Termopile polskie - interpretacja i analiza ostatnidzwonek.pl
Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Współczesność

Termopile polskie - interpretacja i analiza

Autor: Karolina Marlêga

Wbrew konotacji, jakie pociÄ…ga za sobÄ… tytuÅ‚ wiersza Tadeusza Różewicza, „Termopile polskie” nie sÄ… poetyckim pomnikiem powielanej w legendach wizji bohaterskiej Å›mierci na polu walki. WrÄ™cz przeciwnie – podmiot opisuje fizjologiczny wymiar umierania, wiersz razi brutalnoÅ›ciÄ… i naturalizmem opisu, nie odnajdziemy w nim aury malowniczego bohaterstwa. Z caÅ‚ego tekstu przebija surowa, charakterystyczna dla poety forma.
„W tradycyjnym sylabicznym czy sylabotonicznym wierszu rymowanym, naszpikowanym efektownymi Å›rodka mi artystycznymi i patosem groza i potworność przybraÅ‚yby formÄ™ hieratycznego wspomnienia o polegÅ‚ych. Wiersz Różewicza jest na tym tle zupeÅ‚nie inny. Te niepokojÄ…ce treÅ›ci i obrazy zostaÅ‚y przedstawione w wierszach pozbawionych znaków interpunkcyjnych, pisanych eliptycznymi strukturami skÅ‚adniowymi, dzielÄ…cych wypowiedź na wersy o różnej dÅ‚ugoÅ›ci, uzależnionej od znaczenia fraz i słów. Różewicz posÅ‚uguje siÄ™ czÄ™sto kontrastem, aluzjÄ… kulturowÄ…, literackÄ…, biblijnÄ…. OdwoÅ‚uje siÄ™ do tradycji, by wskazać odejÅ›cie od niej (od wartoÅ›ci, religii, estetyki), które sygnalizuje również przez niezwykÅ‚Ä… poetykÄ™ wierszy zbliżonych pod wzglÄ™dem jÄ™zykowym do prozy. Ascetyzm formalny utworów jest jak najbardziej Å›wiadomym zabiegiem twórcy. On sam mówiÅ‚ o tym w 1958 r.: Muzyka – dźwiÄ™k i obraz – metafora wydaÅ‚y mi siÄ™ nie skrzydÅ‚ami, które unoszÄ… poezjÄ™ od twórcy do odbiorcy, ale balastem, który należy odrzucić, aby poezja mogÅ‚a siÄ™ podnieść i stać siÄ™ na razie zdolna nie do dalszego lotu, ale do dalszego życia” (Teodor Farent, „Poezje Tadeusza Różewicza”, Lublin 2007).

Zaliczany do grona liryki opisowej utwór już od pierwszej strofy magnetyzuje odbiorcę realizmem przedstawianej sytuacji oraz plastycznością i dosłownością opisu:
„Te gÅ‚owy ciosane Å‚opatÄ…
jak meduzy z purpurowym rdzeniem

pomykajÄ…
w pÅ‚ytkiej nocy w pamiÄ™ci”.

GÅ‚owy walczÄ…cych polegÅ‚ych żoÅ‚nierzy sÄ… porównane przez podmiot do „meduzy z purpurowym rdzeniem”. Zwrócenie uwagi na intensywny, purpurowy kolor „rdzenia” jest metaforÄ… spÅ‚ywajÄ…cych krwiÄ… sylwetek ludzkich. Stylistyka opisu i przywoÅ‚ywane obrazy zdeformowanych ciaÅ‚ przypominajÄ… malarstwo surrealistów, oparte na logice snu czy metaforyce halucynacji.
Liczba ofiar jest ogromna, zwłoki zapełniają ulice, szczątki ciał są porozrzucane w różnych kierunkach:
„PÅ‚askie mury obrastaÅ‚y
mózgami
kipiały prute salwami arterie
Przebite na ciemność oczy
usta na ukos”.

PeÅ‚ne ekspresji i dynamizmu czasowniki „obrastaÅ‚y” oraz „kipiaÅ‚y” wzmacniajÄ… przekaz. PodobnÄ… rolÄ™ peÅ‚ni epitet: „przebite (…) oczy” oraz obecne w caÅ‚ym wierszu pomieszanie czasu teraźniejszego oraz przeszÅ‚ego. Relacjonowane wydarzenia z przeszÅ‚oÅ›ci dziÄ™ki temu wydajÄ… siÄ™ bardziej autentyczne, a dystans miÄ™dzy nadawcÄ… a odbiorcÄ… ulega spÅ‚yceniu.

W kolejne strofie podmiot przywoÅ‚uje „Twarze matek”, które obserwujÄ…c wojennÄ… rzeczywistość, „notowaÅ‚y” wstrzÄ…sajÄ…ce obrazy, zmieniajÄ…ce siÄ™ niczym filmowe klatki, co wzmacnia obecne wyliczenie:
„MÅ‚ody skopany rozkraczony
z sinym kroczem
krzyczy”.

Obraz młodego człowieka, która leży pobity do nieprzytomności na ulicy jest niezwykle sugestywny. Jego drastyczność wzmacniają skumulowane epitety.

Niczym w pierwszej, uważanej przez niektórych za kultowÄ… scenie z filmu Stevena Spielberga „Szeregowiec Ryan”, przedstawiajÄ…cej lÄ…dowanie aliantów w Normandii, tak samo podmiot wspomina partyzanta, „dźwigajÄ…cego” „flaki niebieskie”, który:
„rozwalony na polu chwaÅ‚y
polegÅ‚”.

Podobny los spotkaÅ‚ „miedzianowÅ‚osego żyda”, który:

strona:    1    2  

Zobacz inne artykuły:

Baczyński Krzysztof Kamil
Samotność - interpretacja i analiza
Samotność - geneza
Romantyczność - analiza i interpretacja
Romantyczność - geneza
Elegia... (o chłopcu polskim) - analiza
Elegia... (o chłopcu polskim) - interpretacja
Elegia... (o chłopcu polskim) - geneza
Z głową na karabinie - analiza
Z głową na karabinie - interpretacja
Z głową na karabinie - geneza
Historia - analiza i interpretacja
Historia - geneza
Pokolenie (Do palców przymarzły struny...) - analiza i interpretacja
Pokolenie (Wiatr drzewa spienia...) - analiza i interpretacja

Barańczak Stanisław

Białoszewski Miron
Miron Białoszewski jako poeta-lingwista
Miron Białoszewski jako piewca rupieci
Mironczarnia – interpretacja i analiza
Rozprawa o stolikowych baranach - interpretacja i analiza
Leżenia - interpretacja i analiza
Namuzowywanie - interpretacja i analiza
Karuzela z madonnami - interpretacja i analiza
Szare eminencje zachwytu - interpretacja i analiza
Podłogo, błogosław! - interpretacja i analiza

Broniewski Władysław
Soldat inconnu - interpretacja
Bagnet na broń - analiza i interpretacja
Zestawienie „Ballad i romansów” z „RomantycznoÅ›ciÄ…” Adama Mickiewicza
Ballady i romanse - analiza
Ballady i romanse - interpretacja
Soldat inconnu - analiza

Bursa Andrzej
Nauka chodzenia - interpretacja i analiza

Grochowiak Stanisław
Czyści - analiza i interpretacja
Płonąca żyrafa - analiza i interpretacja
Ikar - analiza i interpretacja
Lekcja anatomii - analiza i interpretacja

Herbert Zbigniew
Raport z oblężonego miasta - geneza
Tren Fortynbrasa - interpretacja i analiza
Powrót prokonsula - analiza
Powrót prokonsula - interpretacja
Powrót prokonsula - geneza
U wrót doliny - analiza
U wrót doliny - interpretacja
U wrót doliny - treść
U wrót doliny - geneza
Apollo i Marsjasz - analiza
Apollo i Marsjasz - interpretacja
Apollo i Marsjasz - geneza
Przesłanie Pana Cogito - analiza
Przesłanie Pana Cogito - interpretacja
Przesłanie Pana Cogito - geneza
Potęga smaku - geneza
Potęga smaku - analiza
Potęga smaku - interpretacja
Raport z oblężonego miasta - analiza i interpretacja

Konarski Feliks
Czerwone maki... - interpretacja i analiza
Czerwone maki... - geneza

Lechoń Jan
Herostrates - interpretacja
Herostrates - analiza
Herostrates - geneza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - analiza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - interpretacja
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - geneza

Miłosz Czesław
Ogrodnik - analiza
Ogrodnik - interpretacja
Ogrodnik - geneza
Walc - analiza
Walc - interpretacja
Walc - geneza
Obłoki - interpretacja i analiza
Obłoki - geneza
Który skrzywdziłeś - analiza
Który skrzywdziłeś - interpretacja
Który skrzywdziłeś - geneza
Piosenka o końcu świata - analiza
Piosenka o końcu świata - interpretacja
Piosenka o końcu świata - geneza
W Warszawie - interpretacja i analiza
W Warszawie - geneza
Campo di Fiori - analiza
Campo di Fiori - interpretacja
Campo di Fiori - geneza
Ars poetica? - analiza
Ars poetica? - interpretacja

PrzyboÅ› Julian
Póki my żyjemy - analiza
Póki my żyjemy - interpretacja
Póki my żyjemy - geneza
Widzenie katedry w Chartres - analiza
Widzenie katedry w Chartres - interpretacja
Widzenie katedry w Chartres - geneza
Notre Dame - analiza
Notre Dame - interpretacja
Notre Dame - geneza
Z Tatr - analiza
Z Tatr - interpretacja
Z Tatr - geneza

Różewicz Tadeusz
Bez – interpretacja i analiza
List do ludożerców - interpretacja i analiza
Ocalony - analiza
Ocalony - interpretacja
Warkoczyk - analiza
Warkoczyk - interpretacja
Lament - analiza
Lament - interpretacja
Lament - geneza
Drewno - analiza
Drewno - interpretacja
Matka powieszonych - interpretacja i analiza
Matka powieszonych - geneza
Strach - interpretacja i analiza
Powrót - interpretacja i analiza
Powrót - geneza
Termopile polskie - interpretacja i analiza
Termopile polskie - geneza

Stachura Edward
Wędrówką życie jest człowieka - analiza i interpretacja
Życie to nie teatr - analiza i interpretacja

Szymborska Wisława
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - interpretacja i analiza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - geneza
Utopia - interpretacja i analiza
Utopia - geneza
Niektórzy lubią poezję - analiza
Niektórzy lubią poezję - interpretacja
Sto pociech - analiza
Sto pociech - interpretacja
Sto pociech - geneza
Cebula - analiza
Cebula - interpretacja
Nic dwa razy - analiza
Nic dwa razy - interpretacja
Nic dwa razy - geneza
Jeszcze - analiza
Jeszcze - interpretacja
Jeszcze - motyw Holocaustu
GÅ‚os w sprawie pornografii - analiza
GÅ‚os w sprawie pornografii - intepretacja
GÅ‚os w sprawie pornografii - geneza
Dwie małpy Bruegla - interpretacja i analiza
Dwie małpy Bruegla - geneza
Atlantyda - interpretacja i analiza
Atlantyda - geneza
Koniec i poczÄ…tek - analiza
Koniec i poczÄ…tek - interpretacja
Koniec i poczÄ…tek - geneza
Kot w pustym mieszkaniu - analiza
Kot w pustym mieszkaniu - interpretacja
Kot w pustym mieszkaniu - geneza

Twardowski Jan
O spacerze po cmentarzu wojskowym - interpretacja i analiza
Przezroczystość - interpretacja i analiza
szukam - analiza
szukam - interpretacja
za szybko - analiza
za szybko - interpretacja
Åšpieszmy siÄ™ - interpretacja
Åšpieszmy siÄ™ - geneza
samotność - analiza
samotność - interpretacja

Wojaczek Rafał
Ojczyzna - analiza
Ojczyzna - interpretacja
Ojczyzna - geneza
Martwy język - interpretacja i analiza
Martwy język - geneza

Inne



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies