Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Średniowiecze

Kompozycja i styl „Bogurodzicy”

Autor: Jakub Rudnicki

Utwór nie posiada tytułu (incipit – początek pierwszego wersu).

Dwustrofowy utwór oparty został na zasadzie symetrii – liczba sylab, paralelizm rymów (rymy wewnętrzne i końcowe), układ treści formułowanych jako kontrastu (I część rozbudowana apostrofa, II część – prośba; pierwsza strofa krótsza, druga dłuższa).

Każda strofa składa się z apostrofy (zwrot do adresata) i wyrażenia prośby.

Powtarzający się zwrot „Kyrielejson” – „Panie, zmiłuj się” (formuła liturgiczna), stanowi refren utworu.

Wiersz intonacyjno – zdaniowy (zdaniowo-rymowy). Każdy wers równa się zdaniu lub części zdania. Zachowany został układ intonacyjny.

Pierwsza strofa najstarszej polskiej pieśni religijnej jest rozbudowaną apostrofą do Matki Boskiej – Rodzicielki („Bogurodzicy”).

Zbiorowy podmiot liryczny (typowe dla średniowiecza) zwraca się z błaganiem, by pomogła w wyproszeniu łask od Jezusa („twego syna Gospodzina”), przychylności („zyszczy nam, spuści nam”)
Druga strofa jest zaadresowana bezpośrednio do Syna Bożego („Bożyc”).

Pojawia się w niej także św. Jan Chrzciciel („Między narodzonymi z niewiast nie powstał większy od Jana Chrzciciela”), jednak nie jest on adresatem modlitw, zostaje tylko wspomniany („twego dziela Krzciciela” – dla twojego Chrzciciela). Po uprzednim wymienieniu świętego, pojawiają się prośby, które dotyczą spełnienia pragnień, godnego (pobożnego, zamożnego) życia oraz możliwości uzyskania zbawienia.

Ostatnie wersy podkreślają, że życie ludzkie kończy się nieuchronną śmiercią (memento mori), jednak jest ona tylko etapem w ludzkiej egzystencji (czasowy „pobyt”), po niej ma nastąpić szczęśliwe życie wieczne w raju („Po żywocie rajski przebyt”).

Możemy także mówić o świętym zespole czterech osób (znacznie symboliczne, cztery cnoty główne – Maryja, Chrystus, Bóg, Jan Chrzciciel), zaś utwór odnieść do średniowiecznego traktatu filozoficznego godzącego wiarę i rozum.


Zobacz inne artykuły:

Inne
Bogurodzica - informacje wstępne
Bogurodzica - zabytek języka polskiego
Problematyka „Bogurodzicy”
Kompozycja i styl „Bogurodzicy”
Archaizmy w „Bogurodzicy”
Motyw „deesis”
Motywy i nawiązania do „Bogurodzicy”
Legenda o św. Aleksym streszczenie szczegółowe



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies