JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Makbet
W psychologii swoje odzwierciedlenie posiada makiawelizm. Jest określany jako cecha osobowości, charakteryzująca się brakiem uczuć wyższych, chłodnych relacjach interpersonalnych i instrumentalnym traktowaniu innych. Uważa się, że takie osoby mają skłonności do manipulowania ludźmi i są egoistyczne. Cechy te uosabiają zarówno Makbet, jak i jego żona.
Osobowości głównych bohaterów nie są jednak wystarczająco silne, aby uporać się z wyrzutami sumienia. Makbet od samego początku był jednostką słabszą psychicznie niż jego żona. Targały nim wątpliwości przed i po zabiciu Dunkana. Wewnętrzne napięcie pomiędzy przerośniętą ambicją a wyrzutami sumienia prowadzi oboje bohaterów do szaleństwa. Pomimo tego, że była silniejsza, to właśnie Lady Makbet padła ofiarą dręczącego ją sumienia i popełniła samobójstwo.
Na przykładzie tytułowego bohatera można prześledzić psychiczny aspekt mechanizmu zbrodni. Dzięki Makbetowi możemy na własne oczy zobaczyć poszczególne etapy upadku moralnego człowieka. Momentem, w którym narodziła się w umyśle bohatera żądza władzy jest przepowiednia czarownic, po której mężczyzna powiedział:
„Obecna zgroza nie tyle jest straszna,
Ile okropne twory wyobraźni,
Mordercze widma, bytujÄ…ce dotÄ…d
Tylko w fantazji mojej, tak dalece
Wstrząsają moje jestestwo, że wszystkie
Męskie me władze w sen się ulatniają
I to jest tylko we mnie, czego nie ma”.
Gdy Dunkan na swojego następcę wyznaczył Malkolma, Makbet nie był jeszcze gotowy do morderstwa, aby zasiąść na tronie Szkocji, ale zaszły już w jego psychice zmiany:
„Książę Kumberland! Trzeba mi usunąć
Z drogi ten szkopuł, inaczej bym runąć
Musiał w pochodzie. Gwiazdy, skryjcie światło,
Czystych swych blasków nie rzucajcie na tło
Mych czarnych myśli; nie pozwólcie oku
Napotkać dłoni ukrytej w pomroku,
Aby się mogło przy spełnieniu zatrzeć
To, na co strach mam po speÅ‚nieniu patrzeć”.
Widać w tej wypowiedzi, że bohater mógłby zamordować Malkolma, ale jednocześnie obawiał się konsekwencji takiego czynu. Kolejnym etapem było podjęcie decyzji o zamordowaniu Dunkana. Nie był to łatwe, ponieważ Makbet zdawał sobie sprawę, że konsekwencje tego czynu będą go prześladować do końca życia. Jednak ambicja okazała i żądza władzy okazały się silniejsze w konfrontacji z moralnością i sumieniem:
„JeÅ›li to, co siÄ™ ma stać, stać siÄ™ musi,Psychologia w „Makbecie”
Autor: Karolina MarlêgaW psychologii swoje odzwierciedlenie posiada makiawelizm. Jest okreÅ›lany jako cecha osobowoÅ›ci, charakteryzujÄ…ca siÄ™ brakiem uczuć wyższych, chÅ‚odnych relacjach interpersonalnych i instrumentalnym traktowaniu innych. Uważa siÄ™, że takie osoby majÄ… skÅ‚onnoÅ›ci do manipulowania ludźmi i sÄ… egoistyczne. Cechy te uosabiajÄ… zarówno Makbet, jak i jego żona.
Osobowości głównych bohaterów nie są jednak wystarczająco silne, aby uporać się z wyrzutami sumienia. Makbet od samego początku był jednostką słabszą psychicznie niż jego żona. Targały nim wątpliwości przed i po zabiciu Dunkana. Wewnętrzne napięcie pomiędzy przerośniętą ambicją a wyrzutami sumienia prowadzi oboje bohaterów do szaleństwa. Pomimo tego, że była silniejsza, to właśnie Lady Makbet padła ofiarą dręczącego ją sumienia i popełniła samobójstwo.
Na przykładzie tytułowego bohatera można prześledzić psychiczny aspekt mechanizmu zbrodni. Dzięki Makbetowi możemy na własne oczy zobaczyć poszczególne etapy upadku moralnego człowieka. Momentem, w którym narodziła się w umyśle bohatera żądza władzy jest przepowiednia czarownic, po której mężczyzna powiedział:
„Obecna zgroza nie tyle jest straszna,
Ile okropne twory wyobraźni,
Mordercze widma, bytujÄ…ce dotÄ…d
Tylko w fantazji mojej, tak dalece
Wstrząsają moje jestestwo, że wszystkie
Męskie me władze w sen się ulatniają
I to jest tylko we mnie, czego nie ma”.
Gdy Dunkan na swojego następcę wyznaczył Malkolma, Makbet nie był jeszcze gotowy do morderstwa, aby zasiąść na tronie Szkocji, ale zaszły już w jego psychice zmiany:
„Książę Kumberland! Trzeba mi usunąć
Z drogi ten szkopuł, inaczej bym runąć
Musiał w pochodzie. Gwiazdy, skryjcie światło,
Czystych swych blasków nie rzucajcie na tło
Mych czarnych myśli; nie pozwólcie oku
Napotkać dłoni ukrytej w pomroku,
Aby się mogło przy spełnieniu zatrzeć
To, na co strach mam po speÅ‚nieniu patrzeć”.
Widać w tej wypowiedzi, że bohater mógłby zamordować Malkolma, ale jednocześnie obawiał się konsekwencji takiego czynu. Kolejnym etapem było podjęcie decyzji o zamordowaniu Dunkana. Nie był to łatwe, ponieważ Makbet zdawał sobie sprawę, że konsekwencje tego czynu będą go prześladować do końca życia. Jednak ambicja okazała i żądza władzy okazały się silniejsze w konfrontacji z moralnością i sumieniem:
Niechby przynajmniej stało się niezwłocznie.
(…) zwykle
W podobnych razach tu już kaźń nas czeka.
Krwawa nauka, którą dajem, spada
Na własną naszą głowę
(…)
Jeden, wyłącznie jeden tylko bodziec
Podżega we mnie tę pokusę, to jest
Ambicja, która przeskakując siebie
Spada po drugiej stronie”.
Zbrodnia ta wywołuje nieodwracalne zmiany w psychice bohatera. Kolejne morderstwa przychodzą mu już dużo łatwiej, może dlatego, że nie popełnia ich sam, a jedynie zleca swoim podwładnym. Takimi mówi o konieczności zgładzenia Banka do najętych zbirów:
„MógÅ‚bym go sprzÄ…tnąć otwarcie
Mocą jedynie władzy mej i woli.
(…) muszÄ™ raczej
Udawać boleść nad upadkiem tego,
Którego strącę. W takiej koniunkturze
Wzywam pomocy waszej i powierzam
Wam wykonanie dzieła, które winno
Przed okiem świata pozostać ukryte,
Dla wielu ważnych powodów”.
Widać w tej wypowiedzi, że Makbet stał się wyrachowanym zbrodniarzem, dla którego nie liczy się nic poza utrzymaniem swojej władzy. Nie zawahał się ani przez moment wydać wyroku śmierci na swojego przyjaciela. Podobny wyrok wydał na bezbronną Lady Makduf i jej małego synka. Przemiana, jaka zaszła w Makbecie, od szlachetnego rycerza do tyrana, jest przykładem działania psychologii zbrodni.
Jednak bohater przekonał się na własnej skórze, że trudno być katem. Wyrzuty sumienia dręczyły go niemal nieustannie, nie pozwalając mu zapomnieć o straszliwych zbrodniach, jakie popełnił. Uniemożliwiały mu one także rozkoszowanie się władzą, Makbet nie celebrował objęcia tronu. Męczony duchami przeszłości staczał się w otchłań szaleństwa. Dla głównego bohatera nie ma odkupienia, musi ponieść karę za popełnione zbrodnie.
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies