Budowa, struktura i kompozycja „PieÅ›ni o Rolandzie” ostatnidzwonek.pl
Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Pieśń o Rolandzie

Budowa, struktura i kompozycja „PieÅ›ni o Rolandzie”

Autor: Karolina Marlêga

Rozpoczynając analizę budowy utworu należy skupić się na jego najmniejszych jednostkach podziału. Podobnie jak w inne chansons de geste, Pieśń o Rolandzie podzielona jest na dziesięciozgłoskowe wiersze, które z kolei składają się w laisy, zwane również stancami lub po prostu zwrotkami czy strofami. We francuskojęzycznym oryginale dzieła, które jest typowym poematem (polskie tłumaczenie Tadeusza Żeleńskiego-Boya to przekład pisany prozą) możemy doliczyć się 3998 wierszy ułożonych w 291 lais.

Wiele z poetyckich zabiegów Pieśni o Rolandzie uległo zatraceniu podczas tłumaczenia utworu ze starofrancuskiego dialektu, w którym został on napisany. W oryginale pierwsza laisa przedstawiała się następująco:
„Carles li reis, nostre emperere magnes,
Set anz tuz plains ad estet en Espaigne:
Tresqu'en la mer cunquist la tere altaigne.
N'i ad castel ki devant lui remaigne;
Mur ne citet n'i est remes a fraindre,
Fors Sarraguce, ki est en une muntaigne.
Li reis Marsilie la tient, ki Deu nen aimet.
Mahumet sert e Apollin recleimet:
Nes poet guarder que mals ne l'i ateignet. AOI”.


Każda ze zwrotek jest „spojona” poprzez liczne poetyckie mechanizmy. Wszystkie wiersze zawierajÄ… dziesięć sylab, przedzielonych dokÅ‚adnie w poÅ‚owie przez pauzÄ™. Rytm każdego wiersza wyznacza akcent na czwartÄ… i dziesiÄ…tÄ… sylabÄ™. „Ostatni wers każdej zwrotki zawiera rym asonansowy (rymujÄ… siÄ™ ostatnie akcentowane samogÅ‚oski, np. Charles, barbe, France). Tego faktu nie oddaje przekÅ‚ad prozÄ… Tadeusza Å»eleÅ„skiego-Boya – nie zachowuje ani asonansów, ani odpowiedniej wersyfikacji”. (W. Solecki)

PowtarzajÄ…cy siÄ™ w niektórych fragmentach oryginalnego tekstu poematu (zwykle na koÅ„cu laisy) zwrot „AOI” do dziÅ› pozostaje zagadkÄ… dla badaczy. Nie spotyka siÄ™ go ani w żadnej innej chanson de geste ani w innych utworach w dialekcie starofrancuskim. Jedna z naukowych tez mówi, że zwrot ten oznacza tyle co Alleluja lub Amen. Teoria ta sugeruje, że tajemnicze „AOI” ma zwrócić uwagÄ™ czytelnika na laisy oznaczone wÅ‚aÅ›nie w ten sposób.
DziÄ™ki wyraźnemu podziaÅ‚owi na laisy kompozycja utworu jest bardzo jasna. Czytelnik odnosi wrażenie, iż każde z lais tworzÄ… odrÄ™bne obrazy, a te nastÄ™pujÄ…c po sobie chronologicznie skÅ‚adajÄ… siÄ™ w jednÄ… caÅ‚ość. Poemat jest zbudowany z idealnÄ… proporcjonalnoÅ›ciÄ… wokół czterech głównych scen poprzedzonÄ… ekspozycjÄ…. WiesÅ‚aw Solecki pisze: „EkspozycjÄ™ stanowiÄ… antytetyczne obrazy narady królewskiej Marsyla i Karola Wielkiego. Po niej nastÄ™puje część pierwsza, w której zawiÄ…zuje siÄ™ tragiczna w skutkach intryga; jej sprawcami sÄ… zaÅ›lepieni nienawiÅ›ciÄ… Ganelon i Roland nie bez udziaÅ‚u samego Karola. W części drugiej przedstawiona zostaje klÄ™ska tylnej straży i Å›mierć Rolanda. KlÄ™ska Rolanda na ziemi staje siÄ™ jego apoteozÄ… w niebie. W trzeciej części zawarty jest obraz powrotu cesarza na pole bitwy i rozgromienie wojsk Marsyla i Baliganta. Czwarta część to zdobycie Saragossy, ukaranie Marsyla i kara na Ganelona”.

Można też uporządkować to w inny sposób: na początku poematu widzimy zdradę Ganelona, a na jego końcu karę, jaką musiał za to ponieść. W środku Pieśni o Rolandzie widzimy martyrologię tytułowego bohatera i pomstę KarolaWielkiego za śmierć siostrzeńca. Zarówno śmierć Rolanda jak i zemsta cesarza miały miejsce podczas wielkich bitew, których przebieg był bardzo podobny, paralelny. Zdrada Ganelona i dość szybka śmierć jego pasierba ustaliły na samym początku skalę dobra i zła w utworze.

Kompozycja PieÅ›ni o Roladzie opiera siÄ™ na zasadzie symetrycznoÅ›ci. Poza czterema wyżej wymienionymi etapami akcji, mamy do czynienia z przeciwstawnymi obrazami: dwie narady królewskie po obu stronach sporu; każda z armii dysponuje dwunastoma parami; zarówno siostrzeniec Karola, jak i siostrzeniec Marsyla ginÄ… w walce. Andrzej Jankowski zwraca uwagÄ™ na zasadÄ™ trzykrotnoÅ›ci: „Mamy zatem 3 etapy bitwy w wÄ…wozie, 3 Å›mierci: Oliwiera, Turpina i Rolanda, 3 razy opowiedziany ten sam moment akcji (np. ofiarowanie Bogu prawej rÄ™kawicy przez Rolanda) itp.”.

strona:    1    2  

Szybki test:

Kompozycja „PieÅ›ni o Roladzie” opiera siÄ™ na zasadzie:
a) prostopadłości
b) horyzontalności
c) symetryczności
d) linearności
RozwiÄ…zanie

Laisy, zwane również stancami były:
a) aktami
b) strofami
c) akapitami
d) scenami
RozwiÄ…zanie

Poemat jest zbudowany z ekspozycji i:
a) trzech głównych scen
b) czterech głównych scen
c) siedmiu głównych scen
d) dwóch głównych scen
RozwiÄ…zanie

Zobacz inne artykuły:

Inne
„Pieśń o Rolandzie” – streszczenie
Czas i miejsce akcji „PieÅ›ni o Rolandzie”
Charakterystyka Rolanda
Problematyka „PieÅ›ni o Rolandzie”
Problem autorstwa „PieÅ›ni o Rolandzie”
Oliwier - charakterystyka
Streszczenie „PieÅ›ni o Rolandzie” w piguÅ‚ce
Ganelon - charakterystyka
Karol Wielki – charakterystyka
Åšredniowieczne wzorce osobowe na przykÅ‚adzie „PieÅ›ni o Rolandzie”
Prawda historyczna a fikcja literacka w „PieÅ›ni o Rolandzie”
Åšrodki stylistyczne i artystyczne zawarte w „PieÅ›ni o Rolandzie”
Narracja „PieÅ›ni o Rolandzie”
Budowa, struktura i kompozycja „PieÅ›ni o Rolandzie”
Chansons de geste
Charakterystyka pozostaÅ‚ych bohaterów „PieÅ›ni o Rolandzie”
Obraz obyczajów epoki w „PieÅ›ni o Rolandzie”
Plan wydarzeÅ„ „PieÅ›ni o Rolandzie”
TÅ‚o historyczne wydarzeÅ„ przedstawionych w „PieÅ›ni o Rolandzie”
Motywy literackie w „PieÅ›ni o Rolandzie”
Najważniejsze cytaty z „PieÅ›ni o Rolandzie”
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies