. ZaczÄ™to je spisywać od okoÅ‚o XII wieku.
Poemat powstaÅ‚ w okresie wczesnego Å›redniowiecza na terenach północnej Francji. Legenda, podobnie jak opowieść „O Królu Arturze i Rycerzach OkrÄ…gÅ‚ego StoÅ‚u”, byÅ‚a przekazywana przez plemiona celtyckie od okoÅ‚o IV i V wieku naszej ery (taki okres podajÄ… udokumentowane źródÅ‚a) i należy do cyklu tak zwanych utworów bretoÅ„skich.
Cykl utworów bretoÅ„skich powstaÅ‚ z opowieÅ›ci rozpowszechnionych na północy Francji, które rozpowszechniali bretoÅ„scy harfiarze. Do tego cyklu zaliczamy miÄ™dzy innymi: „Dzieje Tristana i Izoldy” czy „O Królu Arturze i Rycerzach OkrÄ…gÅ‚ego StoÅ‚u”
Pochodzenie „Dziejów Tristana i Izoldy” jest anglo-normandzkie, natomiast francuska wersja romanisty Józefa Bèdiera (1864-1938) pochodzi z XII wieku. SpisaÅ‚ jÄ… na podstawie nie tylko jednej usÅ‚yszanej wersji Å›redniowiecznego poematu, lecz ze wszystkich fragmentów, które dotarÅ‚y do jego uszu. Polscy czytelnicy poznali utwór dziÄ™ki Tadeuszowi Boy-Å»eleÅ„skiemu, który w 1917 roku przeÅ‚ożyÅ‚ go na nasz jÄ™zyk ojczysty.
Legenda „O Królu Arturze i Rycerzach OkrÄ…gÅ‚ego StoÅ‚u” stanowi jeden z najbardziej powszechnych mitów kultury europejskiej. Król Artur byÅ‚ wedÅ‚ug tej opowieÅ›ci bardzo sprawiedliwym wÅ‚adcÄ… Brytanii, a jego rycerze (byÅ‚o ich rzekomo stu pięćdziesiÄ™ciu) podobno poszukiwali Å›wiÄ™tego Graala (kielich, z którego Jezus Chrystus odprawiaÅ‚ eucharystiÄ™ podczas Ostatniej Wieczerzy). Odnaleźć go mógÅ‚ jedynie „najbardziej prawy spoÅ›ród ludzi”.Geneza utworu „Dzieje Tristana i Izoldy” i jego autorzy
Autor: Karolina MarlêgaW Å›redniowieczu autorzy pragnÄ™li zachować anonimowość, dlatego czÄ™sto nie spisywali swych utworów, tylko przekazywali je w formie ustnej z pokolenia na pokolenie. Takie rycerskie legendy, o miÅ‚oÅ›ci czy walce, byÅ‚y potem rozpowszechniane także dziÄ™ki trubadurom czy truwerom, którzy ukÅ‚adali z nich pieÅ›ni zwane chansons de geste (pieÅ›ni o czynach). TakÄ… wÅ‚aÅ›nie pieÅ›niÄ… byÅ‚y „Dzieje Tristana i Izoldy”.
W Å›redniowieczu twórcy dzieÅ‚ pragnÄ™li zachować anonimowość, ponieważ to nie czÅ‚owiek miaÅ‚ być w centrum poznania (antropocentryzm – w renesansie, epoce późniejszej), lecz Bóg (teocentryzm, czyli „teo” – Bóg w centrum).
Chansons de geste – termin ten pochodzi z jÄ™zyka starofrancuskiego, w którym oznaczaÅ‚ „pieÅ›ni o czynie” (sÅ‚owo gesta zostaÅ‚o zaczerpniÄ™te z jÄ™zyka Å‚aciÅ„skiego). OkreÅ›lamy nim epickÄ… poezjÄ™, która swój poczÄ…tek wiąże z poczÄ…tkami literatury francuskiej. Zaliczamy do tych pieÅ›ni poematy rycerskie powstaÅ‚e miÄ™dzy XI a XIII wiekiem, mówiÄ…ce o przygodach (czynach) historycznych i legendarnych bohaterów. Gdy pieÅ›ni o czynach siÄ™ pojawiÅ‚y, funkcjonowaÅ‚y w przekazach ustnych. ZaczÄ™to je spisywać od okoÅ‚o XII wieku.
Poemat powstaÅ‚ w okresie wczesnego Å›redniowiecza na terenach północnej Francji. Legenda, podobnie jak opowieść „O Królu Arturze i Rycerzach OkrÄ…gÅ‚ego StoÅ‚u”, byÅ‚a przekazywana przez plemiona celtyckie od okoÅ‚o IV i V wieku naszej ery (taki okres podajÄ… udokumentowane źródÅ‚a) i należy do cyklu tak zwanych utworów bretoÅ„skich.
Cykl utworów bretoÅ„skich powstaÅ‚ z opowieÅ›ci rozpowszechnionych na północy Francji, które rozpowszechniali bretoÅ„scy harfiarze. Do tego cyklu zaliczamy miÄ™dzy innymi: „Dzieje Tristana i Izoldy” czy „O Królu Arturze i Rycerzach OkrÄ…gÅ‚ego StoÅ‚u”
Pochodzenie „Dziejów Tristana i Izoldy” jest anglo-normandzkie, natomiast francuska wersja romanisty Józefa Bèdiera (1864-1938) pochodzi z XII wieku. SpisaÅ‚ jÄ… na podstawie nie tylko jednej usÅ‚yszanej wersji Å›redniowiecznego poematu, lecz ze wszystkich fragmentów, które dotarÅ‚y do jego uszu. Polscy czytelnicy poznali utwór dziÄ™ki Tadeuszowi Boy-Å»eleÅ„skiemu, który w 1917 roku przeÅ‚ożyÅ‚ go na nasz jÄ™zyk ojczysty.
Szybki test:
Poemat „Dzieje Tristana i Izoldy” powstaÅ‚ w okresie wczesnego Å›redniowiecza na terenach:a) północnej Anglii
b) południowej Anglii
c) północnej Francji
d) południowej Francji
RozwiÄ…zanie
„Dzieje Tristana i Izoldy” należą do cyklu tak zwanych utworów:
a) bretońskich
b) kornwalijskich
c) frankońskich
d) walijskich
RozwiÄ…zanie
Chansons de geste to:
a) pieśni o czynie
b) pieśni średniowieczne
c) rycerskie ballady
d) eposy o wojnie
RozwiÄ…zanie
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies