Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Krzyżacy

Realia i obyczaje średniowiecza w „Krzyżakach”

Autor: Dorota Blednicka

Akcja powieści Henryka Sienkiewicza Krzyżacy przenosi czytelnika w realia średniowiecznej Polski. Autor, dzięki materiałom źródłowym, w pełni oddał życie rycerzy z przełomu XIV i XV wieku, ludzką mentalność, zróżnicowanie społeczne, obyczaje i wierzenia ludowe minionych czasów.

Dzięki powieści Henryka Sienkiewicza, czytelnik zapoznaje się z realiami średniowiecznej Polski. Pisarz ukazał zróżnicowanie stanowe, życie ówczesnych rycerzy oraz obyczaje i zwyczaje epoki. Dzięki temu dzieło nabiera również wartości poznawczej, uzupełniając wiedzę odbiorcy o życiu ludzi na przełomie XIV i XV wieku.
Ówczesna ludność Polski podzielona była na stany.

Najważniejszą osobą w państwie był król; wokół niego skupieni byli znaczniejsi rycerze, którzy pełnili rolę doradców i pomagali w rządach. Stan rycerski był wewnętrznie zróżnicowany pod względem zamożności. Rycerze posiadali nadaną im przez króla za szczególne zasługi w obronie ojczyzny ziemię, na której osadzali chłopów i jeńców wojennych. Zobowiązani byli do walki w obronie kraju, a w zamian zatrzymywali łupy wojenne i pojmanych ludzi. W czasach pokoju przebywali w swoich gospodarstwach, pilnując dobytku i zapewniając opiekę poddanym. Kolejnym stanem było duchowieństwo. Wyróżniało się wykształceniem i umiejętnością pisania oraz czytania. Głównym zadaniem duchownych było krzewienie wiary chrześcijańskiej, poza tym pełnili oni często funkcję posłów. Niżej w hierarchii społecznej stali mieszczanie utrzymujący się z handlu i różnego rzemiosła. Chłopi w tamtych czasach stanowili własność panów, uprawiali ich ziemię, karczowali lasy, zbierali plony.

Rycerze mieszkali w dworach lub kasztelach (zamkach). Wygląd dworu świadczył o zamożności właściciela. Bogdaniec, spalony podczas napaści i zniszczony powodzią, przedstawiał się raczej skromnie: „Dwór składał się z ogromnej sieni, dwóch obszernych izb z komorami i z kuchni. W izbach były okna z błon, na środku zaś każdej ognisko w ulepionej z gliny podłodze, z którego dym wychodził przez szpary w pułapie”. Zamożniej wyglądał dwór w Zgorzelicach, należący do Zycha: „W izbach były okna z szybami z rogu, zestruganego cienko i tak wygładzonego, że był prawie jak szkło przeźroczysty. Nie było ognisk na środku izb, tylko wielkie kominy z okapami na rogach. Podłoga była z modrzewiowych desek czysto umytych, na ścianach zbroje i mnóstwo mis błyszczących jak słońca oraz pięknie wyciętych łyżników, z szeregami łyżek, z których dwie były ze srebra.
Gdzieniegdzie wisiały też makatki, złupione na wojnach lub nabyte od wędrownych kupców. Pod stołami leżały ogromne płowe skóry turze, a takoż żubrze i dzicze.”. Mieszczanie natomiast mieszkali w piętrowych, murowanych bądź drewnianych domach: „Wiele domów było wprawdzie drewnianych, ale i te dziwiły wyniosłością ścian i dachów oraz oknami ze szklanych gomółek pooprawianych w ołów, które odbijały tak blaski zachodzącego słońca, że można było mniemać, iż w domu jest pożar. W ulicach bliższych rynku pełno było jednak dworzyszcz z czerwonej cegły albo zgoła kamiennych, wysokich, ozdobionych przystawkami i czarnym krzyżowaniem po ścianach.”, chłopi w lepiankach z gliny, zaś smolarze czy bartnicy w leśnych szałasach.

Również strój świadczył o pochodzeniu. Rycerze na czas wojen przywdziewali zbroje, często zdobyczne, natomiast w okresie pokoju chodzili w skórzanych kubrakach, przepasanych pasami z ozdobną klamrą, a włosy upinali w pątliku. Kobiety ubierały się w długie suknie z szerokimi rękawami. Cechą charakterystyczną stroju mieszczan były czerwone czapki z długimi do łokci końcami.

W średniowieczu ważna była wiara. Niezwykła pobożność nie wykluczała jednak prastarych wierzeń. Zych ze Zgorzelic nakazuje córce, aby wystawiła za próg misę z jedzeniem dla domowych skrzatów. Przesądny Maćko starał się przekupić diabła Borutę workiem z winem wywieszonym na noc przed karczmą. Na bogobojności ludzi korzystali handlarze relikwiami, tacy jak Sanderus.

strona:    1    2  

Szybki test:

Cechą charakterystyczną stroju mieszczan były:
a) kolorowe kapelusze noszone przy większych świętach
b) fioletowe niewielkie nakrycia głowy
c) czerwone czapki z długimi końcami
d) niebieskie czapki z dużym rondlem
Rozwiązanie

Przesądny Maćko starał się przekupić workiem z winem wywieszonym na noc przed karczmą:
a) szatańskiego sługę Lucyfera
b) skrzaty
c) diabła Borutę
d) bożka lasu
Rozwiązanie

Nałęczka to:
a) chusta
b) welon
c) stroik
d) rękawiczka
Rozwiązanie

Więcej pytań

Zobacz inne artykuły:

Inne
Geneza „Krzyżaków”
„Krzyżacy” – streszczenie szczegółowe
Czas i miejsce akcji „Krzyżaków”
Zbyszko z Bogdańca – szczegółowa charakterystyka postaci
Kompozycja i artyzm powieści Henryka Sienkiewicza „Krzyżacy”
Główne wątki „Krzyżaków”
Jurand ze Spychowa – szczegółowa charakterystyka postaci
Maćko z Bogdańca – szczegółowa charakterystyka postaci
Streszczenie „Krzyżaków” w pigułce
Życiorys Henryka Sienkiewicza
Realia i obyczaje średniowiecza w „Krzyżakach”
Obraz Zakonu Krzyżackiego w „Krzyżakach” Sienkiewicza
Obraz rycerstwa w „Krzyżakach” Henryka Sienkiewicza
„Krzyżacy” jako powieść historyczna
Danusia Jurandówna – szczegółowa charakterystyka postaci
Jagienka ze Zgorzelic – szczegółowa charakterystyka postaci
Motywy literackie w „Krzyżakach” Henryka Sienkiewicza
Charakterystyka postaci epizodycznych w „Krzyżakach”
Charakterystyka postaci drugoplanowych w „Krzyżakach”
Plan wydarzeń „Krzyżaków”
Charakterystyka postaci historycznych w „Krzyżakach”
Ekranizacja „Krzyżaków”
Henryk Sienkiewicz - kalendarium twórczości
Henryk Sienkiewicz - kalendarium życia
O „Krzyżakach” powiedzieli…
Henryk Sienkiewicz - ciekawostki
O Sienkiewiczu powiedzieli...
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies