Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Romeo i Julia
William Szekspir wpisał się na zawsze do historii literatury nie tylko z powodu uniwersalnej tematyki poruszanej w swych dramatach, ale również poprzez czynione eksperymenty z kompozycją swych utworów. Ten szesnastowieczny spadkobierca kultury antycznej nie respektował bowiem klasycznych i rygorystycznych zasad w kwestii budowy dzieła.
Pragnąc odmiany i unowocześnienia dramatu, stworzył własny model teatru, nazwany od imienia panującej wówczas królowej Elżbiety teatrem elżbietańskim. Teatr elżbietański jest związany z okresem panowania w Anglii królowej Elżbiety I. Tym mianem określa się dramaty wyłamujące się z obowiązującego wówczas kanonu i prowadzące w stronę nowych formalnych rozwiązań.
Innowacyjność Szekspira przejawia się na wielu płaszczyznach.
Na przykład w starożytnym dramacie „Antygona” zachowana jest jedność czasu (akcja rozgrywa się w ciągu jednej doby), miejsca (wszystko dzieje się w Tebach, w tej samej przestrzeni) i akcji (występuje jeden główny wątek – człowiek stojący w obliczu prawa ludzkiego i boskiego).
Po pierwsze, sprzeciwił się trzem tradycyjnym zasadom kompozycji greckiej tragedii: jedności czasu (akcja „Romea i Julii” toczy się w ciągu pięciu dni i nocy), miejsca (choć wydarzenia rozgrywają się przez prawie całą tragedię w Weronie, to jednak w różnych jej miejscach, w różnych przestrzeniach: ulice, place, ogród Kapuletów, cela Ojca Laurentego, cmentarz i grobowiec) i akcji (wielowątkowość, obok wątków głównych – na przykład walka o miłość wbrew przeciwnościom losu – wystąpiły poboczne, czego w tym wypadku dowodzi opisanie historii zwaśnionych rodów, nienawiść Tybalta do Montekich, bezgraniczna miłość Parysa do Julii).
Ponadto Szekspir nie utrzymał tragedii w „wysokim” tonie, łamiąc antyczną zasadę decorum.
Decorum to antyczna zasada odpowiedniości stylów, w której tragedia miała być utrzymana w stylu wysokim, pełnym powagi i patosu, a komedia z kolei w stylu niskim, rubasznym, nacechowanym komicznymi elementami.
Obok postaci poważnych, wysoko urodzonych i obdarzonych zdolnościami oratorskimi (Merkucjo, Tybalt, Parys), umieścił bohaterów prostych, pochodzących ze stanu plebejskiego (Marta, wykazująca cechy pasujące raczej trzpiotce, a nie niani, słudzy Montekich i Kapuletów). Zestawienie takich kontrastowych, często przerysowanych postaci, z ich poglądami wygłaszanymi specyficznym, charakterystycznym językiem, dało w kilku miejscach utworu efekty komiczne.Dramat szekspirowski a dramat antyczny na przykładzie „Romea i Julii”
William Szekspir wpisał się na zawsze do historii literatury nie tylko z powodu uniwersalnej tematyki poruszanej w swych dramatach, ale również poprzez czynione eksperymenty z kompozycją swych utworów. Ten szesnastowieczny spadkobierca kultury antycznej nie respektował bowiem klasycznych i rygorystycznych zasad w kwestii budowy dzieła.
Pragnąc odmiany i unowocześnienia dramatu, stworzył własny model teatru, nazwany od imienia panującej wówczas królowej Elżbiety teatrem elżbietańskim. Teatr elżbietański jest związany z okresem panowania w Anglii królowej Elżbiety I. Tym mianem określa się dramaty wyłamujące się z obowiązującego wówczas kanonu i prowadzące w stronę nowych formalnych rozwiązań.
Innowacyjność Szekspira przejawia się na wielu płaszczyznach.
Na przykład w starożytnym dramacie „Antygona” zachowana jest jedność czasu (akcja rozgrywa się w ciągu jednej doby), miejsca (wszystko dzieje się w Tebach, w tej samej przestrzeni) i akcji (występuje jeden główny wątek – człowiek stojący w obliczu prawa ludzkiego i boskiego).
Po pierwsze, sprzeciwił się trzem tradycyjnym zasadom kompozycji greckiej tragedii: jedności czasu (akcja „Romea i Julii” toczy się w ciągu pięciu dni i nocy), miejsca (choć wydarzenia rozgrywają się przez prawie całą tragedię w Weronie, to jednak w różnych jej miejscach, w różnych przestrzeniach: ulice, place, ogród Kapuletów, cela Ojca Laurentego, cmentarz i grobowiec) i akcji (wielowątkowość, obok wątków głównych – na przykład walka o miłość wbrew przeciwnościom losu – wystąpiły poboczne, czego w tym wypadku dowodzi opisanie historii zwaśnionych rodów, nienawiść Tybalta do Montekich, bezgraniczna miłość Parysa do Julii).
Ponadto Szekspir nie utrzymał tragedii w „wysokim” tonie, łamiąc antyczną zasadę decorum.
Decorum to antyczna zasada odpowiedniości stylów, w której tragedia miała być utrzymana w stylu wysokim, pełnym powagi i patosu, a komedia z kolei w stylu niskim, rubasznym, nacechowanym komicznymi elementami.
Autor „Romea i Julii” naruszył wprowadzoną przez Sofoklesa zasadę występowania co najwyżej trzech aktorów w jednej scenie, kierując się w stronę kompozycji obrazów zbiorowych: w pierwszym, trzecim oraz piątym akcie występują mieszkańcy Werony, straż czy słudzy (prócz osób dramatu).
Nie unikał przedstawienia scen krwawych i drastycznych, czego przykładem może być walka Tybalta z Merkucjem czy Romea z Parysem.
W tragediach antycznych o takich scenach czytelnik dowiadywał się z kontekstu. Sofokles w „Antygonie” opowiadał jedynie o śmierci samobójczej śmierci bohaterki, a nie ukazał tego, jak Szekspir (samobójstwo kochanków jest opisane w piątym akcie).
Angielski aktor i pisarz jako pierwszy połączył w dramacie elementy komiczne czy liryczne z tragicznymi. W „Romeo i Julii” w historię nieszczęśliwej miłości wplótł kłótnie służby, ekscentryczne wypowiedzi Marty czy Piotra. Chciał w ten sposób zmniejszyć patetyczność swej historii, sprawić, by czytelnicy i widzowie mogli w trakcie takich przerywników uśmiechnąć się i przez chwilę zapomnieć o tragicznej opowieści o kochankach z Werony.
Na koniec warto jeszcze zwrócić uwagę na fakt, iż bohaterowie Szekspira są postaciami dynamicznymi, ulegają przemianie pod wpływem przeżywanych doświadczeń. Przykładem może być Julia, która wskutek nieszczęśliwej i zakazanej miłości staje się stanowczą i odważną kobietą, dojrzewa.
strona: 1 2
Szybki test:
Szekspir złamał zasadę występowania co najwyżej trzech aktorów w jednej scenie wprowadzoną przeza) Akademosa
b) Tespisa
c) Ajschylosa
d) Sofoklesa
Rozwiązanie
Szekspir stworzył własny model teatru, nazwany teatrem elżbietańskim na cześć:
a) matki dramaturga - Elżbiety
b) tytułu pierwszej sztuki Szekspira - Elżbieta Wielka
c) ówczesnej królowej Anglii Elżbiety
d) wieloletniej kochanki autora - Elżbiety
Rozwiązanie
Angielski aktor i pisarz jako pierwszy połączył w dramacie elementy:
a) liryczne
b) tragiczne
c) komiczne
d) wszystkie wymienione
Rozwiązanie
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies