Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Dziady

Życiorys Adama Mickiewicza

Autor: Karolina Marlga

Biografia Mickiewicza jest przykładem życiorysu przypadającego na burzliwy okres dziejów. Są to losy pokolenia urodzonego po trzecim rozbiorze Polski, czyli w niewoli, pokolenia romantycznych „zapaleńców”, walczących o niepodległość i kulturę narodową.

Wieszcz był świadkiem wielu przełomów i wydarzeń historycznych brzemiennych w skutki. Śledził przebieg insurekcji kościuszkowskiej, wojen Napoleona, losy Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego, powstania listopadowego i Wiosny Ludów. Brał udział w przemianach cywilizacyjnych i kulturowych.

Adam Bernard Mickiewicz urodził się 24 grudnia 1798 roku w Zosiu lub w Nowogródku.

Niektórzy badacze twierdzą, że wieszcz przyszedł na świat w karczmie Wygoda w pobliżu Zosia.

Jego ojciec – Mikołaj Mickiewicz – zdeklasowany szlachcic herbu Poraj – był komornikiem mińskim i miał praktykę adwokacką w Nowogródku. Z kolei matka miała na imię Barbara (z domu Majewska) i była córką ekonoma z Czombrowa.

Beztroskie dzieciństwo późniejszego poety upływało w atmosferze tajemniczych spraw dorosłych: procesów, kłótni o majątek, zajazdów, podważanych testamentów i upominających się o zwrot długów wierzycieli.

Ojciec Adama nie zajmował się jedynie procesami. Lubił czytać i tworzyć. Potrafił powiedzieć z pamięci całe pieśni Jerozolimy wyzwolonej Tassa, pisał nieprzyzwoite wiersze, a nawet hodował zwierzęta (między innymi lisy i wilki). Mały Adam był bardzo związany z matką. Gdy jako mały chłopiec wypadł z okna, kobieta ofiarowała go Matce Boskiej Ostrobramskiej. Po śmierci męża zajęła się samodzielnym wychowywaniem syna.

Mickiewicz napisał później o matce: „Matka to moja i udręczenie największe, i cała osłoda, cała pociecha!”. Krzyk matki odezwie się także w Konradzie Wallenrodzie:
„Niemcy wpadli do domu, jeden wypuścił się za mną,
Zgonił, porwał mnie na koń; nie wiem, co się stało dalej,
Tylko krzyk mojej matki długo, długo słyszałem.
Pośród szczęku oręża, domów runących łoskotu,
Krzyk ten ścigał mnie długo, krzyk ten pozostał w mym uchu”.
Państwo Mickiewiczowie nie należeli do ludzi bogatych. Posłali syna do powiatowej szkoły dominikanów. Chłopiec uczył się dobrze, nie wyróżniając niczym szczególnym na tle klasy.

Autor największej polskiej epopei narodowej powtarzał trzecią i piątą klasę (zapewne z powodu słabego zdrowia). W szkolnym teatrze ze względu na swą drobną posturę grywał postacie kobiece.

Gdy miał jedenaście lat, zaczął pisać wiersze, które – jak wspominał jego młodszy brat Aleksander – nie wyróżniały się niczym szczególnym. Pierwszy ważniejszy utwór ułożył w 1811 roku, po pożarze Nowogródka. W 1812 roku zmarł ojciec Adama, pozostawiając żonę i czterech nieletnich synów, skazanych od tej chwili na życie w jeszcze większym ubóstwie.

W wieku siedemnastu lat Mickiewicz skończył szkołę miejscową i zaczął studia nauk humanistycznych na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, z zamiarem zdobycia zawodu nauczyciela. Utrzymywał się ze stypendium, które po ukończeniu studiów musiał odpracować jako nauczyciel szkoły powiatowej w Kownie (1819 - 1823).

W czasie studiów wpływ na kształtowanie się jego poglądów, charakteru i poetyckiego talentu wywarli zwłaszcza tacy profesorowie, jak filolog klasyczny Ernest Groddeck, historyk i teoretyk literatury Leon Borowski oraz historyk Joachim Lelewel. Zamieszkał u księdza Józefa Mickiewicza (dziekana Wydziału Fizyko-Matematycznego), który opiekował się nim, dbał o odpowiednie lektury, posyłał do teatru. Młody student wyprowadził się od księdza na dwa miesiące przed jego śmiercią, co – jak przypuszczają biografowie – miało być dowodem, że nie czyhał na spadek samotnego kleryka.

W czasach studenckich, tzw. okresie wileńskim, ważnymi hasłami w życiorysie wieszcza są nauka, przyjaźń, miłość i twórczość. Mickiewicz pogłębiał wiedzę na Uniwersytecie, zawiązał pierwsze przyjaźnie z Tomaszem Zanem, Józefem Jeżowskim, Franciszkiem Malewskim, Onufrym Pietraszkiewiczem w Towarzystwo Filomatów (Miłośników Nauki), a następnie Towarzystwie Filaretów (Miłośników Cnoty), tajnych organizacjach, które z czasem przekształciły się w spiskowe organizacje narodowe (był ich współzałożycielem).

Jacek Łukasiewicz – autor monografii poety - tak pisze o grupie „przyjaciół wiedzy”, połączonej wspólnymi ideałami: „Do swych obrzędów ostentacyjnie wprowadzili mleko. Ani też nie nosili (…) futer z sobola i rosomaka… Chcieli być wybrańcami fortuny (…) Czytali mnóstwo i to w paru językach. Po polsku, łacinie, rosyjsku, francusku (…) Potem przyszedł niemiecki i angielski. Wśród lektur literackich wpierw był Wolter (…)”. Literackim wyrazem ówczesnej atmosfery i doświadczeń stała się między innymi Pieśń filaretów (1820), a najogólniejszym programem ideowym Oda do młodości (1820).

W roku 1819 Mickiewicz rozpoczął pracę jako nauczyciel w szkole powiatowej w Kownie, gdzie mieszkał do roku 1823. Przygotowywał lekcje literatury łacińskiej, polskiej wymowy, prawa i historii. Podczas pobytu w Kownie napisał rozprawę, za którą w roku 1822 otrzymał tytuł magistra filozofii.

Brzemiennym w skutkach doświadczeniem młodzieńczym była nieszczęśliwa miłość Adama do Marii z Wereszczaków - hrabiny Wawrzyńcowej Puttkamerowej. Na drodze wspólnego szczęścia stanęło zakochanym zawarte w 1821 roku małżeństwo Puttkamerów. Maria stała się Mickiewiczowskim symbolem romantycznego ideału miłości.

Po wykryciu w roku 1823 organizacji filomackich władze carskie osadziły Mickiewicza w zamienionym na więzienie klasztorze bazylianów w Wilnie (przebywał tam od jesieni 1823 roku do marca 1824), a następnie skazały za udział w tajnych młodzieżowych organizacjach na zesłanie w głąb Rosji.

W latach 1824-1829 przebywał w Petersburgu, Odessie, Moskwie oraz na Krymie. Ten pięcioletni pobyt w Rosji był dla niego czasem owocnym. Odnalazł się wśród kulturalnych literackich elit Moskwy i Petersburga, które chwaliły i doceniały jego talent oraz niepowtarzalne improwizacje. Łukasiewicz pisze: „Szanowano go, podziwiano w najlepszych intelektualnych towarzystwach; był uwielbiany przez kobiety. Ale jednocześnie czuł się jak w więzieniu – przestronnym wprawdzie, nawet wykwintnym, lecz w więzieniu. Stał się poetą europejskim, czuł się swobodny, wiele improwizował, układał podczas przyjęć wiersze, a nawet tragedie. Budził entuzjazm swą sprawnością techniczną”.

W Rosji zetknął się ze środowiskiem przyszłych dekabrystów, poznał też Aleksandra Puszkina, Nikołaja Polewojewa, Piotra Wiaziemskiego. Doświadczenia okresu rosyjskiego zaowocowały kolejno Sonetami (1826), Konradem Wallenrodem (1828), a w dalszej kolejności Dziadami częścią III (Ustęp) i wierszem Do przyjaciół Moskali (1832).

Następnie wieszcz, który dotąd nie opuszczał granic carskiego imperium, prawie dwa lata podróżował po Europie. Odwiedzał kraje i miasta, o których przedtem tylko czytał i słyszał: Berlin (słuchał wykładów Hegla), Drezno, Praga (spotkał się z czeskim poetą Yaclavem Hanką), Karlove Vary (spotkanie z Antonim Odyńcem, towarzyszem dalszej podróży), Weimar (słynna wizyta u Goethego), Bonn (wizyta u Augusta W. Schlegla), Szwajcaria, Wenecja, Florencja, Rzym, Neapol, Sycylia, Genewa (spotkanie z Zygmuntem Krasińskim). Gdy przebywał w Rzymie, w grudniu 1830 roku dotarła do niego wiadomość o wybuchu powstania w Warszawie.

strona:    1    2  

Szybki test:

W roku 1840 Mickiewicz w College de France objął katedrę:
a) literatury łacińskiej
b) lingwistyki
c) języków słowiańskich
d) polonistyki
Rozwiązanie

Oprócz Legionu Polskiego Mickiewicz utworzył w Konstantynopolu:
a) Legion Grecki
b) Legion Litewski
c) Legion Żydowski
d) Legion Włoski
Rozwiązanie

W latach 1824-1829 Mickiewicz przebywał:
a) na Krymie
b) w Petersburgu
c) wszystkie odpowiedzi są poprawne
d) w Moskwie
Rozwiązanie

Więcej pytań

Zobacz inne artykuły:

Dziady cz. I
„Dziady” cz. I - streszczenie szczegółowe

Dziady cz. II
Czas i miejsce akcji oraz wątki w „Dziadach cz. II”
„Dziady”cz. II - streszczenie szczegółowe
„Dziady” cz. II - krótkie streszczenie
Ludowość w „Dziadach cz. II”
Geneza II cz. „Dziadów”
„Dziady cz. II” jako synteza dramatu romantycznego i antycznego
„Dziady” cz. II - charakterystyka postaci
Wymień opisane w przedmowie fakty dotyczące obrzędu dziadów, które mają odzwierciedlenie w tekście dramatu Adama Mickiewicza
Rodzaje duchów w „Dziadach” cz. II
Obrzęd dziadów i jego funkcja w dramacie
Prawdy moralne w II cz. „Dziadów”
Cechy II cz. „Dziadów” jako dramatu romantycznego
Kompozycja i styl „Dziadów” cz. II
Plan wydarzeń „Dziadów cz. II”
Przebieg obrzędu „Dziadów” w punktach
Najważniejsze problemy II cz. Dziadów”
Wina, kara i sposób odkupienia w „Dziadach” cz. II
Tematyka II cz. „Dziadów”
Znaczenie tytułu dramatu „Dziady”?
Znaczenie motta w „Dziadach” cz. II
Na czym polegał obrzęd „Dziadów”
Kim była ostatnia zjawa z „Dziadów” Adama Mickiewicza?
Charakterystyka pasterki Zosi w „Dziadach” cz. II
Motywy w „Dziadach” cz. II

Dziady cz. III
Czas i miejsce akcji oraz wątki w III cz. „Dziadów”
„Dziady” cz. III - streszczenie szczegółowe
„Dziady” jako dramat romantyczny
„Wielka Improwizacja” - monolog wygłoszony przez Konrada
Okoliczności powstania „Dziadów" cz. III
Interpretacja Wielkiej Improwizacji
Martyrologia narodu polskiego w III cz. „Dziadów”
Struktura i konstrukcja świata przedstawionego W III części „Dziadów”
Mesjanizm „Dziadów” cz. III
Tematyka „Dziadów” cz. III
„Polska – Chrystusem narodów” czy „Polska – Winkelriedem narodów” – dwie koncepcje mesjanizmu
„Dziady” cz. III jako dramat romantyczny i arcydramat polski
Interpretacja Małej Improwizacji
Obraz społeczeństwa rosyjskiego w III cz. „Dziadów”
Obraz społeczeństwa polskiego w III cz. „Dziadów”
Postawa Konrada wobec Boga w „Wielkiej Improwizacji”
Historia Rollisona
Historia Cichowskiego
Motyw Polaków w III cz. „Dziadów”
Interpretacja Widzenia Księdza Piotra
Widzenie Ewy – interpretacja sceny IV dramatu
Plan wydarzeń III cz. „Dziadów”
„Dziady” cz. III - charakterystyka postaci
Sens przemiany głównego bohatera dziadów Gustawa w Konrada
Scharakteryzuj grupę przy stoliku i grupę przy drzwiach ze sceny VII „Salon warszawski”
Scharakteryzuj Konrada jako wieszcza
Pani Rollison jako przykład matki-Polki
„Pieśń zemsty” Konrada
Motywy obecne w „Dziadach” cz. III

Dziady cz. IV
Czas i miejsce akcji oraz wątki w IV cz. „Dziadów”
„Dziady” cz. IV - streszczenie szczegółowe
Portret tragicznego kochanka i romantycznego bohatera z IV cz. Dziadów
Konrad jako romantyczny Prometeusz (bunt prometejski)
Kompozycja i styl III cz. „Dziadów”
Gustaw z IV cz. „Dziadów” jako bohater werterowski
Biografia romantycznego kochanka, w IV cz. „Dziadów”
„Dziady cz. IV” - charakterystyka postaci
„Dziady” cz. IV jako romantyczne studium miłości
Spór światopoglądowy – polemika Gustawa – romantyka z Księdzem – racjonalistą
Plan wydarzeń IV części „Dziadów”

Inne
Ballada „Upiór” - interpretacja
Geneza „Dziadów” Mickiewicza
Życiorys Adama Mickiewicza
Motywy literackie w „Dziadach” Mickiewicza
Najważniejsze inscenizacje „Dziadów”
W jaki sposób Mickiewicz buduje nastrój w „Dziadach”
Mickiewicz - kalendarium twórczości
Życie i twórczość Adama Mickiewicza - kalendarium
Opinie wybitnych o Mickiewiczu
Najważniejsze cytaty „Dziadów”
Bibliografia
Czym różni się patriotyzm romantyczny od patriotyzmu współczesnego



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies