Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Kamienie na szaniec
„Kamienie na szaniec” Aleksandra Kamińskiego zaliczamy do literatury faktu.
„Literatura faktu: współczesna literatura narracyjna o charakterze dokumentarnym, obejmująca takie gatunki z pogranicza literatury i dziennikarstwa, jak powieść-dokument. Na literaturę faktu składają się także dzieła, które tworzone były bez specjalnego zamiaru literackiego, swoista literackość stanowi w nich wartość naddaną, by wymienić zapisy dokumentarne w formie dziennika mającego utrwalać wydarzenia, plotki, obiegowe opinie, zbiory listów, które – zwykle po dokonaniu odpowiedniego wyboru – ułożyły się w całość o wyraźnych konturach, tak, że przypominają powieść, najróżniejszego typu relacje z doniosłych wydarzeń. Podstawowym celem takiego ujęcia fabuły jest stworzenie wiarygodnej relacji o autentycznych ludziach i prawdziwych wydarzeniach” – hasło opracowane na podstawie „Słownika terminów literackich”.
W tej powieści dokumentalnej Kamiński opisał tylko autentyczne wydarzenia, których był świadkiem lub których przebieg zna z relacji świadków zdarzeń, rodziny i przyjaciół „Alka”, „Rudego” i „Zośki”, z dokumentów lub innych źródeł, np. na podstawie lektury pamiętnika jednego z bohaterów – „Zośki”, czyli Tadeusza Zawadzkiego – zatytułowanego „Kamienie przez Boga rzucane na szaniec” i stanowiącego podstawowy materiał do rozdziału „Akcja pod Arsenałem”. Wszystkie zostały potwierdzone przez historyków nawet w najdrobniejszych szczegółach.
Dzięki temu powieść o losach przyjaciół z harcerstwa może być traktowana jako książka historyczna, a opisane tam wydarzenia, takie jak reakcje polskiej młodzieży na wiadomości o wybuchu wojny, przyłączenie się „Buków” do PLAN-u, działania dywersyjne skierowane głównie na restauracje i dancingi czy rozpoczęcie współpracy z Małym Sabotażem – jako potwierdzone przez badaczy fakty o szczegółowo udokumentowanej działalności Szarych Szeregów w latach 1939 – 1943.
Także płaszczyzna temporalna i przestrzenna przemawia za zaklasyfikowaniem tekstu do literatury faktu, gdyż zawsze znamy miejsce i czas wydarzeń opisywanych przez autora. Kamiński jest wierny realiom, podaje ścisłe daty, nazwy miejsc i ulic, umiejscawiając historię o trójce przyjaciół w czasie i przestrzeni. Jak zauważa jednak Krystyna Heska-Kwaśniewicz, autor jest „wyjątkowo wierny realiom, jednocześnie akcja biegnie tak wartko, rysunki postaci są tak przekonujące i tak piękne, że czasem aż trudno uwierzyć że to życie samo - a nie literatura”.Gatunek literacki, narracja, język i styl „Kamieni na szaniec”
Autor: Karolina Marlga„Kamienie na szaniec” Aleksandra Kamińskiego zaliczamy do literatury faktu.
„Literatura faktu: współczesna literatura narracyjna o charakterze dokumentarnym, obejmująca takie gatunki z pogranicza literatury i dziennikarstwa, jak powieść-dokument. Na literaturę faktu składają się także dzieła, które tworzone były bez specjalnego zamiaru literackiego, swoista literackość stanowi w nich wartość naddaną, by wymienić zapisy dokumentarne w formie dziennika mającego utrwalać wydarzenia, plotki, obiegowe opinie, zbiory listów, które – zwykle po dokonaniu odpowiedniego wyboru – ułożyły się w całość o wyraźnych konturach, tak, że przypominają powieść, najróżniejszego typu relacje z doniosłych wydarzeń. Podstawowym celem takiego ujęcia fabuły jest stworzenie wiarygodnej relacji o autentycznych ludziach i prawdziwych wydarzeniach” – hasło opracowane na podstawie „Słownika terminów literackich”.
W tej powieści dokumentalnej Kamiński opisał tylko autentyczne wydarzenia, których był świadkiem lub których przebieg zna z relacji świadków zdarzeń, rodziny i przyjaciół „Alka”, „Rudego” i „Zośki”, z dokumentów lub innych źródeł, np. na podstawie lektury pamiętnika jednego z bohaterów – „Zośki”, czyli Tadeusza Zawadzkiego – zatytułowanego „Kamienie przez Boga rzucane na szaniec” i stanowiącego podstawowy materiał do rozdziału „Akcja pod Arsenałem”. Wszystkie zostały potwierdzone przez historyków nawet w najdrobniejszych szczegółach.
Dzięki temu powieść o losach przyjaciół z harcerstwa może być traktowana jako książka historyczna, a opisane tam wydarzenia, takie jak reakcje polskiej młodzieży na wiadomości o wybuchu wojny, przyłączenie się „Buków” do PLAN-u, działania dywersyjne skierowane głównie na restauracje i dancingi czy rozpoczęcie współpracy z Małym Sabotażem – jako potwierdzone przez badaczy fakty o szczegółowo udokumentowanej działalności Szarych Szeregów w latach 1939 – 1943.
Poza tym „Kamienie” są przykładem powieści autobiograficznej. Kamiński opisał w niej środowisko harcerskie, do którego należał od piętnastego roku życia:
„Związałem się z harcerstwem jako piętnastoletni chłopiec. Byłem zafascynowany harcerskim stylem życia i harcerskim wzorcem ideowym. Przechodząc kolejne szczeble harcerskiej kariery młodzieżowej i instruktorskiej przeżywałem, doświadczałem to, co można by nazwać istotą harcerstwa: skuteczną motywacją pracy nad sobą, kształtowaniem w sobie przyjętego wzorca osobowości” [I. Olecka, Wywiad z prof. A.Kamińskim, "Nowa Szkoła" 1974, nr 9, s.32-33].
Rudego, Alka, Zośkę oraz innych bohaterów znał osobiście. Bardzo wstrząsnęła nim wiadomość o śmierci Janka i Maćka, więc postanowił upamiętnić ich czyn w książce. Mimo iż autor nie wyzbył się emocjonalnego zaangażowania przy pisaniu o przyjaciołach i ich walce z okupantem, iż umieścił rozbudowane komentarze, to jednak dzieło ma charakter czysto relacyjny - cechy reportażu.
Z kolei mnogość epizodów, wielość odautorskich pogłębionych analiz psychologiczno-socjologicznych potwierdzają słuszność tezy o wyróżnikach opowieści, obecnych w dziele Kamińskiego. Warto wspomnień, że słowo „opowieść” zostaje przywołane w tekście kilkanaście razy, np. „Opowieść ta nie jest szczegółową kroniką Kedywu”, „Kończy się w tym miejscu opowieść, choć walka toczy się dalej”, „Trzeba przerwać tę opowieść. Opowieść o wspaniałych ideałach BRATERSTWA i SŁUŻBY, o ludziach, którzy potrafią pięknie umierać i PIĘKNIE ŻYĆ”.
strona: 1 2
Szybki test:
Kamienie na szaniec mają:a) trzy typy narracji
b) jeden typ narracji
c) dwa typy narracji
d) cztery typy narracji
Rozwiązanie
Kamieni na szaniec nie możemy zaliczyć do:
a) literatury faktu
b) literatury reportażowej
c) powieści historycznej
d) literatury eseistycznej
Rozwiązanie
W Kamieniach na szaniec występują elementy:
a) gawędy harcerskiej
b) ballady
c) eposu
d) fikcji literackiej
Rozwiązanie
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies