Romantyzm

Mickiewicz Adam
Oda do młodości - interpretacja i analiza
Cisza morska - interpretacja i analiza
Stepy akermańskie - interpretacja i analiza
„Sonety krymskie” - streszczenie ogólne
Romantyzm „Sonetów krymskich”
Recepcja „Sonetów krymskich”
Język „Sonetów krymskich”
Problematyka „Sonetów krymskich”
Podział wewnętrzny „Sonetów krymskich”
Zmagania Mickiewicza z sonetem
Okoliczności powstania „Sonetów krymskich”
Polały się łzy - interpretacja i analiza
Nad wodą wielką i czystą - interpretacja i analiza
Snuć miłość - interpretacja i analiza
Liryki lozańskie - geneza i charakterystyka
Do matki Polki - interpretacja i analiza
Niepewność - interpretacja i analiza
Do M*** - interpretacja i analiza
Zima miejska - interpretacja i analiza
Lilje - interpretacja i analiza
Pani Twardowska - interpretacja i analiza
To lubię - interpretacja i analiza
Powrót taty - interpretacja i analiza
Rybka - interpretacja i analiza
Świtezianka - interpretacja i analiza
Ajudah - interpretacja i analiza
Świteź - interpretacja i analiza
Pielgrzym - interpretacja i analiza
Pierwiosnek - interpretacja i analiza
Czatyrdah - interpretacja i analiza
Ballady i romanse - opracowanie
Bajdary - interpretacja i analiza
Bakczysaraj - interpretacja i analiza
Widok gór ze stepów Kozłowa - interpretacja i analiza
Burza - interpretacja i analiza
Żegluga - interpretacja i analiza

Norwid Cyprian Kamil
Bema pamięci żałobny rapsod - interpretacja i analiza
Bema pamięci żałobny rapsod - wiadomości wstępne
Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie? - interpretacja i analiza
Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie? - wiadomości wstępne
Moja ojczyzna - interpretacja i analiza
Moja ojczyzna - wiadomości wstepne
Pielgrzym - interpretacja i analiza
Pielgrzym - wiadomości wstępne
Pióro - interpretacja i analiza
Pióro - wiadomości wstępne
W Weronie - interpretacja i analiza
W Weronie - wiadomości wstępne
Moja piosnka II - interpretacja i analiza
Do obywatela Johna Browne'a - interpretacja i analiza
Do obywatela Johna Browne'a - wiadomości wstępne
Fortepian Szopena - analiza
Fortepian Szopena - interpretacja
Fortepian Szopena - wiadomości wstępne

Słowacki Juliusz
Rozmowa z piramidami - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - motyw mogiły, grobu
Smutno mi Boże - interpretacja i analiza
Smutno mi, Boże! - wiadomości wstępne
Sowiński w okopach Woli - interpretacja i analiza
Sowiński w okopach Woli - wiadomości wstępne
Testament mój - interpretacja i analiza
Testament mój - wiadomości wstępne
Rozłączenie - interpretacja i analiza

Inne
Analiza porównawcza utworów „Oda do młodości” Adama Mickiewicza i „Do młodych” Adama Asnyka

Nazwa i ramy czasowe

Nazwa romantyzm wywodzi się od łacińskiego słowa romanus oznaczający język potoczny (w przeciwieństwie do klasycznej łaciny), romantyczny w późniejszych czasach znaczyło tyle co: tajemniczy, uczuciowy, niezwykły. W Europie epoka romantyzmu przypadła na i połowę XIX wieku, w Polsce za daty graniczne uważa się rok 1822 (ukazują się Ballady i romanse Mickiewicza) oraz 1863 (wybuch powstania styczniowego).

Podstawowe wyznaczniki epoki

  • zerwanie z racjonalizmem, zwrócenie uwagi na świat nadprzyrodzony, mistyczny, na znaczenie intuicji, wyobraźni i uczuć człowieka (uczucie stawiano wyżej niż rozum);

  • zaprzeczenie uniwersalizmowi klasycyzmu; powrót do oryginalności;

  • fascynacja kulturą ludową oraz najdawniejszymi dziejami państw;

  • nadawanie wielkiej roli takim wartościom, jak: wolność, młodość, indywidualizm.


Główne tematy, motywy i koncepcje romantyzmu

  • Irracjonalizm – pogląd przeciwstawiany myśleniu racjonalnemu; na pierwszym miejscy stawiający to co nieracjonalne, sprzeczne z logika, pojmowane poprzez wyobraźnię, imaginacje, bądź przeczuwane za pomocą intuicji; niesie przekonanie, że do świata realnego często wkradają się elementy fantastyczne;

  • Ludowość – zainteresowanie kulturą i obyczajami ludowymi, wykorzystywanie motywów ludowych w literaturze i sztuce;

  • Bohater byroniczny – wprowadzony do literatury przez Georga Byrona (m.in. Giaur), postać obdarzona tajemniczą biografią, skłócona ze światem, owładnięta silnymi namiętnościami;

  • Werteryzm – model postawy bohatera literackiego (pierwowzorem był Werter z epistolarnej powieści Goethego Cierpienia młodego Wertera. Cechowała go rozbudowana wyobraźnia nadwrażliwość, nadmierna uczuciowość, a także łatwość egzaltacji. Był to zazwyczaj nierozumiany przez innych samotnik odczuwający weltschmerz („ból świata – rozterki natury moralnej, filozoficznej, ontologicznej), najczęściej nieszczęśliwie zakochany. Niespełnienie prowadzi go często do samobójstwa;

  • Wallenrodyzm – słowo odnosi się do nazwiska głównego bohatera utworu Adama Mickiewicza – Konrada Wallenroda . Zakłada postawę bohatera w sytuacji tragicznej, który w imię wyższych idei łamie zasady moralne, postępuje nieetycznie (często przywdziewa maska, działa według zasady „trzeba być lisem i lwem”). Szlachetną ideą najczęściej jest chęć wyzwolenia ojczyzny. Złamanie zasad prowadzi najczęściej do osobistej klęski bohatera;

  • Mesjanizm – w polskim romantyzmie pogląd odwołujący się do osoby Mesjasza, zakładał on, iż Polska, podobnie jak mesjasz została skazana na cierpienia (niewolę), aby odkupić winy innych (krajów), stąd mickiewiczowskie hasło: Polska Mesjaszem narodów, wiązało się to z poglądem, że Polacy jako naród posiadają wybitne cechy osobowości, które w sposób szczególny wyróżniają ich spośród narodów świata.;

  • Historyzm – ogólnie oznaczał zainteresowanie historią (przede wszystkim własnego narodu) w okresie romantyzmu i badanie wpływu historii na człowieka, pokazywanie związku między nimi. Dzięki temu w literaturze pojawiło się wiele odwołań i wątków historycznych (przede wszystkim do czasów średniowiecza);

  • Orientalizm – jest to przejawiająca się zarówno w literaturze jak i sztuce fascynacja życiem, tradycją i kulturą narodów Bliskiego i Dalekiego Wschodu. Twórców fascynowała odmienność, tajemniczość i bogactwo obcych tradycji i zwyczajów, także nieodkrytych miejsc;

  • Mistycyzm – zakładał możliwość duchowego kontaktu z bóstwem, z siłami pozaziemskimi i stawiał wyżej poznanie intuicyjne niż rozumowe. Za sprawą mistycyzmu utwory romantyczne zasiedlały upiory, duchy i zjawy fantastyczne;

  • Spirytualizm – pogląd, według którego rzeczywistość ma naturę duchową, a świat materialny jest przejawem ducha, założenia te przeciwstawiały się materializmowi.


Gatunki romantyzmu

  • Ballada – od włoskiego ballare, czyli „tańczyć”, gatunek silnie zakorzeniony w tradycji, krótki wierszowany utwór epicki na temat niezwykłego zdarzenia, o zabarwieniu lirycznym i o tendencji do dramatycznego, dialogowego ujęcia (gatunek z pogranicza epiki, liryki oraz dramatu);

  • Sonet – gatunek wywodzący się z renesansu, dzięki twórczości Mickiewicza stał się utożsamiany z polskim romantyzmem, to utwór poetycki składający się z czternastu wersów, podzielonych na cztery strofy o regularnej budowie i określonym układzie, dwie pierwsze części zawierają zazwyczaj część opisową i narracyjną, zaś pozostałe to część refleksyjno-uogólniająca;

  • Powieść poetycka – romantyczny wariant poematu epickiego, to rozbudowany utwór pisany wierszem, który cechuje synkretyzm gatunkowy (łączenie elementów epickich i lirycznych); fabuła ma luźną kompozycję, często brak jest chronologii, narratora zwykle możemy utożsamiać z bohaterem;

  • Dramat romantyczny – przeciwstawiał się dramatowi klasycznemu, nawiązywał do twórczości Szekspira, cechowała go luźna kompozycja (związki przyczynowo-skutkowe były drugorzędne), wielopoziomowość kompozycji, a także zatarcie początkowej i końcowej ramy kompozycyjnej. Dramat ten wyróżniał się synkretyzmem rodzajowym, czyli łączeniem elementów epickich, lirycznych i dramatycznych.


Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies