Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Dzieje Tristana i Izoldy
„Dzieje Tristana i Izoldy” to nie tylko literackie świadectwo średniowiecznych obyczajów, lecz także przejaw zainteresowania w tym czasie światem baśniowym, zaludnionym przez takie postacie jak olbrzymy, karły czy smoki.
Aby rycerz mógł dowieść swej odwagi i męstwa, musiał wielokrotnie walczyć z dużo silniejszymi, groźnymi stworami. Tristan stoczył takie dwie walki: pierwszą, by zdobyć dla swego wuja rękę Izoldy Jasnowłosej – ze smokiem nękającym Irlandię, a drugą, aby móc ofiarować ukochanej zaczarowanego pieska Milusia, kojącego wszystkie ludzkie zgryzoty (kolejny element baśniowy) – z olbrzymem Urganem Włochatym, nękającym mieszkańców Bretanii.
Na uwagę zasługują ciekawe opisy przeciwników Lończyka. Oto cytat opisujący wygląd smoka: „Pochodzi od bydlęcia srogiego, najszpetniejszego, jakie było kiedy na świecie. Każdego dnia wypełza z jamy i sadowi się u bram miasta. Nikt nie może tamtędy wyjść, nikt nie może wejść, póki nie wydadzą smokowi młodej dziewczyny; a kiedy ją już ma w pazurach, pożera ją śpieszniej, niżbyście zdołali odmówić jedną ojczenaszkę”.
Negatywną postacią jest w poemacie również nikczemny, złorzeczący karzeł Frocyn. To on był autorem podstępu z rozsypaniem mąki między łóżka kochanków, w wyniku którego zostali pojmani. Nienawidzący piękna i odwagi, „mały, zły człowieczek” doskonale znał się na tajemnych sztukach (podobno potrafił nawet wyczytać w gwiazdach w dniu urodzenia dziecka jego przyszły los).
Tragiczną rolę w utworze spełnił magiczny napój, sporządzony z tajemniczych ziół i mikstur przez matkę, by jej córka i jej mąż poczuli do siebie bezgraniczną miłość. Niestety, trunek wyrządził tylko szkody, a jego zaczarowana moc przyniosła bohaterom zamiast miłości – nieszczęście i grzech.
Średniowieczni ludzie tak bardzo wierzyli w czary i magię, iż nawet posądzali swych wrogów o posiadanie magicznych umiejętności. Oto fragment wypowiedzi jednego z Tristanowych zdrajców, mówiący o rzekomych tajemnych mocach rycerza, interpretując po prostu losy jego życia: „Czarownicy potrafią to, mówią ludzie. A potem, w jakim kraju, jakie diabelskie sztuki mogły znaleźć lekarstwo na jego rany? Nie ma wątpienia, że to czarnoksiężnik. Tak, barka jego była zaczarowana i takoż miecz i lutnia jest zaczarowana, która codziennie sączy truciznę w serce króla Marka! Jak on umiał opętać to serce urokiem i potęgą czarów! Będzie królem, panowie, a wy będziecie ziemie swoje brać lennem od diabelskiego pachołka!”.
Zwieńczeniem baśniowych wydarzeń i postaci w utworze jest motyw odrastającego głogu, wyrosłego z grobu Tristana i zagłębiającego się, mimo ścinania, w mogiłę Izoldy: „nazajutrz odrósł na nowo, równie zielony, równie kwitnący, równie żywy, i znowuż utopił się w łożu Izoldy Jasnowłosej”, będącego odtąd uniwersalnym symbolem miłości silniejszej niż śmierć.
Z perspektywy człowieka żyjącego w dwudziestym pierwszym wieku, czasy odległe o około dziewięć wieków przypominają fantastyczne filmy. Trudno nam dziś uwierzyć w świat, w którym zamki stawiali olbrzymi („(…)główną zaś jego wieżę, niegdyś wzniesioną przez olbrzymów, zbudowano z wielkich i pięknie odrobionych ciosów ułożonych jak szachownica z pól zielonych i lazurowych”), doradcami króla były karły, czy w informację, że po wypiciu podejrzanego wina można było stracić zmysły dla drugiej osoby. Ale z drugiej strony, któż nie chciałby dziś mieć pieska z zaczarowanym dzwonkiem u szyi – panaceum na wszystkie smutki: „taka bowiem była cudowna cnota dzwoneczka, iż serce, słysząc to tak lube, wesołe, jasne dzwonienie, zapominało wszystkiego bólu”…
Elementy baśniowe w „Dziejach Tristana i Izoldy”
Aby rycerz mógł dowieść swej odwagi i męstwa, musiał wielokrotnie walczyć z dużo silniejszymi, groźnymi stworami. Tristan stoczył takie dwie walki: pierwszą, by zdobyć dla swego wuja rękę Izoldy Jasnowłosej – ze smokiem nękającym Irlandię, a drugą, aby móc ofiarować ukochanej zaczarowanego pieska Milusia, kojącego wszystkie ludzkie zgryzoty (kolejny element baśniowy) – z olbrzymem Urganem Włochatym, nękającym mieszkańców Bretanii.
Na uwagę zasługują ciekawe opisy przeciwników Lończyka. Oto cytat opisujący wygląd smoka: „Pochodzi od bydlęcia srogiego, najszpetniejszego, jakie było kiedy na świecie. Każdego dnia wypełza z jamy i sadowi się u bram miasta. Nikt nie może tamtędy wyjść, nikt nie może wejść, póki nie wydadzą smokowi młodej dziewczyny; a kiedy ją już ma w pazurach, pożera ją śpieszniej, niżbyście zdołali odmówić jedną ojczenaszkę”.
Negatywną postacią jest w poemacie również nikczemny, złorzeczący karzeł Frocyn. To on był autorem podstępu z rozsypaniem mąki między łóżka kochanków, w wyniku którego zostali pojmani. Nienawidzący piękna i odwagi, „mały, zły człowieczek” doskonale znał się na tajemnych sztukach (podobno potrafił nawet wyczytać w gwiazdach w dniu urodzenia dziecka jego przyszły los).
Tragiczną rolę w utworze spełnił magiczny napój, sporządzony z tajemniczych ziół i mikstur przez matkę, by jej córka i jej mąż poczuli do siebie bezgraniczną miłość. Niestety, trunek wyrządził tylko szkody, a jego zaczarowana moc przyniosła bohaterom zamiast miłości – nieszczęście i grzech.
Średniowieczni ludzie tak bardzo wierzyli w czary i magię, iż nawet posądzali swych wrogów o posiadanie magicznych umiejętności. Oto fragment wypowiedzi jednego z Tristanowych zdrajców, mówiący o rzekomych tajemnych mocach rycerza, interpretując po prostu losy jego życia: „Czarownicy potrafią to, mówią ludzie. A potem, w jakim kraju, jakie diabelskie sztuki mogły znaleźć lekarstwo na jego rany? Nie ma wątpienia, że to czarnoksiężnik. Tak, barka jego była zaczarowana i takoż miecz i lutnia jest zaczarowana, która codziennie sączy truciznę w serce króla Marka! Jak on umiał opętać to serce urokiem i potęgą czarów! Będzie królem, panowie, a wy będziecie ziemie swoje brać lennem od diabelskiego pachołka!”.
Zwieńczeniem baśniowych wydarzeń i postaci w utworze jest motyw odrastającego głogu, wyrosłego z grobu Tristana i zagłębiającego się, mimo ścinania, w mogiłę Izoldy: „nazajutrz odrósł na nowo, równie zielony, równie kwitnący, równie żywy, i znowuż utopił się w łożu Izoldy Jasnowłosej”, będącego odtąd uniwersalnym symbolem miłości silniejszej niż śmierć.
Z perspektywy człowieka żyjącego w dwudziestym pierwszym wieku, czasy odległe o około dziewięć wieków przypominają fantastyczne filmy. Trudno nam dziś uwierzyć w świat, w którym zamki stawiali olbrzymi („(…)główną zaś jego wieżę, niegdyś wzniesioną przez olbrzymów, zbudowano z wielkich i pięknie odrobionych ciosów ułożonych jak szachownica z pól zielonych i lazurowych”), doradcami króla były karły, czy w informację, że po wypiciu podejrzanego wina można było stracić zmysły dla drugiej osoby. Ale z drugiej strony, któż nie chciałby dziś mieć pieska z zaczarowanym dzwonkiem u szyi – panaceum na wszystkie smutki: „taka bowiem była cudowna cnota dzwoneczka, iż serce, słysząc to tak lube, wesołe, jasne dzwonienie, zapominało wszystkiego bólu”…
Szybki test:
Drugą z walk z baśniowymi potworami stoczył Tristan stoczył z:a) wilkołakiem
b) smokiem
c) karłem - magikiem
d) olbrzymem
Rozwiązanie
Negatywną i baśniową postacią jest w poemacie nikczemny:
a) karzeł
b) krasnolud
c) skrzat
d) liliput
Rozwiązanie
Uniwersalny symbol miłości silniejszej niż śmierć występujący w utworze to:
a) głóg
b) jarzębina
c) leszczyna
d) sosna
Rozwiązanie
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies