Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Makbet

Problem zła w „Makbecie”

Autor: Karolina Marl�ga

Zło jest bodajże najważniejszym tematem poruszonym w Makbecie. Ukazane jest ono w utworze na trzy sposoby. Pierwszy to cechy osobowości Makbeta i jego małżonki. Ich przerośnięte ambicje, żądza władz i zdolność do uczynienia wszystkiego, aby osiągnąć cel. Dodatkowo Lady Makbet obciążona jest skłonnościami do manipulacji, knucia i podżegania do najstraszliwszych zbrodni.

Ten rodzaj zła pochodzi z ludzkiego wnętrza, można powiedzieć, że z ludzkiej natury. Wrodzone negatywne cechy osobowościowe bohaterów ścierają się na poziomie psychiki z sumieniem i moralnością. W monologach Makbeta najlepiej widać tę walkę zła, pochodzącego z wewnątrz umysłu, z poczuciem przestrzegania zasad przyzwoitości. Widać to na przykład w scenie, gdy bohater przeżywa rozterki przed zabiciem Dunkana:

„Jestem i krewnym jego, i wasalem.
To samo zbyt już przeważnie potępia
Taki postępek – lecz jestem, co więcej,
I gospodarzem jego, który winien
Drzwi zamknąć jego zabójcy, nie, owszem,
Sam mu do piersi zbójczy nóż przykładać”.

Drugi sposób ukazuje zło zewnętrzne, niezależne od człowieka. Uosabiają je wiedźmy i ich bogini Hekate, która tak mówi o sobie:

„A mnie, mistrzynię waszą, mnie,
Krzewiącą głównie wszystko złe,
Nie wezwać nawet do udziału
W tym dziele śmierci i zakału?”.

Ich działania mają na celu opanowanie świata przez chaos i niegodziwość. Poza tym, że te nadprzyrodzone postacie można wyczuć instynktownie, to Szekspir podkreślił ich bezeceństwo wyglądem i towarzyszącym ich pojawianiu się grzmotami i błyskawicami, co wytwarza wokół nich nastrój grozy. Czarownice są w swoich działaniach bezwzględne, co widać, gdy jedna z nich ma zamiar zemścić się na kobiecie, która ją obraziła, zabijając nie ją, ale jej niewinnego męża. Zło reprezentowane przez wiedźmy jest o tyle groźniejsze, że wpływa na to, płynące z ludzkiej natury, uwypukla je i potęguje. Dzieje się tak w przypadku Makbeta. Wróżby czarownic powodują, że zdobywa się na zbrodnicze czyny, których wcześniej na pewno by nie popełnił. Te czyny doprowadziły w ostateczności do upadku bohatera.

Zastanawiające jest to, że wszystkie postaci symbolizujące zło są kobietami. Najprawdopodobniej bierze się to z powszechnie obowiązujących ówcześnie praktyk posądzania przedstawicielek płci pięknej o kontakty z siłami nieczystymi. Postaci fantastyczne w dramacie szekspirowskim nie miały na celu ubarwienia i uatrakcyjnienia odbioru sztuki, ale posiadały wielkie znaczenie symboliczne.

Trzeci aspekt zła odzwierciedla się w efektach panowania Makbeta – władcy Szkocji. Styl rządzenia tyrana wynika z jego cech osobowościowych, ale niestety, tych złych. Czarownice symbolizujące zło zewnętrzne nie mają wpływu na sposób sprawowania władzy przez Makbeta. Za jego rządów wyeliminowana została niemal cała opozycja. Mordowani byli także niewinni obywatele. Najlepiej sytuację, jaka miała miejsce za czasów panowania tytułowego bohatera w Szkocji oddają słowa Lady Makduf:

„Gdzież mam uciec?
Cóżem zrobiła złego? Ale prawda,
Żyję na świecie, na którym zło często
Bywa chwalebne, a dobro jest miane
Za zgubne głupstwo. Biada mi! Czyż zdołam
Znaleźć obronę w tych jedynie słowach:
Jestem niewinna?”.

Zobacz inne artykuły:

Inne

Lady Makbet – charakterystyka postaci
Makbet – charakterystyka postaci
„Makbet” - streszczenie szczegółowe
Czas i miejsce akcji „Makbeta” Szekspira
„Makbet” jako przykład tragedii szekspirowskiej
Geneza „Makbeta”
Problematyka „Makbeta”, czyli niszcząca siła niepohamowanej ambicji,
Psychologia w „Makbecie”
Filozofia w „Makbecie”
Kompozycja, język i styl „Makbeta”
Problem zła w „Makbecie”
„Makbet” jako opowieść o władzy - różnica pomiędzy władzą królewską a tyranią
Czy zdolność do okrucieństwa jest zdeterminowana płcią?
Biografia Williama Shakespeare`a
Nawiązania do „Makbeta” w kulturze
Symbole w „Makbecie”
Pozostali bohaterowie „Makbeta”
Twórczość Williama Szekspira
Kalendarium życia i twórczości Szekspira
Opinie o Szekspirze
Najwazniejsze cytaty z „Makbeta”
Bibliografia

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies