Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Inny świat
Narrator przedstawia w powieści działalność sowieckiej machiny zbrodni i terroru. Wskazuje na sposoby prowadzenia śledztwa. Ujawnia absurdalne zarzuty pojawiające się w oskarżeniach. Na ich podstawie bohaterowie zostają zesłani do więzień i łagrów.
Śledztwa w więzieniach i obozach opierały się na fikcyjnych zarzutach. Często podparte były donosem - nie zawsze prawdziwym. Ofiary bito i katowano. Próbowano zmusić je do przyznania się do abstrakcyjnych win:
- „(...)technika śledztwa sowieckiego polega nie tyle na ustaleniu prawdy, ile na kompromisowej ugodzie w wyborze możliwie dogodnego dla oskarżonego kłamstwa”.
- „Teoria prawa sowieckiego opiera się na założeniu, że nie ma ludzi niewinnych”.
- „Człowiek budzony co nocy – na przestrzeni długich miesięcy, a nawet i lat – pozbawiony w czasie śledztwa prawa załatwiania najelementarniejszych potrzeb fizjologicznych, trzymany godzinami na twardym krześle, oślepiony skierowaną prosto w oczy żarówką, kłuty podstępnymi pytaniami i niesamowitym crescendo urojonych zarzutów, drażniony sadystycznie widokiem papierosów i gorącej kawy na stole – gotów jest podpisać wszystko.”
Idealnym przykładem jest tu Kostylew oskarżony o szpiegostwo. Kiedy odmawiał zeznań i nie przyznawał się do zarzutów, był bity i katowany. Kiedy z bólu tracił przytomność, „orzeźwiano” go wiadrem zimnej wody. Tortury rozpoczynały się na nowo:
„Kostylew pamiętał tylko jedno: że cedził z zaciekłą determinacją przez zaciśnięte zęby: jestem niewinny, nie byłem nigdy szpiegiem. Zemdlał – tym razem na długo w chwili, gdy krzyknąwszy po raz ostatni: nie, poczuł jak od konwulsyjnego skurczu szczęk ustępują nagle przednie zęby, i dusząc się wypluł je wraz z falą ciepłej krwi i wymiotów, która przedarła się przez zatkany przełyk i bluznęła na ścianę jak nafta z przewierconego szybu.”
Skazańców w łagrze obowiązywała cenzura. Czasem przypadkowo wypowiedziane zdanie lub słowo użyte w niewłaściwym momencie, było zbrodnią. Mogło zadecydować o przedłużeniu wyroku bądź skróceniu życia. Donosy były na porządku dziennym. Należało uważać, co i do kogo mówić. Zwykła konwersacja nabierała wymiaru kalkulacji. Często wypaczało to sens dialogu.
Na dowód warto przypomnieć postać Zyskinda i Machapetiana – dwóch denuncjatorów. Przez pierwszego zginął młody mężczyzna z baraku technicznego. Nieopatrznie wyraził swoją opinię w kwestii strąconych rosyjskich samolotów. Natomiast drugi mienił się przyjacielem Grudzińskiego. Donosił na niego oficerowi NKWD. Donosy na autora były przyczyną opóźnienia jego wyjścia z obozu.Mechanizm zbrodni i terroru ukazane w „Innym świecie”
Autor: Ewa PetniakNarrator przedstawia w powieści działalność sowieckiej machiny zbrodni i terroru. Wskazuje na sposoby prowadzenia śledztwa. Ujawnia absurdalne zarzuty pojawiające się w oskarżeniach. Na ich podstawie bohaterowie zostają zesłani do więzień i łagrów.
Śledztwa w więzieniach i obozach opierały się na fikcyjnych zarzutach. Często podparte były donosem - nie zawsze prawdziwym. Ofiary bito i katowano. Próbowano zmusić je do przyznania się do abstrakcyjnych win:
- „(...)technika śledztwa sowieckiego polega nie tyle na ustaleniu prawdy, ile na kompromisowej ugodzie w wyborze możliwie dogodnego dla oskarżonego kłamstwa”.
- „Teoria prawa sowieckiego opiera się na założeniu, że nie ma ludzi niewinnych”.
- „Człowiek budzony co nocy – na przestrzeni długich miesięcy, a nawet i lat – pozbawiony w czasie śledztwa prawa załatwiania najelementarniejszych potrzeb fizjologicznych, trzymany godzinami na twardym krześle, oślepiony skierowaną prosto w oczy żarówką, kłuty podstępnymi pytaniami i niesamowitym crescendo urojonych zarzutów, drażniony sadystycznie widokiem papierosów i gorącej kawy na stole – gotów jest podpisać wszystko.”
Idealnym przykładem jest tu Kostylew oskarżony o szpiegostwo. Kiedy odmawiał zeznań i nie przyznawał się do zarzutów, był bity i katowany. Kiedy z bólu tracił przytomność, „orzeźwiano” go wiadrem zimnej wody. Tortury rozpoczynały się na nowo:
„Kostylew pamiętał tylko jedno: że cedził z zaciekłą determinacją przez zaciśnięte zęby: jestem niewinny, nie byłem nigdy szpiegiem. Zemdlał – tym razem na długo w chwili, gdy krzyknąwszy po raz ostatni: nie, poczuł jak od konwulsyjnego skurczu szczęk ustępują nagle przednie zęby, i dusząc się wypluł je wraz z falą ciepłej krwi i wymiotów, która przedarła się przez zatkany przełyk i bluznęła na ścianę jak nafta z przewierconego szybu.”
Skazańców w łagrze obowiązywała cenzura. Czasem przypadkowo wypowiedziane zdanie lub słowo użyte w niewłaściwym momencie, było zbrodnią. Mogło zadecydować o przedłużeniu wyroku bądź skróceniu życia. Donosy były na porządku dziennym. Należało uważać, co i do kogo mówić. Zwykła konwersacja nabierała wymiaru kalkulacji. Często wypaczało to sens dialogu.
Do narzędzi terroru służyły ciągłe rewizje. Rewidowano więźniów po powrocie z pracy. Za przemycenie czegokolwiek groziła surowa kara. Dokładna rewizja odbywała się na początku dnia wolnego od pracy.
Sposobem ukrycia terroru było zaaranżowanie domu widzeń. Krewni mogli zobaczyć bliskich raz do roku. Tak naprawdę odbywało się to rzadziej. Barak był czysty. Więźniów przed widzeniem odżywiano i przebierano. Mieli zakaz mówienia o swojej sytuacji. Często po takich spotkaniach czuli jeszcze większą rozpacz.
Obok tortur fizycznych, najgorsze były te psychiczne. Śmierć czyhała na więźniów na każdym kroku. Bali się mówić, a nawet myśleć. Katorżnicza praca i wycieńczenie mogły sprawić, że więźniowie trafiali do trupiarni. Stamtąd się nie wracało. Brak bliskich i wiadomości od nich także bywał zabójczy. Wielu więźniów było zrezygnowanych. Zdarzały się akty samobójcze.
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies