Geneza „Kamieni na szaniec”
Powieść „Kamienie na szaniec”, opowiadającą o losie grupy harcerzy z 23. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej podczas II wojny światowej i podejmującą aktualną wówczas problematykę walki z okupantem, Aleksander Kamiński ukończył w 1943 roku (wydanie drugie dwa lata później). Utwór opatrzył pseudonimem Juliusz Górecki.Historię niezwykłej przyjaźni trójki harcerzy: Tadeusza Zawadzkiego „Zośki”, Aleksego Dawidowskiego „Alka” i Jana Bytnara „Rudego” oraz ich odważnej walki z niemieckim agresorem pisarz zaczerpnął „z życia”. Sam już od pierwszych dni okupacji przeciwstawiał się ni... więcej
Dokument epoki, czyli problematyka „Kamieni na szaniec”
Kontynuację problematyki poruszonej w „Kamieniach na szaniec” Aleksander Kamiński zawarł w swoim kolejnym dziele „Zośka i Parasol”. Opowiedział tam o losach harcerzy należących do batalionu imienia Tadeusza Zawadzkiego.Problematyka opartej na faktach powieści Aleksandra Kamińskiego „Kamienie na szaniec” krąży wokół psychologiczno-socjologicznych skutków II wojny światowej. Prócz opisania okupacyjnej rzeczywistości z lat 1939-43, autor zajął się także ukazaniem spustoszeń, jakie te cztery lata uczyniły w trójce młodych bohaterów. Losy „Alka”, „... więcej
Geneza tytułu „Kamieni na szaniec”
Swojej powieści o losach warszawskich harcerzy Aleksander Kamiński nadał niezwykle poetycko-metaforyczny oraz patriotyczny tytuł, rezygnując z powielanego do tej pory schematu tytułowania swoich dzieł nazwiskami lub przezwiskami głównych bohaterów (np. „Antek Cwaniak”, „Andrzej Małkowski”) czy też nazw formacji, w których służyli krajowi (np. „Zośka” czy „Parasol”).Kamienie na szaniec – jak zauważa we Wstępie do utworu Krystyna Heska-Kwaśniewicz - były życiorysami kilku legionistów. Kamiński zaczerpnął ten zwrot ze wspomnień Tadeusz... więcej
Krytyka literacka o „Kamieniach na szaniec”
Włoska „Enciclopedia Cattolica” z 1952 roku hasło „Polonia” urozmaiciła wzmianką o „Kamieniach na szaniec”. Jej autorzy stwierdzili, że jest to „najgłośniejszy i najbardziej charakterystyczny tekst literacki z okresu drugiej wojny światowej”.„Duch czasu bywa przewrotny. Omija wyniosłych i z dumą kreujących siebie i wciela się w tych, którzy literaturę za środek tylko mają i obok niej poprzez swoje bibliografie budują rzeczywistość poczętą z odwagi i z uczciwego namysłu. […] Sukces artystyczny polega najczęściej na odwadze Kolumba i prost... więcej
Czas i miejsce akcji „Kamieni na szaniec”
Czas, jak trafnie zauważyła Krystyna Heska-Kwaśniewicz, jest w utworze Aleksandra Kamińskiego „Kamienie na szaniec” „elementem ukonkretniającym wydarzenia”. Akcja rozgrywa się w ciągu trzech lat i obejmuje okres od czerwca 1939 roku do 20 sierpnia 1943.Płaszczyznę temporalną rozdziału I, zatytułowanego „Słoneczne dni” można zaklasyfikować jako przedakcyjną. To w nim mowa o wycieczce przyjaciół z harcerstwa w góry:
„W początkach czerwca 1939 roku cała grupa Buków spośród klasy maturzystów wyruszyła pod wodzą Zeusa na dziesięciodniową wyciecz... więcej
Gatunek literacki, narracja, język i styl „Kamieni na szaniec”
„Kamienie na szaniec” Aleksandra Kamińskiego zaliczamy do literatury faktu.„Literatura faktu: współczesna literatura narracyjna o charakterze dokumentarnym, obejmująca takie gatunki z pogranicza literatury i dziennikarstwa, jak powieść-dokument. Na literaturę faktu składają się także dzieła, które tworzone były bez specjalnego zamiaru literackiego, swoista literackość stanowi w nich wartość naddaną, by wymienić zapisy dokumentarne w formie dziennika mającego utrwalać wydarzenia, plotki, obiegowe opinie, zbiory listów, które – zwykle po dokonaniu odpowiedniego wyboru ... więcej
Szczegółowy plan wydarzeń „Kamieni na szaniec”
SŁONECZNE DNI:1. Opis młodzieży z warszawskiego harcerstwa.
2. Charakterystyka chłopców z zespołu „Buków”: Alka, Rudego i Zośki.
3. Pomyślne zdanie matury przez przyjaciół.
4. Wspólna wycieczka w Beskidy Śląskie.
W BURZY I WE MGLE:
1. Wybuch wojny.
2. Wyruszenie „Buków” wraz z Zeusem na wędrówkę.
3. Naloty, zbombardowany pociąg.
4. Pomoc chłopców udzielona rannym uchodźcom.
5. Powrót do Warszawy.
6. Zastanie zgliszcz i ruin.
7. Aresztowanie ojca Alka.
8. Zespół „Buków” szuka sposobu na walkę z okupantem.
9. Zośka przynosi na zebranie pisemko prasy podziem... więcej
„Kamienie na szaniec” - plan wydarzeń
1. Młodzież z warszawskiego harcerstwa z zespołu „Buki” pomyślne zdaje maturę i wyrusza na wycieczkę w Beskidy Śląskie.2. Wybuch wojny i pierwsza pomoc chłopców, udzielona rannym w wyniku zbombardowania pociągu uchodźcom.
3. Powrót do Warszawy i smutny widok zgliszcz i ruin.
4. Przyłączenie się Alka, Zośki i Rudego do „PLANU” i wspólna akcja zagazowania restauracji „Adria”.
5. Podjęcie przez chłopców prac zarobkowych.
6. Roznoszenie grypsów.
7. Nauka na tajnych kompletach w szkole Wawelberga.
8. Związanie „Buków” z Małym Sabotażem organizacji „Wawer”.
9. Samodzielne realizowanie zlecony... więcej
Słowniczek najważniejszych pojęć związanych z „Kamieniami na szaniec”
Szare SzeregiTo zakodowana nazwa męskiego harcerstwa walczącego w konspiracji w latach 1939–1944, wywodząca się od akcji przeprowadzonej przez poznańskich harcerzy. Wyprodukowane przez siebie ulotki informujące o przymusowym wysiedlaniu Polaków do Generalnej Guberni podpisywali inicjałami SS, które rozwinęli potem harcmistrzowie Józef Wiza i Roman Łuczywko. Przyjąwszy się w Poznaniu, od roku 1940 rozszerzył się na całą organizację.
Szare Szeregi zostały powołane rozkazem Rady Naczelnej Harcerstwa 27 września 1939 roku w ramach Armii Krajowej. Ze względu na ogromne zainteresowanie i potrzebę zaopiek... więcej
Wartości artystyczne argumentem za ponadczasowością „Kamieni na szaniec”
„Wszystko, co napisał Aleksander Kamiński: czy to będzie podręcznik dla instruktorów zuchowych, wspomnienie, opowiadanie czy rozprawa ściśle naukowa, jest zawsze autentyczne, bo głęboko przez autora przeżyte i przemyślane, i zawsze bardzo uczciwe (…)Kamiński wprawdzie sam podkreślał, że nie jest powieściopisarzem, że to, co pisze, jest relacją o wydarzeniach prawdziwych, a przecież doskonale konstruuje fabułę, potrafi zawsze utrzymać czytelnika w napięciu, a jego język jest barwny i obrazowy. Są w jego dorobku twórczym teksty tak znakomite, jakich nie powstydziłby się niejeden pisarz (…... więcejNajważniejsze cytaty „Kamieni na szaniec”
„Posłuchajcie opowiadania o Alku, Rudym, Zośce i kilku innych cudownych ludziach, o niezapomnianych czasach 1939 – 1943 roku, o czasach bohaterstwa i grozy. Posłuchajcie opowiadania o ludziach, którzy w tych niesamowitych latach potrafili żyć pełnią życia, których czyny i rozmach wycisnęły piętno na stolicy oraz rozeszły się echem po kraju, którzy w życie wcielić potrafili dwa wspaniałe ideały: BRATERSTWO I SŁUŻBĘ”.„Co to jest zacięcie przywódcze? Człowiek obdarzony nim mimo woli wywiera na otoczenie wpływ zniewalający; ludzie skupiają się wokół niego i w sposób natural... więcej
Bibliografia
1. „Bohaterowie „Kamieni na szaniec” w świetle dokumentów”, wstęp: T. Strzembosz, Warszawa 1994.2. Broniewski S., „Całym życiem; Pod Arsenałem”, Warszawa 1983.
3. Głowacka A., Kazek A., Banasiak M., „Aleksander Kamiński "Kamyk" i jego bohaterowie”, Warszawa 2003.
4. Grobelny S., „Fragment wspomnień o druhu harcmistrzu Aleksandrze Kamińskim”, [w:] „O druhu Aleksandrze Kamińskim”, Warszawa 1982.
5. Heska-Kwaśniewicz K., „Aleksandra Kamińskiego opowiadania o dzielności”, „Guliwer” 1994 nr 4.
6. Heska-Kwaśniewicz K., „... więcej
kontakt | polityka cookies