Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Zdążyć przed Panem Bogiem
Arie (Jurek) Wilner – ukrywał się w Wilnie w klasztorze dominikanek. Tam nawiązał znajomość z Henrykiem Grabowskim, później przebywał w Warszawie. Był przedstawicielem ŻOB po aryjskiej stronie i jej łącznikiem z AK. Zdobywał broń dla walczących i przechowywał ją w domu Grabowskiego albo u zakonnic. Aresztowany w marcu 1943 roku przez Gestapo, był torturowany, lecz nie wydał niemieckiej policji żadnych nazwisk i nie ujawnił tajnych informacji(długość czasu tortur Jurka jest sprawą dyskusyjną, nie wiadomo do końca, ile trwało jego zatrzymanie). Uratował się dzięki interwencji Grabowskiego, który umożliwił mu ucieczkę z obozu skazańców, a potem wytrwale pielęgnował. Mimo perswazji ze strony opiekuna, powrócił do getta i przyłączył się do grupy Anielewicza. Był inicjatorem zbiorowego samobójstwa. (8.V.1943 r.) Pisał wiersze.
„Jurek Wilner był ulubieńcem matki przełożonej – blondyn z niebieskimi oczami, przypominał jej wywiezionego do niewoli brata. (...) – a kiedy wyjeżdżał do Warszawy, do getta, z którego miał już nie wrócić, pozostawił jej najcenniejszą rzecz, jaką posiadał: zeszyt z wierszami.”
Antek – Icchak Cukierman – następca Jurka Wilnera, wysłannik i reprezentant ŻOB po aryjskiej stronie. Według opisu mecenasa Wolińskiego był dzielnym młodzieńcem, choć trochę niebezpiecznym „w towarzystwie”, bo „zawsze nosił ze sobą torbę granatów”. Był zastępcą Anielewicza i brał udział w powstaniu warszawskim. Opuścił getto jeszcze przed początkiem akcji zbrojnej. Później emigrował do USA. Po publikacji reportażu Krall, zgłosił do niego kilka uwag (ilość członków ŻOB).
Doktor Teodozja Goliborska – lekarka, pracownica szpitala w getcie. Prowadziła obserwacje i badania nad głodem, była współautorką pracy naukowej „Choroba głodowa”. W trakcie rewizji mieszkań przez Niemców, skutecznie ukryła pieniądze na broń pod froterką. Ocaliła „Wacława”(Henryk Woliński), wykupując go za dywan perski z Gestapo. Po wojnie wyjechała do Australii.
Abraham i Luba Blum – małżeństwo. On, podobnie jak Edelman należał do ŻOB. Uciekając, „(...) wyskoczył z okna na dach, połamał nogi i leżał tak, aż przyjechało gestapo.”Tam zginął. Bohaterowie reportażu „Zdążyć przed panem Bogiem”
Autor: Ewa PetniakArie (Jurek) Wilner – ukrywał się w Wilnie w klasztorze dominikanek. Tam nawiązał znajomość z Henrykiem Grabowskim, później przebywał w Warszawie. Był przedstawicielem ŻOB po aryjskiej stronie i jej łącznikiem z AK. Zdobywał broń dla walczących i przechowywał ją w domu Grabowskiego albo u zakonnic. Aresztowany w marcu 1943 roku przez Gestapo, był torturowany, lecz nie wydał niemieckiej policji żadnych nazwisk i nie ujawnił tajnych informacji(długość czasu tortur Jurka jest sprawą dyskusyjną, nie wiadomo do końca, ile trwało jego zatrzymanie). Uratował się dzięki interwencji Grabowskiego, który umożliwił mu ucieczkę z obozu skazańców, a potem wytrwale pielęgnował. Mimo perswazji ze strony opiekuna, powrócił do getta i przyłączył się do grupy Anielewicza. Był inicjatorem zbiorowego samobójstwa. (8.V.1943 r.) Pisał wiersze.
„Jurek Wilner był ulubieńcem matki przełożonej – blondyn z niebieskimi oczami, przypominał jej wywiezionego do niewoli brata. (...) – a kiedy wyjeżdżał do Warszawy, do getta, z którego miał już nie wrócić, pozostawił jej najcenniejszą rzecz, jaką posiadał: zeszyt z wierszami.”
Antek – Icchak Cukierman – następca Jurka Wilnera, wysłannik i reprezentant ŻOB po aryjskiej stronie. Według opisu mecenasa Wolińskiego był dzielnym młodzieńcem, choć trochę niebezpiecznym „w towarzystwie”, bo „zawsze nosił ze sobą torbę granatów”. Był zastępcą Anielewicza i brał udział w powstaniu warszawskim. Opuścił getto jeszcze przed początkiem akcji zbrojnej. Później emigrował do USA. Po publikacji reportażu Krall, zgłosił do niego kilka uwag (ilość członków ŻOB).
Doktor Teodozja Goliborska – lekarka, pracownica szpitala w getcie. Prowadziła obserwacje i badania nad głodem, była współautorką pracy naukowej „Choroba głodowa”. W trakcie rewizji mieszkań przez Niemców, skutecznie ukryła pieniądze na broń pod froterką. Ocaliła „Wacława”(Henryk Woliński), wykupując go za dywan perski z Gestapo. Po wojnie wyjechała do Australii.
Ona, prowadziła szkołę pielęgniarską w getcie i dbała o wizerunek placówki. Uczennice były czyste i schludne. Otrzymała pięć „numerków na życie” i zorganizowała konkurs wiedzy medycznej dla swoich podopiecznych. Spośród sześćdziesięciu dziewcząt pięć najlepszych otrzymało „ocalające” blankiety. Po wojnie prowadziła dom dziecka, do którego przywożono maluchy z całej Polski „odnalezione w szafach, klasztorach, skrzyniach na węgiel i grobowcach cmentarnych”. Uczyła ich dobrych manier. Wraz z mężem spoczywają na cmentarzu żydowskim, a nad ich grobem stoi wyidealizowany pomnik bojownika powstania – mężczyzny trzymającego karabin i granaty.
Zalman Frydrych – Zygmunt – przemycał broń z aryjskiej strony. Podczas akcji ewakuacyjnej, gdy Niemcy podpalili teren fabryki szczotek, celnie strzelił z karabinu w reflektor, czym umożliwił dalszą ucieczkę. Nie rokował dla siebie nadziei przeżycia, w związku z czym oprosił Edelmana, by po wojnie odnalazł jego córkę ukrytą w zamojskim klasztorze. Elżbieta (córka Zygmunta) została odnaleziona, a potem zaadoptowana przez rodzinę zastępczą z USA. Mimo pozornego szczęścia popełniła samobójstwo.
„Był z nami chłopak, który przyniósł z aryjskiej strony broń – miał zaraz wrócić, ale już było za późno. Jak zaczęli strzelać, powiedział, że ma córkę w klasztorze, w Zamościu, że on nie przeżyje tego, a ja przeżyję, więc mam zająć się po wojnie tą córką.”
Pola Lifszyc - była młodą i ładną dziewczyną, zupełnie niepodobną do Żydówki. Gdyby przedostała się na aryjską stronę, miałaby szansę przeżycia. Pola zdecydowała inaczej i zamiast życia wybrała śmierć. Wyprowadzona przez Edelmana z Umschlagplatzu, nazajutrz dobrowolnie wsiadła do wagonów, bo tam była jej matka: „Pola pobiegła za tą kolumną, goniła tłum od Leszna do Stawek – narzeczony podwiózł ją rykszą, żeby mogła ich dopędzić – i zdążyła. W ostatniej chwili wmieszała się w tłum, żeby jeszcze móc wejść z matką do wagonów.” Jest anonimowym symbolem poświęcenia.
strona: 1 2 3
Szybki test:
Doktor Teodozja Goliborska była współautorką pracy naukowej:a) „Choroba sercowa”
b) „Przeszczep serca”
c) „Zawał serca”
d) „Choroba głodowa”
Rozwiązanie
Swoim ciałem zasłonił karabin maszynowy, by ułatwić współtowarzyszom wydostanie się z zagrożonego terenu:
a) Michał Klepfisz
b) Icchak Cukierman
c) Hennoch Rus
d) Zalman Frydrych
Rozwiązanie
Profesor Jan Moll – w czasie II wojny światowej był chirurgiem w:
a) Radomiu
b) Kielcach
c) Lublinie
d) Rzeszowie
Rozwiązanie
Więcej pytań
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies