Czas i miejsce akcji „Króla Edypa”
Akcja i czas Króla Edypa są skonstruowane według antycznej zasady jedności miejsca, czasu i akcji.Jedność miejsca polegała na umiejscowieniu akcji i bohaterów tylko w jednym miejscu. O zdarzeniu, które rozegrało się gdzie indziej, informowali specjalni posłańcy.
Wszystkie wydarzenia rozgrywają się na pałacowym dziedzińcu w Tebach. Tam spotykają się ludzie zrozpaczeni klęskami dotykającymi miasto, tam dochodzi do rozmów głównych bohaterów (Edypa z Tyrezjaszem, z Kreonem czy Jokastą) oraz wystąpień Chóru. O wydarzeniach rozgrywających się gdzie indziej (chociażby samobójstwo Jokasty... więcej
Cechy dramatu antycznego na przykładzie struktury i kompozycji „Króla Edypa”
Król Edyp spełnia wymogi tradycyjnej antycznej tragedii.Dramat starożytny odznaczał się zupełnie inną budową, niż dzisiejsze dramaty podzielone na akty i sceny (tym częściom odpowiadały epejsodiony i stasimony). Do czasów teatru elżbietańskiego był wzorcem dla wszystkich pisarzy. Każda cześć spełniała określoną funkcję. Ich układ przedstawiał się następująco:
· Prologos (prolog, czyli wstęp) – zawierał zapowiedź treści tragedii w formie dialogu między dwoma bohaterami lub lirycznego monologu. W dramacie liczy pierwsze sto pięćdziesiąt wersów i dotyczy przybli... więcej
Słowniczek pojęć z zakresu tragedii antycznej
Kategorie związane z tragedią:Tragizm
Tak jak komizm czy groteska jest kategorią estetyczną, określa rodzaj dzieła. Polega na umiejscowieniu bohaterów w sytuacji konfliktu tragicznego, w starciu dwóch równorzędnych racji. Wybór którejkolwiek racji przynosi w rezultacie klęskę, a nawet śmierć. Bohater zostaje zatem uwikłany w sytuację bez wyjścia. Każdy z wyborów, jakiego dokona, kończy się dla niego tragicznie.
Konflikt tragiczny
Jest istotą tragedii. Zakłada istnienie dwóch równorzędnych racji, pomiędzy którymi nie sposób dokonać wyboru, na przykład losy bohaterów Sofokle... więcej
Dzieje Edypa
1. Objęcie tronu Teb przez Lajosa i jego żonę – Jokastę.2. Bezdzietność przyczyną cierpienia małżeństwa.
3. Podróż do wyroczni delfickiej.
4. Straszliwa przepowiednia.
5. Przyjście na świat Edypa.
6. Przekucie stóp dziecka żelaznymi kolcami.
7. Porzucenie noworodka w górach.
8. Uratowanie przez pasterza.
9. Edyp przygarnięty jako rodzony syn przez Polybosa i Morope.
10. Szczęśliwe dzieciństwo na dworze w Koryncie.
11. Pierwsze kłopoty (nazywanie królewicza przez rówieśników „bękartem” i „podrzutkiem”).
12. Milczenie przybranych rodziców.
13. Udanie się m... więcej
Problematyka „Króla Edypa” Sofoklesa
Król Edyp jest opowieścią o:· Niezawinionym cierpieniu człowieka,
· Niemożności zmiany przeznaczenia,
· Wypełnianiu się przepowiedni,
· Ludzkich dramatach, takich jak porzucenie dziecka na śmierć czy zakazana miłość,
· Symbolach starożytności: ślepych wróżbitach, Sfinksie, bogach,
· Tragizmie człowieka-marionetki w rękach sił wyższych,
· Tebach nękanych klęskami i zarazami.
Król Edyp jest przejmującą opowieścią o człowieku błądzącym w poszukiwaniu swej tożsamości w labiryncie tajemnic. Sofokles stworzył dzieło monumentalne, bo pona... więcej
Niepewność ludzkiego losu na przykładzie losów Edypa
Historia króla Edypa – tytułowego bohatera tragedii Sofoklesa jest literacką kreacją uniwersalnego problemu ludzkości, jakim jest niepewność ludzkiego losu. Uczeni i filozofowie twierdzą, że nie znamy dnia ani godziny, gdy zbliża się do nas śmierć czy dotyka przeznaczenie. Tak samo uważał autor dramatu.Przedstawił opowieść o człowieku prawym i sprawiedliwym, kochającym ojcu rodziny, który za wszelką cenę chciał oszukać przeznaczenie i zmienić jego bieg. Bohater opuścił przybranych rodziców zaraz po tym, gdy w czasie jednej z biesiad dowiedział się od jakiegoś męża, iż jest &#... więcej
Rola przeznaczenia na przykładzie dramatu Sofoklesa „Król Edyp”
Dramat Sofoklesa jest opowieścią o ogromnej – o ile nie nadrzędnej w stosunku do wszystkiego – sile i roli przeznaczenia. Owo fatum, kierujące ludzkim losem, jest czymś niezmiennym i nieodwracalnym, niezależnym od człowieka. Dowodem na to może być Edyp, który starał się odmienić przepowiednię. Choć opuścił ludzi, których uważał za rodziców i wyjechał z Koryntu, to jednak tymi poczynaniami kierowało przeznaczenie. To ono doprowadziło go na brzeg królestwa Teb, za jego interwencją zabił przypadkowego mężczyznę, którym okazał się jego rodzony ojciec – Lajos. W wyniku niezmiennego przezna... więcejPoszukiwanie ostatecznej prawdy w dramacie „Król Edyp”
W dramacie strażnikiem prawdy jest ślepy wróżbita Tyrezjasz, któremu pozbawienie jednego z głównych zmysłów nie odebrało daru nieomylności wypowiadanych prawd i sądów. Gdy Edyp – choć obdarzony wzrokiem, to jednak ślepy duchowo – za wszelką cenę próbuje wydobyć od starca prawdę o swym pochodzeniu i tożsamości, ten uparcie milczy. Czasem wypowiada jedynie zdawkowe, lakoniczne słowa, których bohater nie potrafi zrozumieć.Sofokles stara się przez to uzmysłowić ludziom, że czasem prawda jest gorsza od kłamstwa. Przecież gdyby król nie poznał tajemnicy swego pochodzenia, nadal ... więcej
Plan wydarzeń „Króla Edypa” Sofoklesa
1. Relacja Edypa z sytuacji w Tebach.2. Opis klęsk i cierpień nękających poddanych monarchy.
3. Bezsilność władcy.
4. Rozmowa Edypa ze starym Kapłanem i prośba o radę.
5. Powrót Kreona, wysłanego przez szwagra do wyroczni delfickiej.
6. Wyjawienie przyczyny nieprzychylności bogów (niepomszczone zabójstwo Lajosa).
7. Postanowienie Edypa o odszukaniu zabójcy i rzucenie klątwy na mordercę.
8. Pieśń Chóru:
· relacja z krytycznej sytuacji w Tebach
· prośba opiekuńczych bóstw o pomoc.
9. Wyznaczenie nagrody dla osoby, która przyczyni się do ujawnienia sprawcy ludobójstwa.
10. Rozmowa władcy... więcej
Motyw cierpienia w „Królu Edypie”
Słownik języka polskiego podaje: „Cierpieć – to odczuwać, przeżywać, znosić ból fizyczny lub moralny z powodu czegoś; doznawać czegoś przykrego”. Liczne przykłady cierpienia odnaleźć możemy w literaturze, co potwierdzają słowa Leszka Kołakowskiego: „Prawie cała literatura, prawie cała poezja, prawie cała sztuka wyrosły z ludzkiego bólu”.Jednym z najbardziej wybitnych dzieł, podejmujących tę tematykę – jest tragedia starożytnego geniusza Sofoklesa. W Królu Edypie przedstawił dramat jednostki, losem której kieruje nieodwracalne przeznaczenie. Tytuło... więcej
Nawiązania do „Króla Edypa”
Król Edyp jest nieskończonym źródłem do rozważań nad losem człowieka na ziemi. Motyw uwikłanego w przeznaczenie człowieka jest kontynuowany bezpośrednio w wielu dziełach, zarówno literackich, jak i muzycznych czy malarskich. Oto ważniejsze z nich:Literatura:
· Lajos, Edyp, Siedmiu przeciw Tebom – trylogia tragedii z 467 roku p.n.e. autorstwa Ajschylosa. Tematem jest historia rodu Labdakidów. Do dzisiejszych czasów w całości zachowała się jedynie tragedia Siedmiu przeciw Tebom oraz fragmenty pozostałych.
· Sfinks – dramat satyrowy, napisany przez Ajschyl... więcej
Najważniejsze cytaty z „Króla Edypa”
Kreon:* Niech więc wypowiem, co Bóg mi obwieścił. –
Febus rozkazał stanowczo, abyśmy
Ziemi zakałę, co w kraju się gnieździ,
Wyżęli i nie znosili jej dłużej. – Kreon mówi te słowa, gdy powraca z wyroczni delfickiej, do której po radę posłał go Edyp.
* (…)i ciężkie sprawy
Z dobrym obrotem szczęsnymi się stają. – słowa te można interpretować jako nakłaniające do pozytywnego myślenia i nie zadręczania się troskami.
* Ujdzie bezkarnie to, co człek zaniecha. – należy dbać o wyjaśnianie wszystkich spraw, ponieważ czas działa na niekorzyść osoby c... więcej
Bibliografia
1. Allardyce N., Dzieje dramatu, t. I, tłum H. Krzeczkowski, Warszawa 1983.2. Burt D., 100 najwybitniejszych pisarzy wszech czasów, Warszawa 2001.
3. Cytowska M., Szelest M., Literatura grecka i rzymska w zarysie, Warszawa 1985.
4. Człowiek Grecji, red. J.P. Vernant, Tłum. P. Bravo i Ł. Niesiołowski-Spano, Warszawa 2000.
5. Komaniecki K., Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1975.
6. Kopaliński W., Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 2003.
7. Kowalczyk J. R., Z młodością zawsze jest kłopot, [w:] Rzeczpospolita nr 60, 2004.
8. Kubiak Z., ... więcej
kontakt | polityka cookies