Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Król Edyp
Król Edyp spełnia wymogi tradycyjnej antycznej tragedii.
Dramat starożytny odznaczał się zupełnie inną budową, niż dzisiejsze dramaty podzielone na akty i sceny (tym częściom odpowiadały epejsodiony i stasimony). Do czasów teatru elżbietańskiego był wzorcem dla wszystkich pisarzy. Każda cześć spełniała określoną funkcję. Ich układ przedstawiał się następująco:
· Prologos (prolog, czyli wstÄ™p) – zawieraÅ‚ zapowiedź treÅ›ci tragedii w formie dialogu miÄ™dzy dwoma bohaterami lub lirycznego monologu. W dramacie liczy pierwsze sto pięćdziesiÄ…t wersów i dotyczy przybliżenia czytelnikowi głównego problemu - klÄ™sk nÄ™kajÄ…cych Teby (zaraza, choroby), bÄ™dÄ…cych wynikiem niepomszczenia Å›mierci poprzedniego króla Lajosa (zabójca wciąż przebywaÅ‚ w mieÅ›cie). Król Teb - Edyp relacjonuje sytuacjÄ™ na swych ziemiach. Od dÅ‚uższego czasu jego rodaków nÄ™kajÄ… straszliwe klÄ™ski, cierpiÄ… z powodu chorób i rozprzestrzeniajÄ…cej siÄ™ zarazy, a Edyp nie wie, jak ulżyć ich cierpieniu i poprawić los poddanych. W rozmowie ze starym KapÅ‚anem, którego prosi o poradÄ™, wyznaje, że kocha swÄ… ojczyznÄ™ miÅ‚oÅ›ciÄ… szczerÄ… i bezinteresownÄ… i nie spocznie, póki nie odnajdzie przyczyn klÄ™sk.
Gdy pojawia siÄ™ Kreon – szwagier Edypa, który powraca z wyroczni, do której posÅ‚aÅ‚ go monarcha, informuje Edypa i zebranych o przyczynie nieprzychylnoÅ›ci bogów (poznajemy wówczas sylwetkÄ™ poprzedniego króla Teb – Lajosa, zamordowanego przed laty w niewyjaÅ›nionych okolicznoÅ›ciach). Król postanawia odszukać zabójcÄ™ i pomÅ›cić Å›mierć swego poprzednika.
· Parodos (pierwsza część chóru) – wraz z wejÅ›ciem Chóru, proszÄ…cego bóstwa o pomoc, odbiorca zostaje poinformowany, jak doszÅ‚o do konfliktu, czyli nÄ™kajÄ…cych Teby klÄ™sk; trwa od sto pięćdziesiÄ…tego pierwszego do dwieÅ›cie piÄ™tnastego wersu.
· Epejsodia (epizody) i stasimony (pieÅ›ni chóru) – epejsodia zawieraÅ‚y treÅ›ci akcji, stasimony komentowaÅ‚y to, co zdarzyÅ‚o siÄ™ w poszczególnych epizodach. Epejsodiów byÅ‚o zazwyczaj pięć – w czwartym z nich wystÄ™powaÅ‚ punkt kulminacyjny. W przypadku Króla Edypa sÄ… cztery epizody i pieÅ›ni chóru:
· Epejsodion pierwsze – wersy od dwieÅ›cie szesnastego do czterysta sześćdziesiÄ…tego drugiego; Król Edyp nawoÅ‚uje mieszkaÅ„ców Teb o wsparcie w poszukiwaniu zabójcy poprzedniego monarchy – Lajosa. Zapewnia, że nie zamierza zabijać winnego, lecz puÅ›ci go wolno poza granice kraju, czym uwolni ziemie od plag. Wyznacza nagrodÄ™ dla osoby, która przyczyni siÄ™ do ujawnienia sprawcy ludobójstwa. Odbywa siÄ™ rozmowa wÅ‚adcy ze starym i Å›lepym wróżbitÄ… – Tyrezjaszem, który wypowiada znamienite sÅ‚owa: Którego szukasz, ty jesteÅ› mordercÄ….Cechy dramatu antycznego na przykÅ‚adzie struktury i kompozycji „Króla Edypa”
Autor: Karolina MarlêgaKról Edyp speÅ‚nia wymogi tradycyjnej antycznej tragedii.
Dramat starożytny odznaczał się zupełnie inną budową, niż dzisiejsze dramaty podzielone na akty i sceny (tym częściom odpowiadały epejsodiony i stasimony). Do czasów teatru elżbietańskiego był wzorcem dla wszystkich pisarzy. Każda cześć spełniała określoną funkcję. Ich układ przedstawiał się następująco:
· Prologos (prolog, czyli wstÄ™p) – zawieraÅ‚ zapowiedź treÅ›ci tragedii w formie dialogu miÄ™dzy dwoma bohaterami lub lirycznego monologu. W dramacie liczy pierwsze sto pięćdziesiÄ…t wersów i dotyczy przybliżenia czytelnikowi głównego problemu - klÄ™sk nÄ™kajÄ…cych Teby (zaraza, choroby), bÄ™dÄ…cych wynikiem niepomszczenia Å›mierci poprzedniego króla Lajosa (zabójca wciąż przebywaÅ‚ w mieÅ›cie). Król Teb - Edyp relacjonuje sytuacjÄ™ na swych ziemiach. Od dÅ‚uższego czasu jego rodaków nÄ™kajÄ… straszliwe klÄ™ski, cierpiÄ… z powodu chorób i rozprzestrzeniajÄ…cej siÄ™ zarazy, a Edyp nie wie, jak ulżyć ich cierpieniu i poprawić los poddanych. W rozmowie ze starym KapÅ‚anem, którego prosi o poradÄ™, wyznaje, że kocha swÄ… ojczyznÄ™ miÅ‚oÅ›ciÄ… szczerÄ… i bezinteresownÄ… i nie spocznie, póki nie odnajdzie przyczyn klÄ™sk.
Gdy pojawia siÄ™ Kreon – szwagier Edypa, który powraca z wyroczni, do której posÅ‚aÅ‚ go monarcha, informuje Edypa i zebranych o przyczynie nieprzychylnoÅ›ci bogów (poznajemy wówczas sylwetkÄ™ poprzedniego króla Teb – Lajosa, zamordowanego przed laty w niewyjaÅ›nionych okolicznoÅ›ciach). Król postanawia odszukać zabójcÄ™ i pomÅ›cić Å›mierć swego poprzednika.
· Parodos (pierwsza część chóru) – wraz z wejÅ›ciem Chóru, proszÄ…cego bóstwa o pomoc, odbiorca zostaje poinformowany, jak doszÅ‚o do konfliktu, czyli nÄ™kajÄ…cych Teby klÄ™sk; trwa od sto pięćdziesiÄ…tego pierwszego do dwieÅ›cie piÄ™tnastego wersu.
· Epejsodia (epizody) i stasimony (pieÅ›ni chóru) – epejsodia zawieraÅ‚y treÅ›ci akcji, stasimony komentowaÅ‚y to, co zdarzyÅ‚o siÄ™ w poszczególnych epizodach. Epejsodiów byÅ‚o zazwyczaj pięć – w czwartym z nich wystÄ™powaÅ‚ punkt kulminacyjny. W przypadku Króla Edypa sÄ… cztery epizody i pieÅ›ni chóru:
· Stasimon pierwsze – wersy od czterysta sześćdziesiÄ…tego trzeciego do pięćset dwunastego; PieÅ›niarze analizujÄ… sens strasznych słów Tyrezjasza, bojÄ…c siÄ™ przy tym powtórzyć przepowiedni.
· Epejsodion drugie – wersy od pięćset trzynastego do osiemset sześćdziesiÄ…tego; Kreon, dotkniÄ™ty sÅ‚owami szwagra o rzekomej zdradzie i spisku z Tyrezjaszem, przeprowadza rozmowÄ™ z coraz bardziej zagubionym Edypem. MiÄ™dzy mężczyznami dochodzi do kłótni, czego nie udaje siÄ™ przerwać nawet JokaÅ›cie. DziÄ™ki kobiecie, lekceważącej sÅ‚owa wróżbitów, odbiorca poznaje coraz wiÄ™cej szczegółów na temat Å›mierci jej męża – Lajosa, a w Edypie narasta trwoga i przerażenie. Żąda sprowadzenia sÅ‚ugi, który byÅ‚ Å›wiadkiem zabójstwa Lajosa oraz wyznaje żonie tajemnicÄ™ swego pochodzenia.
· Stasimon drugie - wersy od osiemset sześćdziesiÄ…tego pierwszego do dziewięćset dziesiÄ…tego, Chór krytykuje bluźniercze sÅ‚owa Jokasty, dajÄ…c tym samym ostrzeżenie niewiernym.
· Epejsodion trzecie – wersy od dziewięćset jedenastego do tysiÄ…c osiemdziesiÄ…t piÄ…tego; Wystraszona Jokasta powoli zaczyna zdawać sobie sprawÄ™ z tragedii. Po przybyciu PosÅ‚aÅ„ca z Koryntu królewska para dowiaduje siÄ™ o Å›mierci Polybosa – rzekomego ojca Edypa. Choć monarcha i jego żona czujÄ… ulgÄ™, to Edyp nadal obawiaÅ‚ siÄ™ dopeÅ‚nienia wróżby. Jego obawy nabraÅ‚y na sile, gdy z rozmowy z PosÅ‚aÅ„cem dowiedziaÅ‚ siÄ™, że tak naprawdÄ™ to nie byÅ‚ biologicznym synem Polybosa. Jokasta zrozumiaÅ‚a, że to ona jest matkÄ… Edypa. Przerażona wbiegÅ‚a do paÅ‚acu.
strona: 1 2 3
Szybki test:
W „Królu Edypie” zgodnie z zasadÄ… decorum mamy do czynienia ze stylem:a) potocznym
b) niskim
c) gwarowym
d) wysokim
RozwiÄ…zanie
Sofokles zwiększył liczebność chóru z dwunastu do:
a) dwudziestu osób
b) trzynastu osób
c) piętnastu osób
d) osiemnastu osób
RozwiÄ…zanie
Bohaterowie „Króla Edypa”:
a) pochodzÄ… z warstw niskich
b) przechodzÄ… metamorfozy
c) nie podlegajÄ… transformacjom
d) są postaciami złożonymi
RozwiÄ…zanie
Więcej pytań
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies