Geneza i tytuÅ‚ „Odprawy posłów greckich” ostatnidzwonek.pl
Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Odprawa posłów greckich

Geneza i tytuÅ‚ „Odprawy posłów greckich”

Autor: Karolina Marlêga

Pełny tytuł jedynego dramatu autorstwa Jana Kochanowskiego brzmi: Odprawa posłów greckich podana na teatrum przed Królem Jego Mością i Królową Jej Mością w Jazdowie nad Warszawą dnia dwunastego stycznia Roku Pańskiego MDLXXVIII na feście u Jego Mości Pana Podkanclerzego Koronnego. Jest bezpośrednio związany z tematyką dzieła, zaczerpniętą z mitów trojańskich, obecnych na kartach utworów Homera, Seneki i tragików greckich. Kochanowski, zafascynowany historią wojny Greków i Trojan, postanowił przeszczepić starożytną opowieść na polski grunt.

Jan Kochanowski w Odprawie posłów greckich rozwinÄ…Å‚ jeden z poczÄ…tkowych epizodów Mitu o wojnie trojaÅ„skiej, opisanej przez Homera w Iliadzie, której poczÄ…tek stanowi tzw. „sÄ…d Parysa”.

SÄ…d Parysa
Parys, zwany także Aleksandrem, byÅ‚ synem Priama, króla Troi, miasta leżącego na wybrzeżu Azji Mniejszej oraz jego żony Hekabe. Gdy zostaÅ‚ poproszony przez trzy boginie – HerÄ™, AfrodytÄ™ i AtenÄ™ o rozstrzygniÄ™cie miÄ™dzy nimi sporu o to, która z nich jest najpiÄ™kniejsza, nie potrafiÅ‚ podjąć decyzji. Boginie, widzÄ…c niezdecydowanie mÅ‚odzieÅ„ca, postanowiÅ‚y go przekupić. Hera, w zamian za przyznanie tytuÅ‚u najpiÄ™kniejszej, obiecaÅ‚a Parysowi wÅ‚adzÄ™ i bogactwo, Atena – mÄ…drość i zwyciÄ™stwa w walkach, a Afrodyta - najpiÄ™kniejszÄ… kobietÄ™ na ziemi – HelenÄ™ – za żonÄ™. Parys przystaÅ‚ na ostatniÄ… propozycjÄ™. UdaÅ‚ siÄ™ do Sparty i podstÄ™pnie, udajÄ…c przyjaciela, uprowadziÅ‚ córkÄ™ Zeusa i Ledy oraz żonÄ™ króla Sparty Menelaosa – piÄ™knÄ… HelenÄ™.

Akcja dramatu rozpoczyna siÄ™ w momencie, gdy do Troi przybywajÄ… posÅ‚owie greccy: Odyseusz (Ulisses) i Menelaos. StawiajÄ… ultimatum: zwrot porwanej Heleny lub wybuch wojny. TytuÅ‚owa „odprawa” w kontekÅ›cie dramatu nie oznacza odmowy, odprawienia kogoÅ›, lecz zaÅ‚atwienie jakiejÅ› sprawy, rozwiÄ…zanie problemu.

Dokładna data powstania dzieła nie jest znana. Być może było ono efektem obserwacji podróży po Europie, zafascynowania grecką spuścizną literacką, bądź humanistycznym, włoskim teatrem. A może stanowiło wyraz stworzenia w Polsce, w miejsce tradycyjnego ludowego czy mieszczańskiego, dworskiego teatru renesansowego? Pytania te pozostaną jednak bez odpowiedzi.
Pierwszy raz utwór został wydany drukiem Szarfenbergera w Warszawie w 1578 roku. Datę jego prapremiery poznajemy z rozbudowanego tytułu. Sztukę wystawiono z okazji uroczystości weselnych Jana Zamojskiego z Krystyną Radziwiłłówną. Na spektaklu byli obecni król Stefan Batory z królową Anną Jagiellonką, dwór i dostojnicy państwowi, senatorowie i posłowie przybyli do miejsca uroczystości - Ujazdowa pod Warszawą.

Jan Zamojski – podkanclerzy koronny – przyczyniÅ‚ siÄ™ do wystawienia utworu. Tak dÅ‚ugo prosiÅ‚ Kochanowskiego o urozmaicenie jego wesela przeżyciem kulturalnym, aż ten zezwoliÅ‚ na wystawienie Odprawy. SztukÄ™ wystawiono wówczas tylko raz, wÅ‚aÅ›nie na Å›lubie Jana Zamoyskiego. SpotkaÅ‚a siÄ™ z krytycznymi ocenami z powodu niezgodnoÅ›ci tragedii Kochanowskiego z wzorcami antycznymi.

Kulisy przedstawienia nie sÄ… znane. Wiadomo, że przygotowano je zaledwie w trzy tygodnie. Wzorem byÅ‚y renesansowe dworskie teatry wÅ‚oskie, a nad efektem koÅ„cowym czuwaÅ‚ Wojciech Oczko – postać znana w ówczesnych krÄ™gach kulturalnych i medycznych, a pomagaÅ‚ mu oczywiÅ›cie pan mÅ‚ody, który przeznaczyÅ‚ znacznÄ… kwotÄ™ na oprawÄ™ scenicznÄ… tragedii. SztukÄ™ prawdopodobnie wystawiono w obszernej sali paÅ‚acu (ze wzglÄ™du na styczniowÄ… aurÄ™), tÅ‚o tworzyÅ‚a pÅ‚yta dekoracyjna przedstawiajÄ…ca Å›cianÄ™ paÅ‚acowÄ…. W rolÄ™ bohaterów utworu wcielili siÄ™ dworzanie, przydzielajÄ…c kwestie Heleny czy Starej Pani mÅ‚odym chÅ‚opcom. Mieli na sobie stroje renesansowe.

Jan Kochanowski nie obejrzał prapremiery sztuki. O przyczynach napisał w liście dedykacyjnym, wymieniając wśród nich między innymi zły stan zdrowia.

Szybki test:

Utwór został wydany drukiem Szarfenbergera w Warszawie pierwszy raz w roku:
a) 1572
b) 1569
c) 1578
d) 1581
RozwiÄ…zanie

Podczas pierwszego wystawienia „Odprawy posłów greckich” nie byÅ‚o:
a) Anny Jagiellonki
b) Jana Zamojskiego
c) Jana Kochanowskiego
d) Stefana Batorego
RozwiÄ…zanie

Wzorem pierwszego przedstawienia „Odprawy posłów greckich” byÅ‚y:
a) renesansowe miejskie teatry angielskie
b) renesansowe dworskie teatry włoskie
c) antyczne teatry ateńskie
d) renesansowe dworskie teatry francuskie
RozwiÄ…zanie

Więcej pytań

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
„Odprawa posłów greckich” - streszczenie szczegółowe
Streszczenie „Odprawy posłów greckich” w piguÅ‚ce
Geneza i tytuÅ‚ „Odprawy posłów greckich”
Czas i miejsce akcji „Odprawy posłów greckich”
„Odprawa posłów greckich” jako dramat moralno-polityczny
Zarys historii Heleny i Parysa (mit tebański)
„Odprawa posłów greckich” przykÅ‚adem utworu parenetycznego
„Odprawa posłów greckich” jako tragedia humanistyczna
Problemy XVI-wiecznej Polski ukazane w „Odprawie posłów greckich” - polityczna wymowa utworu
Jan Kochanowski - biografia
Obraz polskiego spoÅ‚eczeÅ„stwa w „Odprawie posłów greckich”
Uniwersalizm treÅ›ci „Odprawy posłów greckich”
Cechy dramatu antycznego na przykÅ‚adzie struktury i kompozycji „Odprawy posłów greckich”
Motywy literackie w „Odprawie posłów greckich”
Kalendarium twórczości Jana Kochanowskiego
Cytaty z twórczości Kochanowskiego
Najważniejsze cytaty „Odprawy posłów greckich”
Bibliografia




Bohaterowie
Charakterystyka bohaterów „Odprawy posłów greckich”



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies