Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Romantyzm

Świteź - interpretacja i analiza

Autor: Karolina Marl�ga

Okazało się, iż Tuhan pomylił się, ponieważ wojska carskie nie uderzyły na Mendonga, ale skierowały się na Świteź. Na tę wieść kobiety w mieście wpadły w popłoch i podjęły dramatyczną decyzję, iż popełnią samobójstwo, byle nie dostać się w ręce carskich wojsk. Córka Tuhana okazała się jednak bardziej rozważna i przekonała zdesperowane kobiety i starców, by zawierzyli swój los Bogu:
„Panie! - zawołam - nad pany!
Jeśli nie możem ujść nieprzyjaciela,
O śmierć błagamy u ciebie,
Niechaj nas lepiej twój piorun wystrzela
Lub żywych ziemia pogrzebie”.

Modły mieszkańców miasta zostały wysłuchane. Za sprawą boskiej interwencji gród zalała głęboka woda, jego mieszkańcy przeistoczyli się w białe kwiaty unoszące się na jej powierzchni:
„Widzisz to ziele dokoła,
To są małżonki i córki Świtezi,
Które Bóg przemienił w zioła”.

Jednak nie były to zwykłe rośliny. Ich niesłychane piękno nie sygnalizowało tego, iż są one śmiertelnie niebezpieczne. Nie wiedzieli o tym carscy żołnierze, którzy po przybyciu do Świtezi, która ku ich zdziwieniu okazała się być jeziorem, zachwycili się pięknem białych kwiatów pływających po wodzie. Wojowie nie zastanawiając się długo jęli je zrywać i przyozdabiać sobie zbroje i głowy.

Wkrótce okazało się, że ktokolwiek dotknął białych kwiatów Świtezi spotykała go choroba i nagła śmierć:
„Tak straszna jest kwiatów władza,
Że go natychmiast choroba wyłamie
I śmierć gwałtowna ugadza”.

Taki los spotkał wszystkich żołnierzy i samego cara, a na pamiątkę tego zdarzenia kwiaty te określa się mianem „carów”. Po zakończeniu opowieści dno jeziora rozstąpiło się i wielka fala zabrała kobietę z powrotem na dno i nikt jej już nigdy więcej nie widział.

Jak pisze Danuta Polańczyk w opracowaniu „Poezje Adama Mickiewicza cz. I”: „Ballada Świteź opiera się na opowieści o obronie honoru i niewinności. Utwór splata dwa sposoby wyjaśniania zdarzeń: charakterystyczną dla wierzeń ludowych wiarę w czary i cud przypisywany interwencji Boga. Z pierwszym można kojarzyć tajemniczą zamianę ludzi w rośliny (choć została tu ona przypisana niebiosom), z drugim zaś wysłuchanie prośby o obronę przed hańbą i ukaranie winowajców” (D. Polańczyk, „Poezje Adama Mickiewicza cz. I”, Lublin).

Widzimy tu odwołanie się do ludowego pojmowania sprawiedliwości, w którym to Bóg pełni rolę karzącej ręki, a jego wyroki sprawowane są przez siły przyrody.

Fakt, iż to właśnie carskie wojska zagroziły pięknej Świtezi i jej bezbronnym mieszkańcom nie był przypadkowy. Jednym z programowych założeń romantyzmu polskiego było bowiem potępienie militarnej ekspansji Rosji. W balladzie znajdują się jednakże również elementy charakterystyczne dla oświecenia, takie jak poczucie przygnębienia czy beznadziejności sytuacji. Przywiązanie dla starej epoki widać zwłaszcza w epitetach „Świtezi”: „żałosne modły”, „ostęp ponury”, „noc ponura”, „strasznymi głosy”, „podłe kajdany”, „śmiertelne dłonie”, „sławne ramiona” oraz wyrażeniach typu: „cnoty niewinnej obrazy" lub „bezbożnymi wytępić się mordy”.

Na przestrzeni utworu realizuje się wiele motywów literackich. Widzimy tu na przykład śmiałego bohatera, który w pojedynkę rzuca wyzwanie nieodgadnionemu – Pan na Płużynach, nie mogąc dłużej słuchać niestworzonych opowieści okolicznej gawiedzi, postanawia przekonać się, co znajduje się na dnie jeziora. Jest też piękna kobieta – niezwykła niewiasta, wyłowiona ze Świtezi, córka Tuhana, pradawnego księcia, okazuje się być wspaniałą istotą, hołdującą najwyższym wartościom, takim jak wiara i duma.

strona: 1 2 3 4

Zobacz inne artykuły:

Mickiewicz Adam

Norwid Cyprian Kamil

Słowacki Juliusz

Rozmowa z piramidami - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - motyw mogiły, grobu
Smutno mi Boże - interpretacja i analiza
Smutno mi, Boże! - wiadomości wstępne
Sowiński w okopach Woli - interpretacja i analiza
Sowiński w okopach Woli - wiadomości wstępne
Testament mój - interpretacja i analiza
Testament mój - wiadomości wstępne
Rozłączenie - interpretacja i analiza

Inne

Analiza porównawcza utworów „Oda do młodości” Adama Mickiewicza i „Do młodych” Adama Asnyka

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies