JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Romeo i Julia
William Szekspir wpisał się na zawsze do historii literatury nie tylko z powodu uniwersalnej tematyki poruszanej w swych dramatach, ale również poprzez czynione eksperymenty z kompozycją swych utworów. Ten szesnastowieczny spadkobierca kultury antycznej nie respektował bowiem klasycznych i rygorystycznych zasad w kwestii budowy dzieła.
Pragnąc odmiany i unowocześnienia dramatu, stworzył własny model teatru, nazwany od imienia panującej wówczas królowej Elżbiety teatrem elżbietańskim. Teatr elżbietański jest związany z okresem panowania w Anglii królowej Elżbiety I. Tym mianem określa się dramaty wyłamujące się z obowiązującego wówczas kanonu i prowadzące w stronę nowych formalnych rozwiązań.
Innowacyjność Szekspira przejawia się na wielu płaszczyznach.
Na przykÅ‚ad w starożytnym dramacie „Antygona” zachowana jest jedność czasu (akcja rozgrywa siÄ™ w ciÄ…gu jednej doby), miejsca (wszystko dzieje siÄ™ w Tebach, w tej samej przestrzeni) i akcji (wystÄ™puje jeden główny wÄ…tek – czÅ‚owiek stojÄ…cy w obliczu prawa ludzkiego i boskiego).
Po pierwsze, sprzeciwiÅ‚ siÄ™ trzem tradycyjnym zasadom kompozycji greckiej tragedii: jednoÅ›ci czasu (akcja „Romea i Julii” toczy siÄ™ w ciÄ…gu piÄ™ciu dni i nocy), miejsca (choć wydarzenia rozgrywajÄ… siÄ™ przez prawie caÅ‚Ä… tragediÄ™ w Weronie, to jednak w różnych jej miejscach, w różnych przestrzeniach: ulice, place, ogród Kapuletów, cela Ojca Laurentego, cmentarz i grobowiec) i akcji (wielowÄ…tkowość, obok wÄ…tków głównych – na przykÅ‚ad walka o miÅ‚ość wbrew przeciwnoÅ›ciom losu – wystÄ…piÅ‚y poboczne, czego w tym wypadku dowodzi opisanie historii zwaÅ›nionych rodów, nienawiść Tybalta do Montekich, bezgraniczna miÅ‚ość Parysa do Julii).
Ponadto Szekspir nie utrzymaÅ‚ tragedii w „wysokim” tonie, Å‚amiÄ…c antycznÄ… zasadÄ™ decorum.
Decorum to antyczna zasada odpowiedniości stylów, w której tragedia miała być utrzymana w stylu wysokim, pełnym powagi i patosu, a komedia z kolei w stylu niskim, rubasznym, nacechowanym komicznymi elementami.
Obok postaci poważnych, wysoko urodzonych i obdarzonych zdolnoÅ›ciami oratorskimi (Merkucjo, Tybalt, Parys), umieÅ›ciÅ‚ bohaterów prostych, pochodzÄ…cych ze stanu plebejskiego (Marta, wykazujÄ…ca cechy pasujÄ…ce raczej trzpiotce, a nie niani, sÅ‚udzy Montekich i Kapuletów). Zestawienie takich kontrastowych, czÄ™sto przerysowanych postaci, z ich poglÄ…dami wygÅ‚aszanymi specyficznym, charakterystycznym jÄ™zykiem, daÅ‚o w kilku miejscach utworu efekty komiczne.Dramat szekspirowski a dramat antyczny na przykÅ‚adzie „Romea i Julii”
Autor: Karolina MarlêgaWilliam Szekspir wpisaÅ‚ siÄ™ na zawsze do historii literatury nie tylko z powodu uniwersalnej tematyki poruszanej w swych dramatach, ale również poprzez czynione eksperymenty z kompozycjÄ… swych utworów. Ten szesnastowieczny spadkobierca kultury antycznej nie respektowaÅ‚ bowiem klasycznych i rygorystycznych zasad w kwestii budowy dzieÅ‚a.
Pragnąc odmiany i unowocześnienia dramatu, stworzył własny model teatru, nazwany od imienia panującej wówczas królowej Elżbiety teatrem elżbietańskim. Teatr elżbietański jest związany z okresem panowania w Anglii królowej Elżbiety I. Tym mianem określa się dramaty wyłamujące się z obowiązującego wówczas kanonu i prowadzące w stronę nowych formalnych rozwiązań.
Innowacyjność Szekspira przejawia się na wielu płaszczyznach.
Na przykÅ‚ad w starożytnym dramacie „Antygona” zachowana jest jedność czasu (akcja rozgrywa siÄ™ w ciÄ…gu jednej doby), miejsca (wszystko dzieje siÄ™ w Tebach, w tej samej przestrzeni) i akcji (wystÄ™puje jeden główny wÄ…tek – czÅ‚owiek stojÄ…cy w obliczu prawa ludzkiego i boskiego).
Po pierwsze, sprzeciwiÅ‚ siÄ™ trzem tradycyjnym zasadom kompozycji greckiej tragedii: jednoÅ›ci czasu (akcja „Romea i Julii” toczy siÄ™ w ciÄ…gu piÄ™ciu dni i nocy), miejsca (choć wydarzenia rozgrywajÄ… siÄ™ przez prawie caÅ‚Ä… tragediÄ™ w Weronie, to jednak w różnych jej miejscach, w różnych przestrzeniach: ulice, place, ogród Kapuletów, cela Ojca Laurentego, cmentarz i grobowiec) i akcji (wielowÄ…tkowość, obok wÄ…tków głównych – na przykÅ‚ad walka o miÅ‚ość wbrew przeciwnoÅ›ciom losu – wystÄ…piÅ‚y poboczne, czego w tym wypadku dowodzi opisanie historii zwaÅ›nionych rodów, nienawiść Tybalta do Montekich, bezgraniczna miÅ‚ość Parysa do Julii).
Ponadto Szekspir nie utrzymaÅ‚ tragedii w „wysokim” tonie, Å‚amiÄ…c antycznÄ… zasadÄ™ decorum.
Decorum to antyczna zasada odpowiedniości stylów, w której tragedia miała być utrzymana w stylu wysokim, pełnym powagi i patosu, a komedia z kolei w stylu niskim, rubasznym, nacechowanym komicznymi elementami.
Autor „Romea i Julii” naruszyÅ‚ wprowadzonÄ… przez Sofoklesa zasadÄ™ wystÄ™powania co najwyżej trzech aktorów w jednej scenie, kierujÄ…c siÄ™ w stronÄ™ kompozycji obrazów zbiorowych: w pierwszym, trzecim oraz piÄ…tym akcie wystÄ™pujÄ… mieszkaÅ„cy Werony, straż czy sÅ‚udzy (prócz osób dramatu).
Nie unikał przedstawienia scen krwawych i drastycznych, czego przykładem może być walka Tybalta z Merkucjem czy Romea z Parysem.
W tragediach antycznych o takich scenach czytelnik dowiadywaÅ‚ siÄ™ z kontekstu. Sofokles w „Antygonie” opowiadaÅ‚ jedynie o Å›mierci samobójczej Å›mierci bohaterki, a nie ukazaÅ‚ tego, jak Szekspir (samobójstwo kochanków jest opisane w piÄ…tym akcie).
Angielski aktor i pisarz jako pierwszy poÅ‚Ä…czyÅ‚ w dramacie elementy komiczne czy liryczne z tragicznymi. W „Romeo i Julii” w historiÄ™ nieszczęśliwej miÅ‚oÅ›ci wplótÅ‚ kłótnie sÅ‚użby, ekscentryczne wypowiedzi Marty czy Piotra. ChciaÅ‚ w ten sposób zmniejszyć patetyczność swej historii, sprawić, by czytelnicy i widzowie mogli w trakcie takich przerywników uÅ›miechnąć siÄ™ i przez chwilÄ™ zapomnieć o tragicznej opowieÅ›ci o kochankach z Werony.
Na koniec warto jeszcze zwrócić uwagę na fakt, iż bohaterowie Szekspira są postaciami dynamicznymi, ulegają przemianie pod wpływem przeżywanych doświadczeń. Przykładem może być Julia, która wskutek nieszczęśliwej i zakazanej miłości staje się stanowczą i odważną kobietą, dojrzewa.
strona: 1 2
Szybki test:
Szekspir stworzył własny model teatru, nazwany teatrem elżbietańskim na cześć:a) tytułu pierwszej sztuki Szekspira - Elżbieta Wielka
b) wieloletniej kochanki autora - Elżbiety
c) matki dramaturga - Elżbiety
d) ówczesnej królowej Anglii Elżbiety
RozwiÄ…zanie
Szekspir złamał zasadę występowania co najwyżej trzech aktorów w jednej scenie wprowadzoną przez
a) Ajschylosa
b) Sofoklesa
c) Akademosa
d) Tespisa
RozwiÄ…zanie
Angielski aktor i pisarz jako pierwszy połączył w dramacie elementy:
a) tragiczne
b) wszystkie wymienione
c) liryczne
d) komiczne
RozwiÄ…zanie
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies