Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Proces

Geneza „Procesu” Kafki

Autor: Dorota Blednicka

Pierwsze informacje o Procesie można odnaleźć w Dziennikach Franza Kafki pod datą 15 sierpnia 1914 roku: „Piszę od paru dni, oby to potrwało. Nie jestem dzisiaj tak całkiem zabezpieczony i zagłębiony w pracy, jak byłem przed dwoma laty, zawsze jednak zyskałem pewien sens istnienia, a moje regularne, puste, szaleńcze życie kawalerskie ma jakieś uzasadnienie. Mogę znowu wieść sam z sobą dwugłosy dialog i nie wytrzeszczam już tak oczu w bezwzględną pustkę. Tylko na tej drodze możliwe jest dla mnie polepszenie”.

W ciągu trzech kolejnych miesięcy pisarz każdy wieczór poświęcał na pracę pisarką nad trzema utworami: Procesem, Kolonią karną i Wspomnieniem kolei kałdańskiej. W październiku wziął kilkunastodniowy urlop, aby „pchnąć naprzód powieść”. Nie potrafił jednak skupić się nad Procesem i zamiast tego zajął się innymi dziełami. Z czasem powieść o Józefie K. pochłaniła go tak bardzo, że zrezygnował nawet na dwa miesiące z korespondencji z Felicją Bauer, by nic nie odciągało go od pracy twórczej.

Pisanie Procesu wyczerpywało Kafkę fizycznie i psychicznie – praca posuwała się powoli i żmudnie, o czym wielokrotnie wspominał w Dziennikach: „W zupełnej nieporadności napisałem ledwo dwie strony. Cofnąłem się dzisiaj bardzo silnie wstecz, mimo że spałem dobrze. Wiem jednak, że nie wolno mi ugiąć się, jeśli poprzez najgorsze cierpienie twórczości pisarskiej, i tak już tłumionej przez mój pozaliteracki tryb życia, mam się przedostać w wolność wyższą, może mnie oczekującą.” (1 września); „Wczoraj po długiej przerwie posunąłem się o dobry szmat drogi naprzód, dziś znowu prawie nic, dwa tygodnie, które minęły po moim urlopie, zaprzepaszczone niemal zupełnie.” (1 listopada); „Bezwarunkowo pracować dalej, to musi być możliwe, mimo bezsenności i biura.” (2 grudnia); „Uświadomiłem sobie panowie, że wszystko to, co piszę fragmentarycznie i nie w ciągu większej części nocy (lub nawet w ciągu nocy całej), jest mierne i że na tę miernotę skazują mnie warunki życiowe.” (8 grudnia). 13 grudnia skończył „egzegezę legendy” – jak określał rozdział, który później Max Brod opublikował jako przedostatni. Był zadowolony z efektów pracy: „…uczucie zadowolenia i szczęścia… ogarniające mnie w szczególny sposób wobec legendy”.
Ostatniego dnia grudnia 1914 roku dokonał podsumowania pracy pisarskiej z ostatnich miesięcy: „Od sierpnia pracowałem, na ogół niemało i nie najgorzej, ale ani pod jednym, ani pod drugim względem nie aż do granic mojej wydolności, jak to być powinno, zwłaszcza, że według wszelkich przewidywań (bezsenności, bóle głowy, osłabienie serca) wydolność moja nie utrzyma się już długo. Pracowałem nad utworami nie dokończonymi: „Proces”, „Wspomnienie kolei kałdańskiej”, „Nauczyciel wiejski”, „Podprokurator”, i nad mniejszymi rozpoczętymi kawałkami; z rzeczy gotowych wykończyłem jedynie „Kolonię karną” oraz jeden rozdział „Zaginionego”, i jedno i drugie w czasie dwutygodniowego urlopu. Sam nie wiem, dlaczego sporządzam tę ewidencję, wcale mi to nie odpowiada.”.

Z niewiadomych przyczyn porzucił jednak pracę nad Procesem i nigdy nie ukończył powieści. Utwór został opublikowany dopiero po śmierci pisarza, w 1925 roku, dzięki staraniom jego przyjaciela, Maxa Broda, który jako egzekutor testamentu Franza Kafki, zredagował rękopis i przekazał go wydawnictwu „Die Schmiede”.

Elias Canetti, austriacki pisarz i autor eseju zatytułowanego Drugi proces, który zamykał edycję zbioru listów Franza Kafki do Felicji Bauer, wskazał na zależność powieści od nieudanego związku pisarza z panną Bauer: „Proces, który dotychczas przez dwa lata toczył się między Felicją i nim w listach zmienia się teraz w ów drugi „Proces”, który jest powszechnie znany. (…) Dwa decydujące wydarzenia w życiu Kafki, które przy jego usposobieniu powinny były mieć charakter szczególnie prywatny, rozegrały się w warunkach najboleśniej publicznych: oficjalne zaręczyny w mieszkaniu rodziny Bauerów 1 czerwca i sześć tygodni później, 12 lipca 1914 roku, sąd w Askańskim Dworze, który zakończył się zerwaniem narzeczeństwa. Można wykazać, że emocjonalna zawartość tych wydarzeń bezpośrednio weszła do „Procesu”, który Kafka zaczął pisać w sierpniu. Zaręczyny stały się aresztowaniem w pierwszym rozdziale, sąd znajduje się w rozdziale ostatnim jako egzekucja”.

strona:    1    2  

Szybki test:

Pierwszej ekranizacji „Procesu” dokonał Orson Welles we Francji w roku:
a) 1962
b) 1971
c) 1956
d) 1938
Rozwiązanie

Pierwsze informacje o Procesie można odnaleźć w "Dziennikach" Franza Kafki z roku:
a) 1914
b) 1920
c) 1910
d) 1912
Rozwiązanie

„Proces” został opublikowany dopiero po śmierci pisarza, w:
a) 1925 roku
b) 1930 roku
c) 1932 roku
d) 1929 roku
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
„Proces” - streszczenie szczegółowe
Streszczenie „Procesu” w pigułce
Franz Kafka – biografia
Geneza „Procesu” Kafki
Czas i miejsce akcji „Procesu”
Problematyka „Procesu” Kafki
Główny wątek „Procesu” Kafki
Uniwersalizm powieści Franza Kafki
Józef K. – tragizm postaci
Interpretacje „Procesu”
„Proces” jako powieść o idealnym aparacie władzy
Labirynt Kafki - kreacja przestrzeni w „Procesie”
Wyjaśnienie tytułu utworu
Motywy literackie w „Procesie”
Artyzm „Procesu” Franza Kafki
Józef K. - everyman
„Proces” – kompozycja, narracja i styl powieści
„Proces” jako powieść absurdu
W poszukiwaniu winy Józefa K. – problem winy niezawinionej
Plan wydarzeń „Procesu”
„Proces” – ekranizacje, sztuki teatralne, nawiązania w literaturze i sztuce
Franz Kafka – kalendarium życia i twórczości
Bibliografia




Bohaterowie
Charakterystyka Józefa K.
Pozostali bohaterowie „Procesu”



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies