Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Cudzoziemka

Geneza „Cudzoziemki” Marii Kuncewiczowej

Autor: Dorota Blednicka

Ojciec Adeline, Adolf, po ukończeniu rosyjskiej szkoły wojskowej, został wcielony do armii i w roku 1848 uczestniczył w kampanii węgierskiej. Z powodu złego stanu zdrowia przeniesiono go na Krym, gdzie objął stanowisko naczelnika garnizonu w Karasubrze. Poślubił młodszą o dwadzieścia lat Zofię Gorecką, córką zesłanego na Kaukaz po powstaniu listopadowym lekarza. Dziubińscy początkowo mieszkali w Rostowie, a później przenieśli się do Taganrogu. Ich córka, Adelina Róża, przyszła na świat w 1860 roku w Rostowie. W 1876 roku rodzina Adolfa przeniosła się do kraju, aby zapewnić córce wychowanie w polskim duchu narodowym. Adeline mieszkała wówczas od dwóch lat w Warszawie, dokąd zabrała ją ciotka Ludwika.

Za namową Ludwiki rozpoczęła naukę gry na skrzypcach i w latach 1874 – 1878 uczęszczała do Warszawskiego Instytutu Muzycznego, pobierając nauki u dyrektora, Apolinarego Kątskiego. Kątski wspominał o wielkich zdolnościach Adeline, pracowitości, lecz uważał, że strona techniczna gry panny jest niedostateczna. Róża Dziubińska, bo właśnie pod takim imieniem i nazwiskiem figurowała Adeline w dokumentach szkoły, dwukrotnie brała udział w corocznym popisie uczniów Konserwatorium i w niektórych sprawozdaniach dziennikarskim określana była jako „interesujące zjawisko”.

W roku 1879 Adeline wyjechała do Petersburga, gdzie otrzymała stypendium i mogła kontynuować naukę u sławnego skrzypka, Leopolda Auera. Pragnienie kariery muzycznej pozostało dla niej jednak niespełnionym marzeniem, które po latach próbowała realizować, przelewając swoją pasję i miłość do muzyki na córkę, Marię. W 1881 roku poślubiła Józefa Szczepańskiego, nauczyciela matematyki i absolwenta Uniwersytetu Petersburskiego.

Mąż Adeline, ze względu na pobierane w czasie studiów stypendium, został skierowany do pracy najpierw w gimnazjum w Saratowie, a później w Samarze. Róża Szczepańska udzielała wówczas lekcji gry na skrzypcach oraz występowała na publicznych koncertach. W Rosji przyszli na świat synowie Szczepańskich: Aleksander, Kazimierz i Wiktor. W parę lat po tragicznej śmierci dwóch młodszych chłopców w czasie epidemii szkarlatyny w 1892 roku, urodziła się Maria. W roku 1899 rodzina Szczepańskich przeniosła się do Warszawy. Aleksander rozpoczął studia na Uniwersytecie Warszawskim, lecz po roku 1905, jako czynny członek Zetu, zmuszony był do opuszczenia kraju i podjęcia dalszej nauki na studiach za granicą. W tym czasie Maria uczęszczała na prywatne pensje, a kiedy Adeline odkryła jej muzyczny talent, postanowiła kształcić córkę w zakresie śpiewu. Dalsza nauka przyszłej pisarki odbywała się pod kierunkiem matki.
Wszystkie te fakty z życia Adeline Róży Szczepańskiej, z drobnymi modyfikacjami, można odnaleźć w fabule „Cudzoziemki”. Powieść stała się próbą uporania się pisarki z emocjami i depresją wywołaną śmiercią matki. Kuncewiczowa wielokrotnie wspominała, że po stracie Adeline czuła absolutną pustkę wokół siebie, jakby otaczał ją mur, przez który nie mogła się przebić. Nigdy też nie ukrywała, że bohaterka dzieła ma w sobie wiele rysów zmarłej matki, która nienawidziła jedynej córki „z powodu tego, że jakaś panna w Petersburgu odbiła jej kiedyś Marcina Kątskiego, pierwszą i jedyną miłość”. Stosunki, łączące Różę Żabczyńską z Martą, są literacką transpozycją relacji między pisarką a Adeline, która miała poczucie „osoby wyklętej z kręgu miłości i odtrąconej od ołtarza sztuki”.

„Cudzoziemka” ukazywała się najpierw w odcinkach w „Kurierze Porannym” od 31 marca do 14 lipca 1935 roku. W tym samym roku ukazało się wydanie książkowe powieści, która dzięki drukowi w czasopiśmie zyskała już sławę tak wielką, że pierwszy nakład został wykupiony w bardzo krótkim czasie. Dzieło Kuncewiczowej szybko zyskało aprobatę środowiska literackiego. Utwór został zgłoszony przez Jana Parandowskiego do konkursu nagrody „Wiadomości Literackich”, argumentując swój wybór, że jest to „jeżeli nie mistrzowska – to mistrzostwu bliska” próba charakterologiczna. „Cudzoziemka” otrzymała trzecie miejsce, po „Soli ziemi” Józefa Wittlina i „Granicy” Nałkowskiej.

strona:    1    2    3  

Szybki test:

W okresie przedwojennym powieść ukazywała się drukiem:
a) ośmiokrotnie
b) sześciokrotnie
c) dwukrotnie
d) czterokrotnie
Rozwiązanie

Matka Marii Kuncewiczowej zmarła 7 grudnia:
a) 1930 roku
b) 1935 roku
c) 1932 roku
d) 1937 roku
Rozwiązanie

Główną przyczyną powstania „Cudzoziemki” była próba rozrachunku autorki ze wspomnieniami o:
a) matce
b) córce
c) ojcu
d) siostrze
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
Streszczenie szczegółowe „Cudzoziemki”
„Cudzoziemka” – streszczenie w pigułce
Geneza „Cudzoziemki” Marii Kuncewiczowej
Główne wątki w „Cudzoziemce” Marii Kuncewiczowej
Czas i miejsce akcji „Cudzoziemki”
Kompozycja i struktura „Cudzoziemki” Marii Kuncewiczowej
„Cudzoziemka” jako powieść psychologiczna
Tragizm postaci Róży - „Dwa imiona – dwa życia: pierwsze krótkie i prawdziwe; drugie wymyślone, długie, nadto długie… Pierwsze – kwiat, miłość i nieszczęście. Drugie: szacunek ludzi, honor, powolna śmierć duszy&#
„Cudzoziemka” – wyjaśnienie tytułu
Motywy literackie w „Cudzoziemce”
Plan wydarzeń „Cudzoziemki”
Biografia Marii Kuncewiczowej
Maria Kuncewiczowa – kalendarium życia i twórczości
Krytyka literacka o „Cudzoziemce” Marii Kuncewiczowej
Adaptacje „Cudzoziemki”
Najważniejsze cytaty z „Cudzoziemki”
Bibliografia




Bohaterowie
Róża Żabczyńska - charakterystyka postaci
Władysław – charakterystyka postaci
Marta – charakterystyka postaci
Adam – charakterystyka postaci



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies