Daremne żale - interpretacja i analiza ostatnidzwonek.pl
JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Pozytywizm

Daremne żale - interpretacja i analiza

Autor: Karolina Marlêga

Liryk „Daremne żale” Adama Asnyka pochodzi ze zbioru „Album pieÅ›ni”. Wiersz Adama Asnyka „Daremne żale” to poetycki dialog autora z przedstawicielami starszego pokolenia romantyków, nie zawsze przychylnego mÅ‚odszym pozytywistom, poetom „czasów niepoetyckich”.

Utwór jest przykÅ‚adem liryki poÅ›redniej. Podmiot liryczny nie ujawnia swojej obecnoÅ›ci wprost, ograniczajÄ…c siÄ™ do roli reprezentanta poglÄ…dów pokolenia Adama Asnyka i zwolennika wpuszczenia mÅ‚odszej generacji do zamkniÄ™tego dotÄ…d Å›rodowiska. PosiadajÄ…cy formÄ™ apelu, skierowany do caÅ‚ej generacji dojrzaÅ‚ych romantyków wiersz jest tekstem afirmujÄ…cym ideÄ™ „siÄ™gania po nowe życie”. Na odbiorcÄ™ zbiorowego wskazuje zastosowanie zaimków osobowych i bezpoÅ›rednich zwrotów do czytelników w drugiej osobie liczby mnogiej: „Åšwiat wam nie odda oraz Wy nie cofniecie”.

OsiÄ… dzieÅ‚a jest dyskusja miÄ™dzy dwoma przeciwstawnymi wizjami Å›wiata: romantycznÄ… i pozytywistycznÄ…, a co za tym idzie – przeszÅ‚oÅ›ci z przyszÅ‚oÅ›ciÄ…, tradycji z nowoczesnoÅ›ciÄ…, poetyckoÅ›ci z „czasami niepoetyckimi”, romantycznego przekonania o sile indywidualizmu z pozytywistycznÄ… ideÄ… „pracy organicznej”. DziÄ™ki zestawieniom tych odmiennych przekonaÅ„, Adama Asnyk mógÅ‚ peÅ‚niej ukazać swój poglÄ…d na trwajÄ…cÄ… w jego czasach debatÄ™ miÄ™dzy strażnikami epoki i wartoÅ›ci reprezentowanych przez Adama Mickiewicza, Juliusza SÅ‚owackiego i Zygmunta KrasiÅ„skiego, a propagujÄ…cymi walkÄ™ z analfabetyzmem czy równouprawnienie chÅ‚opów MariÄ… KonopnickÄ… i Stefanem Å»eromskim.

Tematyka wiersza oscyluje wokół wartości nieuchronnych, takich jak przemijanie, starzenie się, odchodzenie jednych ideałów i zastępowanie ich innymi. Podmiot wykłada swoje poglądy na temat upływu czasu i wpływu tego procesu na życie człowieka.
Refleksja rozpoczyna siÄ™ wzmiankÄ… o tytuÅ‚owych „daremnych żalach”, które okazujÄ… siÄ™ być „próżnym”, „bezsilnym” wysiÅ‚kiem czÅ‚owieka, ponieważ nic nie zatrzyma zmian we wszechÅ›wiecie:
„Przeżytych ksztaÅ‚tów żaden cud
Nie wróci do istnienia”.
KoÅ„czÄ…cy zwrotkÄ™ dwuwiersz można także interpretować jako poetyckie ustosunkowanie siÄ™ do ideałów romantyków, niepasujÄ…cych do rzeczywistoÅ›ci współczesnej Adamowi Asnykowi. Podmiot zdaje siÄ™ podkreÅ›lać, iż postÄ™p jest częściÄ… Å›wiata, każda rzecz bÄ™dzie miaÅ‚a swój nowszy odpowiednik, każdÄ… ideÄ™ można ulepszyć, każdy czÅ‚owiek może pracować nad sobÄ… i dążyć do poszerzenia swojej wiedzy, podniesienia kwalifikacji, poprawy charakteru. Rozwój usuwa „przeżyte ksztaÅ‚ty”, coÅ›, co minęło, co straciÅ‚o na ważnoÅ›ci, zdewaluowaÅ‚o siÄ™, nie przystaje do nowych warunków, nigdy już nie wróci „do istnienia”. Nic nie zmieni odwiecznego prawa natury, wiÄ™c czÅ‚owiek powinien zaakceptować ideÄ™ wiecznych zmian.

W kolejnej strofie podmiot pochyla siÄ™ nad pÄ™dzÄ…cymi „myÅ›lami”:
„Åšwiat wam nie odda, idÄ…c wstecz,
Zniknionych mar szeregu -
Nie zdoła ogień ani miecz
Powstrzymać myÅ›li w biegu”.

Ludzi charakteryzuje wolnomyÅ›licielstwo, nic go nie powstrzyma, „ogieÅ„ ani miecz”. Jest to taki sam pewnik, jak fakt ciÄ…gÅ‚ych zmian, poglÄ…du zapoczÄ…tkowanego w pierwszej, a kontynuowanego w drugiej części. IdeaÅ‚y sÄ… zmienne, ważne jest, aby dać szansÄ™ rozwoju nowym, nie sabotować ich, nie negować, nie trwać w przeszÅ‚oÅ›ci. W przeciwnym razie możliwoÅ›ci, jakie daje postÄ™p nigdy nie bÄ™dÄ… zrealizowane w stu procentach.

Trzecia strofa przynosi radę dla ludzki trzymających się kurczowo przeszłości:
„Trzeba z żywymi naprzód iść,
Po życie sięgać nowe...
A nie w uwiędłych laurów liść
Z uporem stroić gÅ‚owÄ™”.

Czterowiersz jest interpretowany jako nawiÄ…zanie do klÄ™ski powstania styczniowego. Zdaniem podmiotu nie należy caÅ‚y czas spoglÄ…dać w przeszÅ‚ość, rozpamiÄ™tywać przegranej i pochylać siÄ™ nad przebiegiem nierównej walki, lecz „naprzód iść / Po życie siÄ™gać nowe...”. To prawda, powstanie styczniowe jest ważnym punktem w historii polskiej walki narodowowyzwoleÅ„czej, lecz z punktu widzenia postÄ™pujÄ…cej w czasach Adama Asnyka biedy, rozprzestrzeniajÄ…cych siÄ™ chorób czy utrwalanych nierównoÅ›ci spoÅ‚ecznych, powinno być traktowane jako wydarzenie z przeszÅ‚oÅ›ci, nieaktualne z perspektywy walczÄ…cych z systemem gospodarczym i ekonomicznym pozytywistów.

strona:    1    2  

Zobacz inne artykuły:

Asnyk Adam
Analiza porównawcza utworów „Oda do mÅ‚odoÅ›ci” Adama Mickiewicza i „Do mÅ‚odych” Adama Asnyka
Limba - interpretacja i analiza
Limba - wiadomości wstępne
Daremne żale - interpretacja i analiza
Między nami nic nie było - interpretacja
Do młodych - interpretacja
Do młodych - wiadomosci wstępne

Konopnicka Maria
Rota – analiza i interpretacja
O Wrześni - interpretacja i analiza
O Wrześni - geneza
Wolny najmita - analiza
Wolny najmita - interpretacja

Inne



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies