Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Dwudziestolecie miedzywojenne

Biografia Józefa Czechowicza

Autor: Jakub Rudnicki

życie sen krótki

Urodził się 13 marca 1903 roku w Lublinie. Jego ojciec Paweł Czechowicz pracował jako woźny w Banku Handlowym. Przyszły poeta dorastał w ubogiej proletariackiej rodzinie, która jednak dbała o to, by dzieci wyrosły na przedstawicieli inteligencji. Miał nieszczęśliwe dzieciństwo. Mieszkał wraz z matką, starszą siostrą Kazimierą i bratem Stanisławem w lubelskiej suterenie. Ojciec – woźny sądowy – zmarł w trakcie trwania choroby psychicznej, która spowodowała, że usiłował wymordować całą swoją rodzinę. Wydarzenie to odcisnęło się na psychice poety. Matkę bardzo kochał, o czym świadczy szereg jej poświęconych wierszy. Brat, który wprowadził go w twórcze środowisko, zmarł na gruźlicę. Wobec ludzi był nieufny. Nie miał radosnej i prostolinijnej natury, był pełen kompleksów, podatny na melancholię i skłonny do rozdrażnień.

W 1917 roku ukończył z wyróżnieniem rosyjską szkołę elitarną, a następnie wstąpił do seminarium nauczycielskiego w Lublinie. Jednak świadectwo ukończenia seminarium nie uprawniało do podjęcia studiów, ale zezwalało na zatrudnienie Czechowicza w charakterze wiejskiego nauczyciela. Poeta ukończył jeszcze roczny Kurs Nauczycielski w Lublinie. Wykształcenie Czechowicza było dość nietypowe wśród poetów międzywojnia. To, że nie studiował wynikało przede wszystkim z trudnej sytuacji rodziny, która pogorszyła się dodatkowo po śmierci ojca.

W 1920 roku, w wieku siedemnastu lat, Czechowicz zgłosił się na ochotnika do armii i wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1921 roku rozpoczął pracę jako wiejski nauczyciel w Słobódce na Wileńszczyźnie. Dwa lata później przeprowadził się do Włodzimierza, aby pracować w tamtejszej szkole powszechnej. Potrzeby twórcze bardzo wcześnie zaczęły kiełkować w poecie. Poeta wrażliwy był na piękno słowa poetyckiego, cechowała go delikatność uczuć i infantylizm. Był niewątpliwie flegmatykiem, dlatego nic nie robił pospiesznie. Nie zdradzał ochoty do polemik, nie miał do tego zdolności.

Debiutował w piśmie założonym przez Wacława Gralewskiego - „Reflektor” - Opowieścią o papierowej koronie. „Reflektor” to pismo artystyczno - literackie ukazujące się od czerwca 1923 roku. Redaktorami czasopisma byli Wacław Gralewski i Konrad Bielski. Czasopismo było drukowane w drukarniach: „Udziałowa” i „Sztuka”. Ukazały się 4 numery czasopisma w okresie od czerwca 1923 do maja 1925 roku.
Czasopismo, z którym związał się poeta na następne kilka lat, ściśle współpracowało z „Almanachem Nowej Sztuki”. To awangardowe środowisko ukształtowało Czechowicza jako poetę. W kolejnych numerach ukazały się jego wiersze (zabawa) i recenzja. Wraz z Bielskim, Grędzińskim i Gralewskim tworzyli wyjątkowy kwartet poetyckiego Lublina. Gdy pismo przestało wychodzić i ustała działalność „Reflektora” Czechowicz i Grędziński wyjechali do Warszawy. Również dzięki „Reflektorowi” w 1927 roku ukazał się pierwszy tomik jego wierszy Kamień.

Gorzkie doświadczenia społeczne, wojenne, lęk przed chorobą oraz pasja samokształcenia wywarły znaczący wpływ na twórczość poety. Wciąż pracował jako nauczyciel. W 1926 roku przeniósł się do Lublina, gdzie pracował w szkole specjalnej. Dzięki stypendium Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego rok 1930 spędził w Paryżu. Po powrocie już nie wrócił do zawodu nauczyciela, podejmując pracę dziennikarską. Został redaktorem dodatku literackiego dziennika „Ziemia Lubelska” oraz redaktorem „Kuriera Lubelskiego”.

W 1933 roku przeniósł się do Warszawy. W stolicy redagował takie pisma jak „Zet”, a następnie „Głos Nauczycielski”, „Płomyczek” i „Miesięcznik Literatury i Sztuki”. Pracował również w Polskim Radiu.

Drugi tom jego poezji Dzień jak co dzień ukazał się nakładem czasopisma „Kwadryga” w Warszawie w 1930 roku. Uważa się, że zbiór ten stanowi pomost między poezją awangardową lat dwudziestych a Drugą Awangardą. Poeta stał się postacią centralną dla stołecznego środowiska nowej fali awangardzistów wywodzących się głównie z prowincji. W latach trzydziestych ubiegłego wieku ukazały się następujące tomy jego poezji: Ballada z tamtej strony, Stare kamienie, W błyskawicy, Nic więcej, Arkusz poetycki, Nuta człowiecza. W ostatnim tomie dominowały wątki katastroficzne, z których do dziś słynie poezja Czechowicza.

strona: 1 2