Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Biblia

Przypowieść jako gatunek literacki

Autor: Jakub Rudnicki

Przypowieść (zwana także parabolą) to gatunek literacki o charakterze moralizatorskim. Posiada narrację, jednak przedstawione postaci i zdarzenia nie są istotne same w sobie, lecz mają obrazować uniwersalne prawdy o człowieku i jego egzystencji, a także określone postawy wobec świata i innych ludzi. Świat przedstawiony przypowieści to zbiór sytuacyjnych wykładników jakiejś ogólnej prawdy moralnej, filozoficznej czy religijnej. Nieraz przypowieść posiada rozwiniętą fabułę, jednak jej przebieg jest schematyczny, podporządkowany nadrzędnemu sensowi, jaki niesie z sobą utwór. Interpretując przypowieść należy odejść od dosłownego sensu i odkryć znaczenie przenośne (alegoryczne) wiążące się najczęściej z określoną prawdą moralną.
»Greckie słowo parabole, które my tłumaczymy jako „przypowieść” jest w Piśmie świętym odpowiednikiem hebrajskiego maszal, ale ów „maszal” ma bardzo różne znaczenia. Może to być przysłowie […], powiedzenie mędrca […] lub nawet zagadka, jak również to, co my nazywamy przypowieścią, metaforą, alegorią. Stąd i w naszych przekładach biblijnych nie każda „przypowieść” należy ściśle do tego właśnie gatunku literackiego, a niekiedy zdarza się i tak, że rzeczywista przypowieść jest określona innym językiem.« A. Świderkówna, „Rozmowy o biblii. Opowieści i przypowieści”, Warszawa 2006, s. 127

Według Ojca Augustyna Jankowskiego przypowieść to: „oparte na podobieństwie opowiadanie zmyślone, lecz w zasadniczych swych rysach prawdopodobne, które bma na celu wyświetlenie w stopniu dostępnym dla człowieka tajemnicy Królestwa Bożego, jego istoty i wymagań stawianych człowiekowi”. Przypowieści były ulubionymi formami nauczania Jezusa, które koncentrowało się na Królestwie Bożym.
„Istotą przypowieści jest porównanie dwóch składników […]. Pierwszy z nich jest obrazem wziętym z życia codziennego, z rzeczywistości znanej rozmówcy lub czytelnikowi. Drugi składnik czy człon przypowieści nie jest już tak dostępny zmysłom, gdyż leży w sferze pojęciowej i do tego niedostępnej poznaniu rozumowemu. Rzeczy konkretne i znane z obrazu rzeczywistości doświadczalnej w takim zestawieniu mają za zadanie ilustrować prawdę wyższego rzędu, duchową, nadprzyrodzoną. Parabola więc to rozbudowane porównanie, oparte na podobieństwie, jakie zachodzi miedzy bardzo różnymi płaszczyznami rzeczywistości.” A. Jankowski OSB, „Królestwo Boże w przypowieściach”, Tyniec 1997, s. 12-13.
Przypowieść składa się z dwóch członów: pierwszy ukazuje rzeczywistą historię, wydarzenie, którą odbiorcy mogą zrozumieć na podstawie własnej wiedzy lub doświadczeń, zaś drugi polega na wyciągnięciu ogólnego i uniwersalnego wniosku (często dotykającego zagadnień moralnych) wynikającego z przedstawionej opowieści. W interpretacji przypowieści musimy się ograniczyć jedynie do tego, co stanowi o podobieństwie obu członów. Każda przypowieść ma za zadanie skłonić człowieka do zastanowienia się nad własnym postępowaniem i wyciągnięcia wniosków na przyszłość.


Zobacz inne artykuły:

Inne
Podział ksiąg biblijnych
Przypowieść o miłosiernym Samarytaninie - analiza i interpretacja
Przypowieść o synu marnotrawnym - analiza i interpretacja
Apokalipsa św. Jana – streszczenie i opracowanie
Hymn o miłości św. Pawła – analiza i interpretacja
Pieśń nad Pieśniami – analiza i interpretacja
Księga Koheleta – streszczenie i opracowanie
Księga Hioba – streszczenie i opracowanie
Opis stworzenia świata i człowieka według Księgi Rodzaju
Języki Biblii i przekłady
Gatunki literackie w Biblii
Symbolika biblijna
Bohaterowie Nowego Testamentu
Bohaterowie Starego Testamentu
Stylizacja biblijna
Zwroty frazeologiczne w Biblii
Biblia jako dzieło kulturotwórcze
Bibliografia do Biblii
Nawiązania do Biblii w literaturze
Przypowieść jako gatunek literacki
Ewangelia jako gatunek literacki
Psalm jako gatunek literacki



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies