Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Mitologia

Pochodzenie i kształtowanie się mitów

Autor: Jakub Rudnicki

Mity powstały z próby uporządkowania świata, z potrzeby poczucia bezpieczeństwa, a więc jednej z podstawowych potrzeb każdego człowieka zapewniającej mu szczęśliwe, pełne życie. Innym źródłem powstania opowieści o bogach i herosach były marzenia ludzi o bohaterach, wielkich czynach, podróżach i przygodach.

„Grek odczuwał wokół siebie rozległe i potężne życie sił tajemniczych. Drzewa rosną jakby cudem, a cichy szmer liści jest ich mową; rzeki płyną w jakąś dal nieznaną, a ich wody są dobrodziejstwem dla użyźnionej gleby; ogień rodzi się, pożera swój pokarm i umiera; wiatr goni ponad górami z wyciem złowróżbnym — zewsząd wychodzą na wpół określone postacie, przed którymi człowiek pierwotny korzy się i drży. Chcąc je poznać, chcąc wejść z nimi jakoby w zażyłość, nadaje im imiona i otacza się w końcu nieprzebranym mnóstwem bogów.
Najlichsza wioska w Grecji posiadała jakieś własne bóstwo, które mogło być nie znane w sąsiedniej osadzie. Każde zjawisko, niemal każda czynność miała swego patrona. Imiona tych bożków do specjalnych poruczeń przeważnie zaginęły, w chwili gdy w Grecji zapanowali bogowie olimpijscy, którzy przejęli na siebie ich funkcje i atrybuty.” – J. Parandowski „Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian”, Warszawa 1984, s. 8-9

Jednym z głównych powodów powstania mitów była chęć wyjaśnienia zjawisk i natury otaczającej człowieka. Służyły temu mity ajtiologiczne. Za główny mit ajtiologiczny uznaje się opowieści o stworzeniu świata i ludzi. Inne tłumaczyły powstanie gwiezdnych konstelacji, powstanie poszczególnych gatunków zwierząt i roślin oraz natury nieożywionej, z którą człowiek stykał się na co dzień. Oprócz tego wiele mitów tłumaczyło sens prastarych obrzędów religijnych, których znaczenie zostało już dawno zapomniane (składanie bogom tłuszczu i kości – mit o Prometeuszu). Niektóre tłumaczyły dawniejszą, istniejącą przed antropomorficzną, formę kultu bogów pod postacią zwierząt. Inne związane były z lokalnymi obrzędami związanymi z grobami herosów.
Wiele mitów ma charakter czysto literacki, jak na przykład „Odyseja” przypominająca bardziej opowieści awanturnicze. Innym przykładem są mity o Heraklesie przywodzące na myśl parodię lub utwór satyryczny. Wśród mitów odnajdziemy także moralizujące przypowieści.

Na kształt mitów wpłynęły też kontakty z innymi cywilizacjami i ludami. Już od mykeńskich czasów Grecy często kontaktowali się między innymi z ludami Egiptu, Syrii, Azji Mniejszej. Kontakty te nie mogły nie mieć wpływu na kształt mitów i ich bohaterów. Motyw walki herosa z dzikimi zwierzętami ma liczne analogie w kulturach Bliskiego Wschodu. Orientalny charakter mają stwory takie jak Sfinks czy gryf. Ze Wschodu też pochodzą takie postaci, jak Dionizos, Danaos czy Kadmos.

Zobacz inne artykuły:

Inne
Mitologia grecka - wprowadzenie
Czym są mity?
Historia założenia Rzymu – streszczenie
Powrót Odyseusza do Itaki – streszczenie
Historia wojny trojańskiej – streszczenie
Mit o Heraklesie – streszczenie
Mit o Orfeuszu i Eurydyce – streszczenie
Mit o Dedalu i Ikarze – streszczenie
Mit o Syzyfie – streszczenie
Mit o Prometeuszu – streszczenie
Mit o Demeter i Korze – streszczenie
Cztery wieki ludzkości – streszczenie
Mit o narodzeniu świata i bogów – streszczenie
Pochodzenie i kształtowanie się mitów
Podział mitów
Religia grecka i mity
Ponadczasowość i uniwersalizm mitów greckich
Archetypowe postaci mitologiczne
Frazeologia związana z mitami
Mityczna topografia
Mitologia – bibliografia
Nawiązania do mitologii w literaturze
Rzymscy bogowie (panteon)
Herosi i bohaterowie mitologii
Muzy i ich atrybuty



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies