Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Cudzoziemka

Kompozycja i struktura „Cudzoziemki” Marii Kuncewiczowej

Autor: Dorota Blednicka

Walorami artystycznymi „Cudzoziemki” są: spójna kompozycja, dwutorowość narracji i czasu, psychologizm postaci, wykorzystanie motywów muzycznych.
Czytelnik, zagłębiając się w kolejne rozdziały powieści Marii Kuncewiczowej „Cudzoziemka”, składa w całość obraz życia i osobowości głównej bohaterki utworu, Róży Żabczyńskiej. Portret ten jest nader skomplikowany, złożony przede wszystkim z wewnętrznych stanów psychiki kobiety – niespełnionej artystki, nieszczęśliwej żony, zaborczej matki i porzuconej przez jedynego mężczyznę, którego kochała, dziewczyny. Jest to obraz bogaty, wręcz fascynujący w swej różnorodności i formie. Autorka, dzięki mistrzowskiemu połączeniu kilku technik pisarskich, daje odbiorcy dzieła świadectwo prawdziwej ludzkiej egzystencji i dokonuje świetnej analizy psychologicznej natury człowieka. „Cudzoziemkę” można by traktować jako powieść biograficzną, lecz jej największym walorem staje się nowatorstwo, dzięki któremu Kuncewiczowa zyskała uznanie czytelników i sławę jednej z najwybitniejszych pisarek dwudziestolecia międzywojennego.

O wyjątkowości powieści pod względem artystycznym świadczy kilka czynników. „Cudzoziemka” nie jest wyłącznie historią Róży Żabczyńskiej, niespełnionej kobiety, której można by zarzucić banalność i pospolitość. Opowieść o skrzypaczce zyskuje i urasta do rangi intrygującej i oryginalnej dzięki formie, w jakiej została uchwycona. Utwór Kuncewiczowej wybiega poza ramy zwykłej książki i przede wszystkim ukazuje skomplikowane charakter człowieka. Pisarka wykorzystuje psychoanalizę, aby zbadać tajemnice duszy bohaterki. Posługuje się dwutorowością czasu i narracji, motywami muzycznymi i bogatymi środkami językowymi, które sprawiają, że akcja utworu jest zwarta i doskonale skomponowana.

Zasadniczym walorem artystycznym powieści jest sztukateryjna kompozycja. Od pierwszej do ostatniej sceny „Cudzoziemki” treść jest w pełni zwarta i kompletna. Wszystko jest kunsztownie dobrane, poukładane, nie ma tu ani jednego zbędnego wątku czy też fragmentu. W początkowych rozdziałach autorka nakreśla główny problem utworu, jakim jest psychologiczna strona ludzkiej egzystencji, odartej z liryzmu, prawdziwej, wypełnionej szczęściem i cierpieniem. W kolejnych rozdziałach to, co zostało zarysowane wstępnie, zostaje rozwinięte i uzupełnione o kolejne szczegóły. To swoiste rozwinięcie akcji obfituje w liczne punkty kulminacyjne i niespodziewane zwroty. Czytelnik podąża za wspomnieniami Róży, odkrywając coraz to nowe aspekty jej życia i osobowości. Treść jest nasycona psychologizmem postaci i emocjonalizmem świata wewnętrznych przeżyć. Ze sobą równolegle współistnieją elementy przeszłości i teraźniejszości. W końcowych rozdziałach następuje samoistne rozwiązanie akcji. Śmierć głównej bohaterki przynosi ukojenie i zakończenie opowiadanej historii – Róża godzi się z życiem i ze sobą, a poprzez jej odejście przyszłość i teraźniejszość zespalają się w jedność.
Fabuła utworu przypomina strukturę snu lub marzenia na jawie. „Cudzoziemka” stanowi rodzaj seansu terapeutycznego głównej bohaterki, opiera się na grze swobodnych skojarzeń i wspomnień. Przenikające się wzajemnie dwie płaszczyzny czasu: teraźniejszości i przeszłości, uzupełniają portret Róży Żabczyńskiej, która w ciągu jednego dnia, jak się później okazuje ostatniego dnia życia, dzięki retrospekcjom z minionych lat dokonuje rozrachunku ze swoją przeszłością.

Obie płaszczyzny czasu Maria Kuncewiczowa połączyła ze sobą za pomocą wydarzeń, które w istotny sposób miały bezpośredni wpływ na losy skrzypaczki. Dwutorowość czasu jest ciekawym mechanizmem narracji. W ciągu kilku godzin czasu rzeczywistego powieści czytelnik poznaje całe, sześćdziesięcioletnie życie Róży, na które składają się różne epizody z jej przeszłości. Fragmenty przeszłości bohaterki odczytane razem dają pełny obraz jej osobowości. Płynne połączenie teraźniejszości i przeszłości stwarza niepowtarzalną i wyjątkową w odbiorze mozaikę tego, co było, z tym, co jest. Dzięki temu Róża dokonuje autoanalizy własnej psychiki, szuka przyczyn życiowej klęski. Takie ujęcie tematu powieści narzuciło formę utworu. Mimo pozornego nieładu narracja przedstawia fakty starannie wyselekcjonowane przez pisarkę, która chciała przede wszystkim ukazać doznania psychiczne postaci. Wszystko podporządkowane jest głównej bohaterce, która łączy wszystkie wątki akcji. Czas teraźniejszy jest czasem narratora, który ukazuje wydarzenia z ostatniego dnia życia bohaterki. Czas retrospektywny jest chaotyczny – wydarzenia nie są ukazane w porządku chronologicznym, lecz zostały przemieszane. Zapowiedzią powrotu do przeszłości stają się drobne elementy, które początkowo sprawiają wrażenie zbytecznych, lecz później okazują się zapowiedzią istotnego epizodu lub sceny. Kuncewiczowa często wykorzystuje powtórzenie tych samych elementów w różnych rozdziałach, które są klamrami spinającymi całość losów Róży na płaszczyźnie czasu rzeczywistego.

strona:    1    2  

Szybki test:

Walorami artystycznymi „Cudzoziemki” nie jest:
a) wykorzystanie motywów muzycznych
b) dwutorowość narracji i czasu
c) psychologizm postaci
d) ukazanie scen militarnych
Rozwiązanie

Fabuła utworu przypomina strukturę:
a) labityntu
b) koła
c) kręgów wodnych
d) marzenia na jawie
Rozwiązanie

Maria Kuncewiczowa wykorzystała technikę:
a) detektywistyczną
b) przeskoków linearnych
c) swobodnego kojarzenia
d) wolnych wyborów
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
Streszczenie szczegółowe „Cudzoziemki”
„Cudzoziemka” – streszczenie w pigułce
Kompozycja i struktura „Cudzoziemki” Marii Kuncewiczowej
Geneza „Cudzoziemki” Marii Kuncewiczowej
Główne wątki w „Cudzoziemce” Marii Kuncewiczowej
Czas i miejsce akcji „Cudzoziemki”
Tragizm postaci Róży - „Dwa imiona – dwa życia: pierwsze krótkie i prawdziwe; drugie wymyślone, długie, nadto długie… Pierwsze – kwiat, miłość i nieszczęście. Drugie: szacunek ludzi, honor, powolna śmierć duszy&#
„Cudzoziemka” – wyjaśnienie tytułu
„Cudzoziemka” jako powieść psychologiczna
Biografia Marii Kuncewiczowej
Maria Kuncewiczowa – kalendarium życia i twórczości
Motywy literackie w „Cudzoziemce”
Plan wydarzeń „Cudzoziemki”
Krytyka literacka o „Cudzoziemce” Marii Kuncewiczowej
Adaptacje „Cudzoziemki”
Najważniejsze cytaty z „Cudzoziemki”
Bibliografia




Bohaterowie
Róża Żabczyńska - charakterystyka postaci
Władysław – charakterystyka postaci
Marta – charakterystyka postaci
Adam – charakterystyka postaci



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies