Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Pozytywizm

Analiza porównawcza utworów „Oda do młodości” Adama Mickiewicza i „Do młodych” Adama Asnyka

Autor: Karolina Marl�ga

„Młodości! ty nad poziomy
Wylatuj, a okiem słońca
Ludzkości całe ogromy
Przeniknij z końca do końca”.

Młodość posiada taką siłę, iż może unieść się ponad „poziomy”, czyli ukazać rzeczywistość z innej perspektywy, pod innym kątem. Nowy świat, jaki nastanie po zmianach zrealizowanych przez ludzi „młodych”, zostanie wypełniony jednostkami cechującymi się gotowością do wspólnych działań, chęcią bezinteresownego poświęcenia dla dobra sprawy, stawianiem potrzeba drugiego człowieka przez swoimi pragnieniami. W walce o szczęście innych nie powstrzyma ich nic, chyba że śmierć:
„Razem, młodzi przyjaciele!…
W szczęściu wszystkiego są wszystkich cele;
Jednością silni, rozumni szałem,
Razem, młodzi przyjaciele!…”.

Tylko pełne zjednoczenia zapewni sukces wspólnych przedsięwzięć:
„Zestrzelmy myśli w jedno ognisko
I w jedno ognisko duchy!...”.

Z kolei w wierszu Adama Asnyka adresatem utworu jest określona grupa. Utwór jest skierowanych „Do młodych”, czyli ludzi nie tylko wchodzących dopiero w dorosłość pojmowaną jako liczbę przeżytych lat, lecz także ludzi oddanych sprawie, bezinteresownych, odważnych. Przekonany o trafności swoich sądów i przemyśleń o motywacji pokolenia, którego jest częścią, autor apeluje do serc i sumień. Chcąc pobudzić rówieśników oraz młodych duchem do działania, apeluje do wyznaczenia miejsca dla nowych wartości, sposobów myślenia i ideałów, do przewartościowania romantycznych banałów:
„Szukajcie prawdy jasnego promienia!
Szukajcie nowych, nieodkrytych dróg…”.

Warto w tym miejscu podkreślić, iż podmiot liryczny w dziele „Do młodych” nie jest tożsamy z lirycznym „ty” – poeta nie wypowiada się w imieniu młodych pozytywistów. Choć zwraca się do nich, to jednak nie jako jeden z nich. Stało się tak zapewne dlatego, ponieważ Asnyk narodził się w 1838 roku – czasie rozkwitu romantyzmu, zaledwie osiem lat po powstaniu listopadowym, a kilkanaście po publikacji pierwszego tomu „Poezji” Adama Mickiewicza. Na rozwój jego twórczości wpływ miały właśnie dzieła autora „Ody do młodości”, młody umysł chłonął kategorie martyrologii czy mesjanizmu przez długie lata. Konieczność zmian dostrzegł dopiero po upadku powstania styczniowego, w którym brał czynny udział. Choć nadal był rozdarty między epokami – nie mógł nie dostrzec szansy na rozpropagowanie nowych ideałów. Z tego właśnie powodu podmiot liryczny zwraca się „do młodych”, pozostając równocześnie trochę z boku.

Takiego rozdarcia nie dostrzeżemy w „Odzie do młodości’, w której podmiot w pełni utożsamia się z adresatami swego przesłania. To właśnie zjednoczenie było zdaniem Mickiewicza jedyną szansą na zrealizowanie tożsamych celów:
„Razem, młodzi przyjaciele!…
W szczęściu wszystkiego są wszystkich cele;
Jednością silni, rozumni szałem,
Razem, młodzi przyjaciele!…”.

Tylko pełna solidarność miała zapewnić zdaniem autora sukces wspólnych przedsięwzięć:
„Zestrzelmy myśli w jedno ognisko
I w jedno ognisko duchy!...”.

O uwypukleniu przez Mickiewicza roli wspólnoty w realizowaniu celów (np. niszczenia starego i budowania nowego świata) rozwodzi się także cytowana Polańczyk: „Podmiot liryczny podkreśla także ogromną rolę przyjaźni, wspólnoty, zbiorowości opartej na zasadach współpracy i wzajemnej życzliwości. R a z e m można zdziałać wiele, można – do czego patetycznie wzywa utwór skierować świat w stronę prawdziwej wolności. Nad wymową utworu ciąży oświeceniowy racjonalizm przesycony jednakże romantycznym sposobem myślenia” (D. Polańczyk, dz. cyt.).

Mimo różnicy w kreacji podmiotu, oba wiersze mają podobne przesłanie – aby zbudować lepszy świat, trzeba wyciągnąć wnioski ze wszystkich porażek i klęsk, jakie stały się udziałem ludzkości. Choć „Oda do młodości” w surowy sposób rozlicza się ze światem „starych”, a „Do młodych” tworzy gorzkie podsumowanie romantyzmu, to utwory te podkreślają rolę szacunku dla przeszłości. W tekście Mickiewicza widać to na przykład w sięgnięciu przez poetę po gatunek wywodzący się aż z antyku czy w mitologicznych motywach (Herakles, nektar – „nektar żywota / Natenczas słodki, gdy z innymi dzielę”, pierwotny chaos).

strona: 1 2 3

Zobacz inne artykuły:

Asnyk Adam

Analiza porównawcza utworów „Oda do młodości” Adama Mickiewicza i „Do młodych” Adama Asnyka
Limba - interpretacja i analiza
Limba - wiadomości wstępne
Daremne żale - interpretacja i analiza
Między nami nic nie było - interpretacja
Do młodych - interpretacja
Do młodych - wiadomosci wstępne

Konopnicka Maria

Rota – analiza i interpretacja
O Wrześni - interpretacja i analiza
O Wrześni - geneza
Wolny najmita - analiza
Wolny najmita - interpretacja

Inne

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies