Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nowele Orzeszkowej
Motyw dziecka
Tytułowy bohater ma ponad dwa lata i cechuje go szczególna ciekawość i chęć poznawania świata - jak przystało na wszystkie maluchy w tym wieku. Fascynuje go otaczająca rzeczywistość. Podziwia przyrodę, każdy jej „twór” wart jest uwagi: mała sikorka, wróble, kwiaty maku, niezapominajki. Świat jednak skrywa wiele niebezpieczeństw, o których malec nie wie. Gdy matka chłopca ciężko pracuje, on wciela się w rolę mini naukowca, badacza i sam zamierza odkrywać uroki otoczenia. Rodzicom brakuje czasu, by być jego „przewodnikami”, dworskie dziewczęta wcale nie zauważają Tadeusza, wieśniaczki popędzane przez namiestnika, wyrywają zielsko. Nikt nie zaprząta sobie głowy dzieckiem, a ono zostaje samo, bez opieki. Nieszczęście, które mu się przytrafia, to przestroga przed podobnymi sytuacjami.
Motyw śmierci
Niewielka nowela Orzeszkowej traktuje o śmierci małego chłopca. Dziecko ginie w sposób tragiczny – przypadkiem tonie w sadzawce. Jego śmierć jest poniekąd konsekwencją poznawania świata – zaciekawiony Tadeusz ściga sikorkę, brnie przez „las maku”, zrywa błękitnookie niezapominajki i wpada do wody. Śmierć odbywa się w zupełnej ciszy i kontrastuje z pełnym życia krajobrazem: pracą w polu, nawoływaniami namiestnika, szumiącymi trawami, fruwającymi nad wodą ptakami. Przyroda pozostaje obojętna wobec faktu śmierci dziecka, podobnie posąg Najświętszej Panny, przed którym niedawno matka Tadeusza polecała syna opiece boskiej. Śmierć jawi się więc jako tragiczne fatum, wypełnienie niewiadomego przeznaczenia, można ją postrzegać również w kategorii procesu „wpisanego” w cykl natury.
Motyw rodziny
Przykładem rodziny w noweli Orzeszkowej są Chwedora, Klemens i ich jedyny syn – Tadeusz. Narodziny dziecka umocniły więzi małżeńskie między Chwedorą i Klemensem. Mężczyzna, zostawszy ojcem, począł bardzie szanować żonę, przestał również nadużywać alkoholu, zmienił się: „Jedynym było, po kilku latach małżeństwa przyszło na świat jako anioł pokoju, bo Klemens odkąd miał syna, szanować zaczął jego matkę i nigdy już pomiędzy nimi ani kłótni nie bywało, ani nawet trwogi o przyszłość. Ojciec dla miłości dziecka zaprzysiągł, że wódki ustami nie dotknie, i dotrzymał przysięgi.”
Rodzice kochają jedynaka, czasem karcą go, ale w ich uczuciach nie ma gniewu, jest za to troska i miłość. We trójkę tworzą obraz szczęśliwej rodziny, ich szczęście zniweczy jednak śmierć ukochanego dziecka. Motywy literackie w noweli „Tadeusz”
Autor: Ewa PetniakMotyw dziecka
Tytułowy bohater ma ponad dwa lata i cechuje go szczególna ciekawość i chęć poznawania świata - jak przystało na wszystkie maluchy w tym wieku. Fascynuje go otaczająca rzeczywistość. Podziwia przyrodę, każdy jej „twór” wart jest uwagi: mała sikorka, wróble, kwiaty maku, niezapominajki. Świat jednak skrywa wiele niebezpieczeństw, o których malec nie wie. Gdy matka chłopca ciężko pracuje, on wciela się w rolę mini naukowca, badacza i sam zamierza odkrywać uroki otoczenia. Rodzicom brakuje czasu, by być jego „przewodnikami”, dworskie dziewczęta wcale nie zauważają Tadeusza, wieśniaczki popędzane przez namiestnika, wyrywają zielsko. Nikt nie zaprząta sobie głowy dzieckiem, a ono zostaje samo, bez opieki. Nieszczęście, które mu się przytrafia, to przestroga przed podobnymi sytuacjami.
Motyw śmierci
Niewielka nowela Orzeszkowej traktuje o śmierci małego chłopca. Dziecko ginie w sposób tragiczny – przypadkiem tonie w sadzawce. Jego śmierć jest poniekąd konsekwencją poznawania świata – zaciekawiony Tadeusz ściga sikorkę, brnie przez „las maku”, zrywa błękitnookie niezapominajki i wpada do wody. Śmierć odbywa się w zupełnej ciszy i kontrastuje z pełnym życia krajobrazem: pracą w polu, nawoływaniami namiestnika, szumiącymi trawami, fruwającymi nad wodą ptakami. Przyroda pozostaje obojętna wobec faktu śmierci dziecka, podobnie posąg Najświętszej Panny, przed którym niedawno matka Tadeusza polecała syna opiece boskiej. Śmierć jawi się więc jako tragiczne fatum, wypełnienie niewiadomego przeznaczenia, można ją postrzegać również w kategorii procesu „wpisanego” w cykl natury.
Motyw rodziny
Przykładem rodziny w noweli Orzeszkowej są Chwedora, Klemens i ich jedyny syn – Tadeusz. Narodziny dziecka umocniły więzi małżeńskie między Chwedorą i Klemensem. Mężczyzna, zostawszy ojcem, począł bardzie szanować żonę, przestał również nadużywać alkoholu, zmienił się: „Jedynym było, po kilku latach małżeństwa przyszło na świat jako anioł pokoju, bo Klemens odkąd miał syna, szanować zaczął jego matkę i nigdy już pomiędzy nimi ani kłótni nie bywało, ani nawet trwogi o przyszłość. Ojciec dla miłości dziecka zaprzysiągł, że wódki ustami nie dotknie, i dotrzymał przysięgi.”
Motyw pracy
Pisarka nawiązuje do pozytywistycznego postulatu pracy, wyobrażając ciężką pracę wiejskich kobiet oraz zajęcie parobka (orka). W tym kontekście umieszcza próżne dworskie damy, które swoją bezczynnością, „celebrowaniem” nieużytecznych zajęć przyczyniają się niejako do tragedii rodzinnej.
Motyw przyrody
Wizja przyrody w Tadeuszu jest wręcz sielankowa: „Na obszerne, szczelnie pozamykane budynki, na trawę zroszoną i wzdymającą się szorstkimi krzakami łopuchu, chrzanu i ostu, na klomby z przekwitłych bzów i kwitnących głogów, na białe ścieżki w różne kierunki śród zieleni wydeptane i otaczające dziedziniec niskie opłotki spadała olbrzymia, jednolita złota płachta słonecznego światła, cała drgająca miliardami iskier i w głębokiej ciszy powietrza rozśpiewana głosami niewidzialnie prawie poruszających się liści i niewidzialnych śród liści ptaków i owadów.” Bukoliczny obraz świata nie zapowiada katastrofy. Wśród przepysznego krajobrazu, polną drogą wędrują matka i dziecko. W trakcie wędrówki zatrzymują się przed święta figurą na modlitwę, a potem rozmawiają z napotkanym Klemensem. Wizerunek szczęśliwej rodziny współgra z pogodną wizją natury i świata, lecz harmonia ta zostaje zachwiana w momencie śmierci chłopca. Przyroda „nie reaguje” na nieszczęście, ale pozostaje ono szramą na jej nieskazitelnym uroku. W ten sposób tworzy się kontrast. Nagła śmierć dziecka deformuje piękno natury i nabiera tragicznego wyrazu.
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies