Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Zemsta
W Zemście uwydatnia się humor widoczny na trzech płaszczyznach: postaci, sytuacji i języka, określa się go mianem komizmu.
Komizm – z gr. kategoria estetyczna opisująca właściwości zjawisk zdolnych wywołać śmiech oraz okoliczności, w jakich dochodzi do powstania tej reakcji, czyli takie przedstawienie zjawisk, postaci i sytuacji, że u odbiorcy - uczestnika wzbudzają pozytywne uczucia, np. śmiech.
Komizm postaci w Zemście polega na skontrastowaniu – przeciwstawieniu sobie bohaterów np. cichemu, potulnemu Wacławowi Milczkowi, którego już w znaczący sposób charakteryzuje nazwisko przeciwstawiony w zakresie osobowości i temperamentu jest Cześnik Raptusiewicz (jego nazwisko zawiera słowo raptus – oznaczające człowieka gwałtownego, zapalczywego, prędkiego). Przyrównani do żywiołów przypominają ogień i wodę. Jeden jest powolny, cierpliwy, fałszywy w pobożności i pokorze: „Cierpliwości wiele trzeba; / Niech się dzieje wola Nieba.”, ale opanowany, i gotów spokojnie czekać na bieg wydarzeń, które oczywiście muszą układać się po jego myśli. Natomiast Cześnik to „narwaniec”, co mu do głowy wpadnie, od razu czyni, nie bacząc na konsekwencje:
„Cześnik – wulkan, aż niemiło.
Żebym krótko go nie trzymał,
Nie wiem, co by z światem było.”
„Diabeł pali w tym Cześniku” - (tak mówi o nim Papkin), ale jednocześnie człowiek pełen honoru i szlacheckiej gościnności.
W terminologii Cześnika pojawiają się czasem słówka, które świadczą o jego wybuchowości, ale przez to czynią go sympatycznym i zabawnym: „Mocium panie” cymbał pisze!”
Najbardziej komiczną postacią jest Papkin. W tym przypadku rozdźwięk występuje na poziomie tej samej osoby: kontrast widać pomiędzy słowami a czynami bohatera. Przedstawia się jako waleczny mąż, a w istocie jest bojaźliwym i zachłannym służącym, który potrafi „czarować” niektóre kobiety, ale zwykle upatruje w tym korzyści finansowych.
„Za procentem moim własnymKomizm „Zemsty”
Autor: Ewa PetniakW Zemście uwydatnia się humor widoczny na trzech płaszczyznach: postaci, sytuacji i języka, określa się go mianem komizmu.
Komizm – z gr. kategoria estetyczna opisująca właściwości zjawisk zdolnych wywołać śmiech oraz okoliczności, w jakich dochodzi do powstania tej reakcji, czyli takie przedstawienie zjawisk, postaci i sytuacji, że u odbiorcy - uczestnika wzbudzają pozytywne uczucia, np. śmiech.
Komizm postaci w Zemście polega na skontrastowaniu – przeciwstawieniu sobie bohaterów np. cichemu, potulnemu Wacławowi Milczkowi, którego już w znaczący sposób charakteryzuje nazwisko przeciwstawiony w zakresie osobowości i temperamentu jest Cześnik Raptusiewicz (jego nazwisko zawiera słowo raptus – oznaczające człowieka gwałtownego, zapalczywego, prędkiego). Przyrównani do żywiołów przypominają ogień i wodę. Jeden jest powolny, cierpliwy, fałszywy w pobożności i pokorze: „Cierpliwości wiele trzeba; / Niech się dzieje wola Nieba.”, ale opanowany, i gotów spokojnie czekać na bieg wydarzeń, które oczywiście muszą układać się po jego myśli. Natomiast Cześnik to „narwaniec”, co mu do głowy wpadnie, od razu czyni, nie bacząc na konsekwencje:
„Cześnik – wulkan, aż niemiło.
Żebym krótko go nie trzymał,
Nie wiem, co by z światem było.”
„Diabeł pali w tym Cześniku” - (tak mówi o nim Papkin), ale jednocześnie człowiek pełen honoru i szlacheckiej gościnności.
W terminologii Cześnika pojawiają się czasem słówka, które świadczą o jego wybuchowości, ale przez to czynią go sympatycznym i zabawnym: „Mocium panie” cymbał pisze!”
Najbardziej komiczną postacią jest Papkin. W tym przypadku rozdźwięk występuje na poziomie tej samej osoby: kontrast widać pomiędzy słowami a czynami bohatera. Przedstawia się jako waleczny mąż, a w istocie jest bojaźliwym i zachłannym służącym, który potrafi „czarować” niektóre kobiety, ale zwykle upatruje w tym korzyści finansowych.
Trzeba jeździć jak w konkury
A w kieszeni, panie bracie,
Albo pustki, albo dziury.” – jedno z kłamstw Papkina przedstawiających go jako rzekomego „bogacza”, który musi starać się o odzyskanie należności.
Komizm sytuacji wynika również z konfrontacji charakterologicznej postaci Cześnika i Rejenta oraz z „osadzenia” tej pary w starym zamku, co stworzyło kontrast – dysharmonię pomiędzy poetyckością miejsca a prozą życia skłóconych ludzi, którzy wiodą spór o tak banalną rzecz, jak dziura w murze granicznym. Parodystyczna w wymowie – przedrzeźnia schemat romantycznych historii – jest scena „wymuszonego ślubu” zakochanych w sobie Wacława i Klary.
Przykładów zabawnych sytuacji jest sporo, ale odbiorcy chyba najbardziej w pamięć zapada ta z dyktowaniem listu – Cześnik rozkazuje Dyndalskiemu pisać list, który należy do części planu „zemsty” i ma „zwabić” Wacława w progi Raptusiewiczowego domu. Niestety Dyndalski słabo włada piórem, nie koncentruje się na tekście i bezmyślnie zapisuje wszystkie słowa, w dodatku „okrasza” papier kleksami:
„Bardzo proszę” ... mocium panie ...
Mocium panie... „me wezwanie”
Mocium panie... „wziąć w sposobie” (...)
Niech cię czarci chwycą
Z taką pustą mózgownicą!
„Mocium panie” cymbał pisze!”
Bawi także scena niekulturalnego zachowania Papkina w domu Milczka oraz „grzecznego” pożegnania gościa – zrzucenie ze schodów. Rozśmiesza śpiewanie przez zalotnika Klary (Papkina) piosenki dla ukochanej: „Córuś moja, dziecię moje, co u ciebie szepce?”
Rozwesela czytelnika „widok” zwaśnionych sąsiadów w oknach, obserwujących zmagania na murze, przy czym każdy „dopinguje” swoich ludzi, a gdy sytuacja „zaognia” się, impulsywny Cześnik nie wytrzymuje i każe sobie podać „gwintówkę”, bo chce strzelać do „makówki” Rejenta. Spisujący później zeznania Milczek, dziwi się, że murarze nie chcą potwierdzić, iż sąsiad planował go postrzelić:
strona: 1 2
Szybki test:
Komizm postaci w „Zemście” polega na:a) ukazaniu bohaterów z różnych warstw społecznych
b) nadaniu bohaterom dziwacznych imion
c) skontrastowaniu bohaterów
d) upodobnieniu postaci do rzeczywistych typów charakterologicznych
Rozwiązanie
Raptus to człowiek:
a) milkliwy
b) gwałtowny
c) zaskoczony
d) szczęśliwy
Rozwiązanie
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies