Wolny najmita - interpretacja ostatnidzwonek.pl
JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Pozytywizm

Wolny najmita - interpretacja

Autor: Karolina Marlêga

Wiersz „Wolny najmita” w dorobku Marii Konopnickiej peÅ‚ni szczególnÄ… rolÄ™. Jest dowodem na troskÄ™ autorki o popularny w II poÅ‚owie XIX wieku problem nierównej sytuacji mieszkaÅ„ców miast i wsi. SzerzÄ…cy siÄ™ analfabetyzm, wykorzystywanie chÅ‚opstwa przez wÅ‚aÅ›cicieli czy zarzÄ…dców gospodarstw, powszechna bieda oraz cierpienie – ten temat, przewijajÄ…cy siÄ™ w liryku - zostaÅ‚ zrealizowany przez KonopnickÄ… nie ze wzglÄ™du na panujÄ…cÄ… w pozytywizmie „modÄ™” na realizowanie zaÅ‚ożeÅ„ pracy u podstaw czy organicyzmu, lecz z czystej potrzeby serca.

Wrażliwa poetka, obserwujÄ…ca dookoÅ‚a niesprawiedliwość oraz wykluczenie spoÅ‚eczne biedoty, poÅ›wiÄ™ciÅ‚a jej caÅ‚y cykl wierszy. Jej „Obrazki”, zÅ‚ożone z dÅ‚uższych, przepeÅ‚nionych epickimi wÄ…tkami liryków, nazywane czÄ™sto poÅ‚Ä…czeniem tego, co najpiÄ™kniejsze w poezji i noweli, na zawsze wpisaÅ‚y siÄ™ do kanonu polskiej literatury nie tylko dziÄ™ki niezwykÅ‚ej warstwie artystycznej, lecz także pokazaniu ekonomicznych i spoÅ‚ecznych skutków reformy uwÅ‚aszczeniowej.

Sytuacja liryczna wiersza jest klarowna. Akcja jest umiejscowiona w czasie – sÄ… to okolice 1864 roku, w którym car wydaÅ‚ ustawÄ™ uwÅ‚aszczeniowÄ…, koÅ„czÄ…cÄ… paÅ„szczyznÄ™ i nadajÄ…cÄ… chÅ‚opom wiÄ™kszÄ… samodzielność w pracy. Podobnie okreÅ›lonÄ… mamy przestrzeÅ„ i bohatera lirycznego – oto „wolny” chÅ‚op podąża samotnie „wÄ…skÄ… Å›cieżynÄ…, co wije siÄ™ wstÄ™gÄ…”. Choć otrzymaÅ‚ dar wolnoÅ›ci i od tej pory nie ograniczajÄ… go paÅ„skie nakazy, jego
twarz nie zdradza najmniejszego nawet cienia radoÅ›ci. CaÅ‚a jego postura wskazuje na bezsilność i zagubienie w nowej rzeczywistoÅ›ci. ChÅ‚op jest „blady, nÄ™dznÄ… odziany siermiÄ™gÄ…”. Możliwość wyboru drogi życiowej okazaÅ‚a siÄ™ dla niego balastem cięższym, niż lata pracy w systemie paÅ„szczyźnianym. Jego rodzina cierpi, jest gÅ‚odna, uprawiana przez niego ziemia nie przynosi plonów, a dodatkowo z powodu niepÅ‚acenia podatków zostaÅ‚a skazana na bezdomność i Å›mierć (los jego dzieci).
Dokładne wyliczenie sfer, w jakich objęci ustawą uwłaszczeniową chłopi nie byli wyedukowani - brak podstawowej wiedzy na temat rolnictwa, podatków, prowadzenia księgowości oraz sportretowanie bezdomnego najmity, chodzącego od chaty do chaty w poszukiwaniu jakiejkolwiek pracy za schronienie oraz trochę jedzenia dowodzą ogromnej spostrzegawczości Konopnickiej. Ona jako jedna z nielicznych pozytywistów rozumiała jeszcze przed wprowadzeniem ustawy, że polscy chłopi nie są przygotowani do samodzielnego prowadzenia działalności gospodarczej. Pozorne wyzwolenie okazało się być drogą bez wyjścia, sprawdzianem wiedzy i umiejętności, której nikt wcześniej nie wyłożył i nie zaprezentował.
Tytułowy najmita staje się zatem symbolem swego pokolenia. O tragiczności losów uwłaszczonych, a tak naprawdę pozostawionych samym sobie chłopów świadczy cytat:
„I choćby garÅ›ciÄ… rwaÅ‚ wÅ‚osy na gÅ‚owie,
Nikt się, co robi, jak żyje, nie spyta...
Choćby padł trupem, nikt stówka nie powie...
– Wolny najmita!”
Ostatni wers jest bolesnÄ… i gorzkÄ… puentÄ…. Wolność jest tylko pozorna, skazuje bowiem chÅ‚opa na bezdomność o tuÅ‚anie siÄ™ w poszukiwaniu schronienia. NiegdyÅ› gÅ‚owa rodziny i jej główny żywiciel, staje siÄ™ teraz najmitÄ…, czyli zwykÅ‚ym najemnikiem, wykonujÄ…cym pracÄ™ za kawaÅ‚ek chleba czy kÄ…t w stajni. PodkreÅ›lana w programach polityków forsujÄ…cych postulat uwÅ‚aszczania „wolność” zmienia siÄ™ w dziele poetki z podstawowego prawa czÅ‚owieka w stan odbierajÄ…cy dorobek, dom, rodzinÄ™, pracÄ™, spokój. Zamiast nich chÅ‚op otrzymaÅ‚ kolejne „zniewolenie” – tym razem rolÄ™ pana przejęły jego wÅ‚asne ograniczenia, wynikajÄ…ce z braku wyksztaÅ‚cenia i opieki urzÄ™dników. Jego wolność dotyczyÅ‚a jedynie wyboru miejsca i rodzaju zgonu – pozbawiony pracy, pieniÄ™dzy na spÅ‚atÄ™ zalegÅ‚ych podatków – „wolny” najmita koÅ„czyÅ‚ „wolne” życie pod pÅ‚otem lub w przydrożnym rowie.




strona:    1    2  

Zobacz inne artykuły:

Asnyk Adam
Analiza porównawcza utworów „Oda do mÅ‚odoÅ›ci” Adama Mickiewicza i „Do mÅ‚odych” Adama Asnyka
Limba - interpretacja i analiza
Limba - wiadomości wstępne
Daremne żale - interpretacja i analiza
Między nami nic nie było - interpretacja
Do młodych - interpretacja
Do młodych - wiadomosci wstępne

Konopnicka Maria
Rota – analiza i interpretacja
O Wrześni - interpretacja i analiza
O Wrześni - geneza
Wolny najmita - analiza
Wolny najmita - interpretacja

Inne



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies